Güney Amerika kıtasının yüzde 40'ını kaplayan Amazon yağmur ormanları iki haftadan uzun bir süredir yanıyor.



Dünyanın oksijen ihtiyacının yüzde 20'sini karşılayan Amazon'daki yangınların uzun süredir söndürülememesi ve giderek daha geniş bir alanı etkisi altına alması dünyanın gözünün Güney Amerika'ya çevrilmesine neden oldu.

Brezilya'nın kuzeyindeki eyaletler Roraima, Acre, Rondônia Amazonas ve Mato Grosso do Sul'un yangından en çok etkilenen eyaletler olduğu belirtilirken, ülkenin en büyük eyaleti olan Amazonas'ta acil durum ilan edildi.

'Dünyanın akciğerleri' olarak bilinen Amazon'da yaşanan felaket dünya kamuoyunnun gündemine otururken, Brezilya hükümetini de eleştirilerin odak noktası haline getirdi.



 

YANGINLAR SON 10 YILIN REKORU

Brezilya uzay araştırmaları merkezi INPE, uydu sistemlerinin bu yıl bölgede 72,843 ayrı yangın tespit ettiğini belirtti.

Kurak sezonda Amazonlar'daki yangınlar olağan olarak görülse de bu yıl gerçekleşen yangın sayısı bir rekor ve 2013 yılında çıkan yangın sayısının iki katı, 2018'deki yangın sayısından ise yüzde 84 oranında daha fazla.

Amazon ormanlarının yüzde 60'lık bölümüne ev sahipliği yapan Brezilya'nın yanı sıra, bölgedeki Venezuela, Bolivya ve Peru gibi ülkelerde de yaz sezonu boyunca binlerce yangın görüldü.

Neredeyse 3 haftadır devam eden yangınlar nedeniyle oluşan dumanlar Amazon bölgesi ve ötesini de etkilerken, Avrupa Birliği'ne ait olan Kopernik Atmosfer Gözlemleme Servisi dumanların Atlantik kıyılarına kadar ulaştığını bildirdi. Yangın nedeniyle Amazon ormanlarından 3200 kilometre uzakta olan Sao Paolo kentinde bile havanın daha karanlık ve kapalı olduğu belirtildi.



3 milyondan fazla değişik türde canlıya ve yaklaşık 1 milyon yerli insana ev sahipliği yaptığı düşünülen Amazon Ormanları'ndaki yangının söndürülmesi için bölgeye çok sayıda itfaiye ekibi gönderilirken, dumanlardan kaçan hayvanlar için de sığınaklar inşa edilmeye başlandı.



BREZİLYA HÜKÜMETİ NEDEN HEDEFTE?

Amazon yağmur ormanları yanıyor ve hedefteki isim Brezilya'nın aşırı sağcı devlet başkanı Jair Bolsonaro. Peki neden?

Çevreci gruplar ve gözlemciler, Amazonlardaki yangınların sayısında yaşanan dramatik artışın sorumlusunun Bolsonaro'nun çevre karşıtı politikaları olduğu konusunda uzlaşıyorlar.

Birçok çevreci grup ve aktivist, yakınların spontane olmadığını kendilerine alan açmak isteyen çiftçiler ve bölgeye yatırım yapmak isteyen kişiler tarafından bilinçli olarak çıkarıldığını düşünüyor.

Bolsonaro hükümetinin ormansızlaştırma politikalarının da yangınları başlatan kişileri cesaretlendirdği öne sürülüyor. Daha önce Bolsonaro ve Brezilya hükümetinden bakanlar çevre suçlarına verilen cezalar konusunda eleştirilerde bulunmuşlardı.



Brezilya Devlet Başkanı Bolsonaro'ya göre ise yangının suçlusu, hükümeti yıpratmayı hedefleyen sivil toplum örgütleri. BBC'ye konuşan Brezilyalı lider, "Kızılderilileri suçlamak ister misiniz? Marslıları suçlamak ister misiniz? Herkes şüpheli. Ama en büyük şüpheliler sivil toplum örgütleri. Teyit etmiyorum ama bir suça karışmış olabilirler" ifadelerini kullandı.

