Yenipazar anketini analizden önce Aydın ilçelerinde genel seçmen eğilimlerini ve belediye başkanlarının performansını ölçen kamuoyu yoklamalarının doğruluğu ile yakından ilgili bir gerçeğe değinmek istiyorum.

Açıklamaya çalışacağım ilk kavram saklı kamuoyu…

O konuda Alper Görmüş diyor ki:

Saklı kamuoyu kavramı özellikle düşüncelerini, tercihlerini açıklıkla söyleme hususunda problemleri olan bizimki gibi toplumlar için çok işe yarar.

Saklı kamuoyu belirli bir insan grubunun gerçek eğilimlerini ya da düşüncelerini şu ya da bu nedenle saklayan bölümünü anlatmak için kullanılıyor.

Alper Görmüş; peki, bazı eğilimlerini ya da düşüncelerini şu ya da bu nedenle gizleme gereği duyanlar bunu ne surette yaparlar, sorusuna yanıtında iki yoldan söz ediyor.

BİR: Tercih çarpıtması,

İKİ: Otosansür.

Tercih çarpıtması kişinin algıladığı toplumsal baskılar karşısında düşüncelerini ya da eğilimlerini olduğundan farklı göstermesi anlamında kullanılıyor.

Otosansür ise biliyorsunuz basitçe fikrini söylememek, susmak demek.

Kişi algıladığı toplumsal baskı nedeniyle tercihini çarpıtarak inandığının tam tersini savunabileceği gibi hiç konuşmayıp susmayı da (otosansür) deneyebilir.

Tercih çarpıtması ile otosansür arasındaki farkı şu örnekle anlatmak mümkündür.

Misafir olarak gittiğiniz dostunuzun evinde yeni yaptırdığı dekorasyonu gerçekte beğenmiyorsunuz ama ev sahibini kırmamak adına önce görüşünüzü dile getirmiyor sonra kendinizi bir şeyler söylemek zorunda hissedip “ince zevkinize hayran olmamak elde değil,” diyerek, övgüler yağdırıyorsunuz.

Oysa dekorasyon hakkında hiçbir şey söylemeyebilir, susabilirdiniz. (otosansür)

Bunun yerine dekorasyonu beğenmediğiniz halde çok beğendiğinizi söylüyor, tercihinizi çarpıtıyorsunuz.

Böylece daha ciddi toplumsal sonuçlar doğuracak bir olayın başlangıcını yapıyorsunuz.

Yani dekorasyondan hoşlandığınızı ileri sürmekle otosansürün de ötesine geçerek dinleyicilerinizde bile bile yanlış bir izlenime yol açıyorsunuz. (Serbestiyet 19 Ağustos 2021)

Anket firmalarının korkulu rüyası işte bu tercih çarpıtan saklı kamuoyudur.

Eğer ankette amaç gerçeğin ortaya çıkarılması ise ankete katılacaklara tek soruyla yetinilmemeli tercih çarpıtmalarını çözmeye yarayacak, gerçekleri ortaya çıkaracak başka sorular mutlaka sorulmalıdır.

İşini ciddiye alan öyle yapar.

Çünkü içinden geçmekte olduğumuz iki kutuplu siyaset ortamı ve bu durumun neden olduğu toplumsal baskı hem tercih çarpıtması hem de sonucunda oluşacak saklı kamuoyu için oldukça elverişli bir zemin oluşturuyor.

***

Anlatacağım konuyla yakından ilgili bu konuya değindikten sonra şimdi onun penceresinden Aydınpost’un son açıkladığı Yenipazar’la ilgili anketin analizine geçebiliriz.

Anket 462’si kadın, 438’i erkek toplamda 900 kişi arasında Ağustos ayında yapılmış, deneklerin çoğunluğu ev kadını ve çiftçiden oluşuyor.

Ankete katılanların yüzde 50,1’i ilçe merkezinden geri kalanı köyden mahalleye dönüşen yerleşim yerlerinden seçilmiş, kısaca kent - kırsal dengesine dikkat edilmiş.

Bu önemli çünkü Yenipazar merkez ve ova mahalleleri seçmeni genelde Millet İttifakı, kırsal mahalleler ise Cumhur İttifakı ağırlıklıdır.

BŞB’nin performansı hakkında diğerlerindeki gibi katılanlara tek soru yöneltilmiş ve yüzde 51,5’i BŞB Başkanı Özlem Çerçioğlu başarılıdır, demiş.

