Çocukluk döneminde başlayan ve nedeni tam olarak bilinmeyen tourette sendromu 3 ila 9 yaş arasında teşhis edilebiliyor. Gebelik sürecinde yaşanan stresler, sigara, alkol tüketimi, doğum travması, doğum sonrası dönemdeki psikososyal streslerin hastalığın gelişiminde rol oynadığını dile getiren çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Gökhan Gün, çocuklarda Tourette Sendromu belirtileri ve tedavi yöntemlerini anlattı.

Tourette Sendromunun çoğunlukla çocuklukta başlayan, farklı kas gruplarını tutan, bir yıldan uzun süreli devam eden, çoklu kas grupları ve sözel tiklerle kendini gösteren bir sendromdur. Ayrıca hekim gözlemi ya da video kaydı gerektiren, sıklıkla 21 yaş öncesi başlayan, 1 yıldan uzun, 3 aydan fazla sürede ara vermeksizin devam eden, altta yatan başka neden olmadan, sıklık, şiddet ve tipi değişkenlik gösterebilen bir hastalıktır.

Tourette Sendromu nedenleri nelerdir?

Tourette Sendromu (T.S)’nun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Biyokimyasal ve genetik çalışmalar, kalıtsal ve gelişimsel fonksiyon bozukluğunun hastalık gelişiminden sorumlu olduğunu göstermektedir.

Genetik çalışmalar; tek yumurta ikizlerinde, hasta olma durumunda, biri hasta olan ikizlerden diğerinin de hastalanma oranının yüzde 50, birinci derece akrabalarda da bu oranın yüzde 10 olduğunu bildirmektedirler. 13. Kromozomdaki bir gen mutasyonunun yatkınlık faktörü olabileceği bilinmektedir.

Gebelik sürecinde yaşanan stresler, sigara, alkol tüketimi, doğum travması, doğum sonrası dönemdeki psikososyal stresler, yüksek ısılı ortamlarda bulunma, anabolik steroidler, kokain, psikostimülanlar ve yineleyen streptokok enfeksiyonlarının hastalık gelişiminde rolü olabileceği bildirilmiştir.



Çocuklarda Tourette Sendromu nasıl fark edilir?

Tourette Sendromu’nun, dünya genelinde görülme sıklığı, yüzde 1’dir. Okul çağı çocuklarda yüzde 1-4 ve erkeklerde kızlara oranla 4 kat daha fazladır.

Sendrom yüz ve başta basit tikler şeklinde başlar, tiklerin ortalama başlangıcı 7 yaş, en şiddetli dönemi 9-10 yaştır. 15 yaş sonrası sıklıkla hastalık bulgularında gerileme görülmektedir. Fakat bu hastaların büyük bir kısmında dikkat eksikliği, obsesifkompulsif bozukluk, dürtü kontrol bozukluğu, depresyon, anksiyete, duygulanım ve uyku bozukluları eşlik etmektedir.

Tedavide öncelikle her hastaya bireysel olarak yaklaşabilmeli ve özellikle hastanın sosyal, iş ve okul hayatında fonksiyon kaybına yol açan, hayat kalitesini bozan semptomlara odaklanılmalıdır. Bu semptomlar çoğunlukla tiklerin kendisi değil, hastalıkta sık eşlik eden davranış problemleridir.

Tourette Sendromu nasıl tedavi edilir?

- Davranışçı Tedavi Yaklaşımı; 

- Faydası olduğu düşünülen tedavi yaklaşımları: Yorulana kadar istemli ya da zorlayarak tiklerin tekrar edilmesi, tiklerin olduğu dönemlerde cezalandırma, azaldığı ya da olmadığı zamanlarda ödüllendirme gevşeme teknikleri, duyarsızlaştırma, tiki oluşturan kasın zıt yönündeki kasları germe, ayna karşısında tiklere zıt yönde hareket etme gibi tiklerle çelişen davranışları gerçekleştirmedir.

- Farmakolojik Tedavi: Farmakolojik tedavide tikler, dikkat eksikliği ve saplantı semptomları ayrı ayrı düşünülmeli ve tedavileri planlanmalıdır. Özellikle sosyal izolasyon, dikkat eksikliği gibi durumlarda depresif ve anksiyete belirtileri, özgüven azlığı gibi kişinin ruhsal durumunu bozan problemlerde ilaç tedavisi uygulanabilir.

Tiklerin tedavisinde iki aşamalı tedavi yaklaşımı önerilmektedir. İlk aşamadaki ilaçlar nöroleptik sınıfında olmayan ajanlardır ve hafif tiklerin tedavisinde kullanılırlar. İkinci aşama ilaçlar dopamin reseptör antagonistlerini içerir. Tipik nöroleptikler ve atipik antipsikotik ajanlar bu gruptadır. Bu ajanlar, tik tedavisinde etkinliği en çok kanıtlanmış ilaçlardır. Ancak yan etkileri kullanımlarını sınırlandırmaktadır.

Farmakolojik tedavide daha az sıklıkla Botulinum toksini, ağrı yapan ve rahatsız eden tiklerin tedavisinde kullanılmaktadır. Tiklerin sıklığını, şiddetini ve öncül duyusal semptomları azaltır.

Cerrahi tedavi ise hastaya zarar veren, hayatı tehdit eden ve tedaviye cevap vermeyen tik varlığında cerrahi tedavi seçeneği değerlendirilmelidir.