Kayseri 4. Kişisel Gelişim Zirvesi kapsamında Büyükşehir Belediyesi  Kadir Has Kongre Merkezi'ndeki "İdame-i Hayat" konulu konferansa konuşmacı olarak  katılan Ortaylı, ölümlere ve felaketlere yol açan 2. Dünya Savaşı'nın insanlığın  hayat tarzında büyük değişimlere yol açtığını söyledi.

Bu dönemden sonra insanların artık diledikleri gibi yaşama krizi  içerisine girdiklerini belirten Ortaylı, "İnsanlar tüketim istediler. Avrupa bile  kendisini fakir hissetti. ABD'ye özendiler. Bu dönemde büyük göç oldu. Bu süreç  Almanya'da 10 sene içerisinde bitti. Fransa'da daha uzun sürdü. İngiltere bile  gayri memnun insanların yaşadığı bir memleketti. Buralarda insanlar oturup hiçbir  şekilde yaşayamıyorlardı. Göç ediyorlardı." ifadelerini kullandı.

Ortaylı, yaygınlaşan tüketim anlayışının toplumları bambaşka yerlere  götürdüğüne dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Tüketimden kendinizi korumanız gerekiyor. Çünkü bu tüketim sizi  bambaşka yerlere götürüyor. Yuva kurduğunuzda, çocuk büyüteceğiniz zaman büyük  şehirlerde oturmayacak şekilde hayatınızı planlamanızı tavsiye ediyorum. Uygun  küçük şehirlerde oturmak ve çalışmak için kırsal bölgelere yerleşin. Dolayısıyla  böyle bir planlama yapmanız lazım. Evleneceğiz, pembe panjurlu evde oturacağız  hayalinin dışında kırsal alanda oturacağız, yavrularımız orada büyüyecek gibi bir  proje artık romantik, komik bir şey değil, düpedüz hayatın realitesi haline  gelmiştir. Çünkü insanoğlu bu aç gözlülükle dünyayı çok tahrip etti."

- "Kendi başınıza kalmayı öğreneceksiniz"

Gençlere okulları bittiğinde gezmelerini, dünyayı tanımalarını öneren  İlber Ortaylı, şunları kaydetti:

"Bizim milletin çok kötü bir alışkanlığı vardır. İnsan canlısı olmak  iyidir fakat 24 saat insanlarla birlikte konuşmak anormal bir olaydır. Kendi  başınıza kalmayı öğreneceksiniz. Buna meditasyon derler. İnsanın kendi kendine  kalması gibi büyük bir vasıf yok. Bunu bilen milletlerin, böyle bir eğitimi olan  toplumların çok geliştiklerini görüyorsunuz. Kukumav kuşu gibi oturup, annenizi,  babanızı bile 6 aydan 6 aya görün demiyorum. Bu doğru bir şey değil ama devamlı  kabile gibi sabah akşam aynı insanlar, aynı manasız laflarla vakit geçirmek uygar  bir davranış biçim değildir."