Hükümet yerli otomobil diye bastırıyor. Ancak otomotiv teşviklerinde sıkıntı var. Yüzde 40 katma değer üretmediği takdirde otomotivin stratejik sektör tanımına girmesi ve teşviklerden yararlanması mümkün değil. Sektörün bu orana itirazı var. Tofaş CEO’su Kamil Başaran “Neticede iPad üretmiyoruz. Otomotivde hiçbir sektör yüzde 40 katma değer sağlayamaz” dedi.
Tofaş 41 yıl önce üretime başladı. 1 milyonuncu aracı üretebilmesi için tam 22 yıla ihtiyaç duydu. Zira ilk dönemde üretim kapasitesi yıllık 30 binler seviyesindeydi. İkinci milyona ise 13 yıl sonra yani 1 milyonuncu aracı banttan çıkardığı 1990’ın ardından 2003’te ulaştı. 3 milyonuncu araç 6 yıl sonra 2009’da çıktı banttan. 4 milyonuncu araç ise 3 yıl sonra 2012’de geldi.
TOFAŞ önceki gün, Bursa fabrikalarında 4 milyonuncu aracı banttan indirdi. Tören sonrasında biraraya geldiğimiz TOFAŞ CEO’su Kamil Başaran ve CFO Cengiz Eroldu ile hem ‘Bursa başarısı’nı hem de sektörü değerlendirdi. Başaran öncelikle söze 5 milyonuncu araç için 3 yıl beklemeyeceklerini daha kısa sürede yapacaklarını söyleyerek başladı. Ardından sözü yeni teşvik sistemine getirdi. Kamil Başaran’ın bu konuda bazı sıkıntıları var. Teşvikten yararlanmak için üretilecek modelin ithalattan az sayıda olması ve yatırımla en az yüzde 40 maliyet avantajı sağlaması isteniyor. Yani sistem, eğer özellikle bu iki koşulu yerine getirmezseniz sizi ‘stratejik sektör’ tanımının dışında tutuyor ve teşvikten yararlanamıyorsunuz. Başaran’ın bu yüzde 40’lık sınıra itirazı var. Diyor ki; “Biz ipad üretmiyoruz ki. Orada maliyet kapsamında kapalı bir kutu var. Ama otomotiv sektöründe durum çok çok farklı. Bizim görünürlülüğümüz, yan sanayimiz çok net ortada. Fabrika girdimiz belli, içerde sağladığımız mühendisliğimiz katma değerimiz belli. Ben Türkiye’de hiçbir firmanın yüzde 40’lık katma değer sağlayabileceğine inanmıyorum. Teşvik için ortaya konan bu iki kriter 2023’e giden vizyon kapsamında herkesi zorlayabilir.”
Yerli oto fizıbıl mı?
TOFAŞ CEO’su Kamil Başaran hükümetin otomotivde yerli marka isteğiyle ilgili de şunları söyledi: “İşe yerli üretim penceresinden bakarsak, şu anda üretim yapıyoruz. Ancak, sıfırdan marka yaratmak fizibıl görünmüyor. Yerli marka yaratmak için asgari 100-150 bin adetlik yıllık üretim, bir bölümünü dış pazara satmak, satış sonrası hizmet ağını oluşturmak gerekir. Fiat’ın CEO’su bu konuda devreye girme niyetini ortaya koymuştu. Bizce bu teklif çok önemliydi. Ancak, henüz önemli bir yol alınmış değil.”
Avrupa etkisini Latin’ler azalttı
Avrupa’ya ihracatta sıkıntı var. İtalya, Fransa, İspanya pazarları daralıyor. İhracatta yüzde 10’luk bir daralma söz konusu. Ancak Başaran alternatif pazarlara girerek bu krize direndiklerini söyledi: “Kuzey Amerika pazarında ciddi bir hareketlenme var. Avrupa daralırken Latin Amerika’daki büyüme bizim için önemli. Doblo Minicargo pazarında Brezilya’ya ihracatımız ciddi oranda arttı. Yılda 10 bin civarında Latin Amerika’ya araç satıyoruz. Bunun haricinde etrafımızdaki ters hilal dediğimiz (Doğu Avrupa, Rusya, Ortadoğu) pazarlarında da önemli bir potansiyel yakalayacağımıza inanıyoruz.
Chrysler ile ABD’ye
Ford Otosan’ın Gölcük’te ürettiği Ford Connect ABD pazarında ciddi bir ivme yakaladı. TOFAŞ-Fiat’ın da ABD pazarına Doblo ile girecek olmasını değerlendiren Kamil Başaran “Ford Connect, Kuzey Amerika’ya ihracatta 45 bin adede ulaştı. Biz de en az 45 bin adetlik ihracata ulaşabiliriz. Fiat-Chrysler birleşmesi, Tofaş için de avantajlar sağlayacak. yeni modellerin Bursa’ya kayma olasılığı masada” dedi
Doblo, FIAT’ın en çok kazandıranı
CEO Kamil Başaran Tofaş’ın yan sanayiyle birlikte Ar-Ge’de de kendini önemli ölçüde geliştirdiğini vurguladı:
- 400 olan Ar-Ge personeli sayımızı yüzde 20 artırmayı planlıyoruz. Ar-Ge harcamalarının ciromuzdaki payı yüzde 3’ü buluyor.
Cengiz Eroldu, bunun parasal karşılığını aktardı:
- Ar-Ge’ye yıllık ayırdığımız bütçe 200-250 milyon lira dolayında.
Kamil Başaran, Tofaş’ın Ar-Ge harcamalarında Arçelik ve Vestel’le birlikte dünyada ilk 1000’e girdiğini kaydetti:
- Fiat-Chrysler’in önümüzdeki dönemde gündeme getireceği yeni araçlarının geliştirilmesinde rol almak istiyoruz.
Söz yeni modellerden açılmışken sorduk:
- Gündeminizde yeni model veya modeller var mı?
- Ben, “Hayır” desem de bilinki biz yeni modeller üzerinde çalışıyoruz. Gazdan ayağımızı çekmemiz mümkün değil.
- Yeni modellerin geliştirilmesinde etkin rol aldıkça yerlilik oranı da artıyor mu?
- Yerlilik oranımız şu anda yüzde 65 düzeyinde. Bunu en yüksek düzey olarak görmek gerek. Yüzde 100 yerliye ulaşmak fizibıl olmaz.
Fiat’ın Çin’de ve Sırbistan’da kurduğu fabrikada Tofaş mühendislerinin oynadığı role değindi:
- Fabrikada birçok konuda Tofaş’tan giden arkadaşlarımız sistemlerin kurulmasına yardım ettiler, yol gösterici oldular.
Başaran, Doblo serisinin Fiat’ın finansalları içinde hedefleri tutturan en iyi işlerinin başında geldiğini belirtti:
- Hafif ticari araç, Türkiye’de katma değeri yükseltmenin yolunu açtı. Binek araçlar için de önemli işaret oldu. Vatan
