Alkol tanıtım ve satışına büyük kısıtlamalar getiren Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu"nun (TAPDK) yönetmeliğine sektör temsilcileri dava açmaya başladı. Hem tek tek hem de dernek olarak açılan davalarda, TAPDK"nın savunduğunun aksine dünyada benzer uygulamaların olmadığı, referans kabul edildiği söylenen ve tavsiye niteliğinde olan AB ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kararlarının ise çok daha kısıtlayıcı hale getirildiği iddia ediliyor. TAPDK yönetmeliğinin hem Türk yasalarına hem de uluslararası müktesebat ve anlaşmalara aykırı olduğunu savunan sektör temsilcileri, özellikle 18-24 yaş arası olarak kabul edilen "genç" tanımı üzerinden getirilen kısıtlamalara karşı çıkıyor. İşte, yönetmelikle gelen yasaklara yapılan itirazlar:

AVRUPA"DA BÖYLE YASAK YOK
AB müktesebatında "reklamın küçükleri (18 yaşına kadar olanlar) hedef almaması ve tüketimi cesaretlendirmemesi" kuralı var. Yönetmelik, bu kuralı fazlasıyla aşıyor.

24 YAŞ SINIRI ALKOL BİLDİRİLERİNDE YOK
WHO, istatistiklerde 15-24 yaş arasını "genç" olarak tanımlıyor. Ancak alkolle ilgili bildiri ve açıklamalarda "reşit" ya da 1519 yaş arası olarak tanımladığı "adolesan" ifadesini kullanıyor.

YASAK FİİLİ OLARAK 24 YAŞA ÇIKIYOR
18 yaş üzerinde her birey alkol alabiliyor, ancak yönetmelik bu sınırı fiili olarak 24 yaşa çıkarıyor. Bir başka deyişle, yönetmelik yasaya aykırılık içerir hale geliyor.

YETKİ DEVRİYLE KİM KONTROL EDECEK?
"Yetki devri" maddesi her kamu kurum-kuruluşuna denetleme yetkisi veriyor ve herhangi bir mekân ya da etkinliği zabıta, polis gibi pek çok kurum ya da kuruluşa açık hale getiriyor.

AB"DE TANITIMIN SINIRLARI BELLİ
Temel metin olarak kabul edilen AB Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi "Tanıtımlar reşit olmayanı hedef alamaz" diyor. Hiçbir mevzuatta bu yaşın üzerine yönelik yasak yok.

AB "tavsiye ediyor" ama uygulamayı ülkelere bırakıyor
TAPDK, tütün ve alkol yönetmeliğinde en çok tepki çeken 24 yaş uygulamasının temelini Avrupa ülkelerindeki benzer uygulamalar olarak gösteriyor. Konuyla ilgili Avrupa Birliği ve Dünya Sağlık Örgütü bildirileri tavsiye niteliğinde, dolayısıyla ülkeler üzerinde yaptırım gücü olan kararlar değil. Avrupa Birliği de Dünya Sağlık Örgütü de gençliğin alkol bağımlılığından korunması gerektiği konusunda hemfikir. Bununla ilgili pek çok bildiri bulmak mümkün. Ancak, söz konusu bildirilerde "genç"i 24 yaşa kadar tanımlayan ya da reşit olanların katıldığı etkinliklerde alkol satış yasağı öngören maddeler yok. Bu noktada, tüm ülkeler kendi toplumsal özellikleri ve ihtiyaçları doğrultusunda kendi yasalarını belirlemiş durumda. Yine de, kişi başı alkol tüketiminin Türkiye"nin 9 katı olduğu Avrupa ülkelerinde TAPDK yönetmeliği ile gelen yasakların benzerlerinin olduğunu söylemek mümkün değil. Örneğin, içki şirketlerinin sportif ve kültürel etkinliklere sponsor olmasının yasak olduğu Fransa"da bile söz konusu etkinliklerde satış yasağına ilişkin bir madde bulunmuyor. Tanıtımla ilgili yasalarda çoğunlukla "reşit olmayan" tanımı 18 yaş sınırıyla, bazı koşullarda ise 19 yaş sınırıyla yapılıyor.

İşte değişik Avrupa ülkelerinde alkol tanıtımıyla ilgili düzenlemeler:
AVUSTURYA: Televizyon ve radyoda alkol reklamlarının çocuk, araba ve sporla ilişkilendirilmesi ya da tüketimin teşvik edilmesi yasak.
Belçika: 21 yaşın altındakilere medya kanallarıyla aşırı içmeyi teşvik eden mesajlar verilmesi yasak.
DANİMARKA: Alkolün sporla ilişkilendirilmesi ve sponsor olunması yasak, ancak etkinliklere ilişkin bir kısıtlama yok.
FRANSA: Spor ve kültürel etkinliklere alkol şirketlerinin sponsor olması yasak. Reklamlar prime time olarak kabul edilen 17-24 saatleri arasında yasak.
ALMANYA: Televizyonda reklam yasak. Etkinliklerle ilgili bir kısıtlama yok.
YUNANİSTAN: Medyada reklamların yer alma sıklığıyla ilgili kısıtlama var, etkinlik yasağı yok.
İTALYA: Saat 16-21 arası reklam yasak.
İSPANYA: Alkol oranı yüzde 20"nin üzerinde olan içkilerin reklamı yasak.