Bu güne kadar yapılan ilçe anketlerinde bu başarının yüzde 50’nin altına düşmemesi ve o konuda sağlama yapma imkânı verecek ankette başka bir verinin de bulunmaması akla bir tercih çarpıtması olabilir mi, sorusunu getiriyor.

CHP’nin yerel seçimlerde Aydın BŞB’de Millet İttifakı bileşenlerinin ayrıca aday çıkarmayarak CHP adayına destek veren HDP oyları dahil toplamda yaklaşık 440 bin oydan 368 bin 791’ni alarak epeyce fire vermesi ise akla CHP’ye karşı saklı kamuoyu mu var sorusunu getiriyor.

Bir diğer bir saklı kamuoyu nedeni de 2018 seçimlerinde CHP’de seçim işlerini yürüten Ateş İlyas Başsoy’un yazdığı “AK Parti Neden Sürekli Kazanır” kitabında sözünü ettiği hayali seçmeni Selim Turhan’ların belediyede arzuladıkları hizmeti görememekten kaynaklı CHP’ye oy verip verme konusundaki kararsızlıklarıdır.

Bu da demektir ki, 2024’e kadar ilerleyen süreçte her şey olabilir.

***

Ankette Belediye Başkanı Yüsran Erden konusunda da bir paradoks var. Şöyle ki:

Yenipazar Belediyesi’nin gerçekleştirdiği ya da gerçekleştireceği hizmetlere güven duyuyor musunuz sorusuna “güveniyorum” diyenler yüzde 47,2+Kısmen güveniyorum diyenler yüzde 8,9=Toplamda yüzde 56,1 eder.

Yenipazar Belediyesi’nin hizmet performansını başarılı buluyor musunuz sorusuna verilen çok başarılı +başarılı diyenler=Toplam yüzde 49,2’dir.

Bunlara karşılık:

Bu gün seçim olsa Yüsran Erden’e oy verir misiniz sorusuna, “veririm” diyenlerin oranı ise yüzde 42,8’dir.

Yerel seçimlerde insanların kime oy vereceklerini birinci sırada hizmetin belirlediği düşünüldüğünde bu sorulara verilen cevaplardan birinin ya da ikisinin gerçeği yansıtmadığı ortaya çıkar.

Bu konuda anlaşılması zor başka bir nokta da bu güne kadar yapılan anketlerde ilçede tanınırlığı olanları belirleyenin anket şirketi olmasıdır.

Halbuki soru doğrudan ankete katılanlara: “Gelecek seçimde kimi ya da kimleri belediye başkanı olarak görmek istersiniz,” formatında sorulsaydı söz gelimi CHP’den İbrahim Ayvazoğlu, İYİ Parti’den Kıvanç İşbilen gibi farklı isimler de çıkabilirdi.

Siyasetçilerden sadece CHP ilçe başkanı Sergül Duransoy bir de geçen seçim AK Parti adayı Suat Menderes listede kendilerine yer bulabilmiş.

AK Parti İlçe Başkanı Selim İzmirlioğlu, MHP İlçe Başkanı Osman Bolatoğlu, İYİ Parti İlçe Başkanı Tarkun İnceoğlu ise onlar kadar şanslı değiller.

Diğer talihliler ise Ziraat Odası Başkanı İsmet Aksoy, Esnaf Kefalet Kooperatifi Başkanı Hüseyin Ekici, Esnaf Odası Başkanı Sinan Değirmenci.

***

Acil çözümü istenen konuların başında sulama suyunun gelmesi içinden geçmekte olduğumuz kurak sezonla örtüşen bir sorundur.

İlginç olansa nüfusunda fazla artış gözlenmeyen Yenipazar’daki park sorunudur. Üstelik pazarın kurulduğu kapalı alanın üzeri otoparktır ve her daim açıktır.

Ayrıca alt kat da pazarın kurulduğu Çarşambanın dışında her gün aynı hizmeti vermektedir.

***

Bu gün seçim olsa hangi ittifaka oy verirsiniz sorusuna verilen yanıtlara bakıldığında da 31 Mart seçim sonuçlarıyla aralarındaki farkı korudukları görülüyor.

31 Martta Millet İttifakı, yüzde 50,91…

Cumhur İttifakı, yüzde 48,22…

Ankete göre ise Millet İttifakı yüzde 50,9…

Cumhur İttifakı da yüzde 48,8…

Sözün özü Yenipazar anketi doğrular kadar içinde bir o kadar da oy çarpıtma tercihleri ve ona bağlı saklı kamuoyu şüpheleri de barındırıyor.