Geçtiğimiz ay Brezilya uzay araştırmaları merkezi INPE, Amazon'daki ormansızlaştırma oranının geçtiğimiz yıla oranla yüzde 88 arttığı yönünde bir rapor hazırlamış, bunun üzerine INPE başkanı 'hükümetin altını oymaya çalışmakla' suçlanarak görevden alınmıştı.



BOLSONARO: YANGINLARLA MÜCADELE EDECEK KAYNAĞIMIZ YOK

Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, ülkenin Amazonlar'daki yangınla mücadele edecek kaynağı olmadığını söyledi.

Geçtiğimiz hafta Norveç ve Almanya, Amazon ormanları için Brezilya'ya verdiği fonları, Bolsonaro hükümetinin seçtiği projeler nedeniyle kesmeye karar vermiş, Brezilyalı lider de ülkesinin paraya ihtiyacının olmadığını söylemişti.

Bolsonaro, Almanya ve Norveç'in çevreyi korumak için değil Brezilya'yanın egemenliğine müdahale etmek için ödeme yaptığını savundu.

MACRON: BU ULUSLARARASI BİR KRİZDİR

Amazonlar'daki yangınlar Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un da gündemindeydi.

Konuyla ilgili Twitter hesabından bir paylaşım yapan Macron, "Evimiz yanıyor. Gerçekten. Amazon yağmur ormanı, gezegenimizdeki oksijenin yüzde 20'sini üreten akciğerlerimiz, yanıyor. Bu uluslararası bir krizdir" ifadelerini kullandı.

Macron konunun G7 zirvesinde ele alınmasını önerirken, bu sözler Bolsonaro'nun tepkisini çekti.

Bolsonaro, "Cumhurbaşkanı Macron'un Brezilya ve diğer Amazon ülkelerinin iç meselesini kendi kişisel siyasi kazançları için kullanmaya çalışmasını esefle karşılıyorum" ifadelerini kullandı.

Brezilyalı lider ayrıca, konunun bölgedeki ülkeler olmadan G7'de tartışılması fikrinin sömürgeci zihniyetin bir ürünü olduğunu söyledi.



AMAZON YAĞMUR ORMANLARIYLA İLGİLİ BİLMENİZ GEREKENLER



- Amazonlar dünyanın en büyük yağmur ormanları ve Kongo ile Endonezya'daki diğer iki büyük yağmur ormanından daha büyük bir alanı kapsıyor.

- 6.9 milyon kilometre kareye yayılan Amazon ormanları, ABD'nin yüzde 48'i boyutunda ve Güney Amerika kıtasının yüzde 40'ını kaplıyor

- Amazon nehri hacim bakımından dünyanın uzak ara en büyük nehri. 1100'ün üzerinde kolu bulunuyor ve bunlardan 17'si 1600 kilometrenin üzerinde uzunluğa sahip

- Amazonlar'da 16 bin farklı ağaç türü bulunduğu ve toplam 390 milyar ağaca ev sahipliği yaptığı tahmin ediliyor

- Amazon ormanlarının yüzde 60'ı Brezilya'da bulunuyor

- Amazonlar'da yaklaşık 3 milyon tür canlı yaşıyor. Bunlardan yarısından fazlasının ormanın gölgeliklerinde yaşadığı düşünülüyor.

- Güney Amerika'da kişi başına düşen milli gelirin yüzde 70'i ormanın getirdiği yağmurlar ve sudan faydalanan bölümlerde üretiliyor. Amazon, yağış miktar ve modellerini ABD'ye kadar uzanan geniş bir bölgede etkiliyor.

- Amazon ormanlarındaki yok olma hızı, 2004'ten bu yana düşüyor. Bunun, makroekonomik trendler, özel sektör girişimleri, çevreci grupların baskıları ve yeni oluşturulan koruma alanları gibi birçok nedeni olduğu düşünülüyor.