GAP Turunda Görülmesi Gereken Müzeler: Zeugma

Değerli aydın post okuyucuları, 12-18 Kasım tarihleri arasında yapmış olduğumuz GAP Rüzgârı Kültür turu medeniyet şehirlerini gezdik.

Sırasıyla görülmesi gereken yerler Adana Sabancı Cami, Taş Köprü Gaziantep’te Tahmis Kahvesi, Bakırcılar Çarşısı, Büyük Pasaj, Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi: sular altında kalan Halfeti, Harran Ovası,  Şanlıurfa İslam Ünversitesini görerek Balıklı Göl (Aynzeliha Halil-ürrahman)gölleri Rizvaniye Cami, Zülümiye Cami, Mevlüdi Halil Külliyesi ve Hazreti İbrahim mağrası Halil-ürrahman Camisi, Şanlıurfadaki Göbekli tepe, Mardin, Midyat, Hasankeyf, Diyarbakır, Adıyaman, Nemrut Dağı Kahramanmaraş, Kayseri, Ürgüp Kapadokya, Konya, Aydın kültür turu gezimizi bu hafta sizlere anlatacağım.

Zeugma Müzesi Gaziantep’in göbeğinde herkesin görmesi gereken müze sanatsal açıdan dünyanın en değerli mozaikleriyle ünlü olan Zeugma Gaziantep’in Nizip ilçesi sınırlarında 20.000 dönümlük bir alanda kurulan ve zamanında 70.000 kişilik nüfusa sahip dev bir antik kent. Gerek ekonomik, siyasi ve gerekse sanatsal faaliyetleriyle dönemin önemli kentleriyle boy ölçüşebilecek seviyede olan bu kentin Büyük İskender’in komutasında olan ve daha sonra Suriye Kralı olan Selefkos Nikator kurmuş. Fırat kıyısındaki kentte İskit Lejyonu adı verilen askeri garnizonu yerleşmesiyle şehrin önemli canlılığı artmış, tüm dünya gibi bizde Zeugma’ya hayran kaldık bu arada tarih hocası rehber Mersinli arkadaşım Oğuzhan Abacının derin bilgileriyle Zeugma’yı incelerken İslam sanatı ile ortak motiflerin olduğunu gördük. Binlerce yıllık kültür mirasının üzerine söylenecek bir söz bulamadık.

Anadolu sanatının sürekli olarak kendinden sonra gelenleri beslediği daha iyi anlamış bunu bir bilimsel tez çalışmasına dönüştürmek için Zeugma’yla ilgili çok azda olsa bilimsel çalışmalara bir ekleme yapmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Dünya mirasında Efes var Efes’te bulunan mozaikler müthiş şekilde korunuyor. Zeugma çok daha zengin ama Efes’i Efes yapan açık alanda sergilenmesidir. Biz Zeugma’da bunu yapamadık. Zeugma halen sadece bir kazı alanı ören yeri olarak biliniyor. Bu çok üzücü olduğu kadar ülkemiz içinde büyük kayıp diyoruz. Çünkü Zeugma çok şanslı kent.

Zeugma’nın çok şanslı kent oluğunu söyleyenler bunun gerekcesini şöyle anlatıyor;

Zeugma bir yangınla külün altına gömülmüş talan edilmemiş toprakta Zeugma’yı çok özel bir şekilde korumuş Zeugmalılar bundan 2000 yıl kadar önce manzaranın öneminin anlamını anlayarak Fırat nehri manzaralı villalar yaptırmışlar, villalarında muhteşem mozaiklerle süslemişler mozaiklerde incir, fıstık ve menengiç ağacı gibi yöreye ait bitkilerler Fırat balıkları resim edilmiş. Düşünebiliyor musunuz 2000 yıl önce manzaranın farkında olanlar bölgeyi cazibe merkezi haline getirmişler. Ancak biz henüz bu zenginliğimizi turizm anlamında değerlendirmede ve fırsata çevirmede yeterli olduğumuz söylenemez. Yüzyıllardır bölgeye bereket getiren Fırat neden turizm ile bereket getirmesin ki.  Zeugma’nın yeni sıçramalar yapmaya ihtiyaç olduğunu söylüyor rehberimiz Oğuzhan Abacı. Rehberimiz buraları o kadar derinlemesine incelemiş ki son yıllarda Gaziantep’te turizmi geliştirmek için güzel çalışmalar yapılıyor. Özellikle Gastronomi ön plana çıkarılıyor. Elbette Gaziantep Gastronomi kentidir. Bu anlamda gastronomi kenti olarak öne çıkması doğrudur ancak benim ve Oğuzhan beyin görüşleri aynı zamanda bu şehirlerimiz tarih ve kültür kentleridir. Şu ana kadar bilinen verilere göre insan oğlunun gözlerini dünyaya açtığı tahmin edilen ve dünyanın ilk tapınağı dünyanın nefesini tutarak gelişmeleri izlediği bu noktada, ziyaretimizin ikinci durağı Göbekli tepedir. Taşların dile geldiği güneşin ilkesi Mardin görünmeye değerdir. Morbehnam ile kız kardeşi Saro adına yapılan Kırklar Kilisesi görülmeye değerdir. Başka yazımızda bu yerleri anlatmaya çalışacağız. Konumuza dönecek olursak Gaziantep sadece gastronomiden ibaret değildir. Burada mükemmel Antik Kentler var bu coğrafyanın her tarafı tarih ve kültür kokuyor. Bulunan ticari mühürler gösteriyor ki 10.000 ürünün ticareti yapılmış bu şehirde ve bu şehir halen bir ticaret merkezi pullar bastırılabilir sergi açılabilir çeklere basılabilir. Aydın Avcı ve Oğuzhan Abacı diyor ki tarihin kıymetini bilmek ve değerlendirmek gerek Zeugma, Dülük Yesemek, Kargamış Tilmen hepsi büyük bir hazine. Dülük sadece bir mesire alanı değil ilk insan izlerinin olduğu yer mesire alanın hemen yanında ilk insan ayak izlerinin olduğunu bilmeden yaşıyoruz. Zeugma gündemin gerisinde kaldı Zeugma’daki mozaikler dünyanın var olan en değerli mozaikler olma özelliği taşımaktadır. Bunun en değerli özelliği Fırat nehrinin getirdiği renk çeşitliğidir. Bu çeşitliliğe 13 renk armonisi denilmektedir. Dünyanın hiç bir yerinde benzerine rastlanmamaktadır. Bunun için yeni sıçramalar yapmaya ihtiyaç var. Zeugma’nın tam olarak değerlendirmesi Türkiye turizmi için büyük bir kazanç olacaktır. Dünyanın en önemli antik kentlerinden biri olan Zeugma ile ilgili çok az sayıda makale ve bilimsel yazının olması son derece düşündürücüdür. Yazılı arşiv çok az ya yazılmamış ya da yazıldıysa yayınlanmamış?

Sonuç olarak Zeugma’yı yeniden öne çıkarılacak projeler hazırlamalı ve etkinlikler düzenlemeliyiz Çünkü muhteşem hazine var ve biz bu hazineden faydalanmalıyız. Sadece biz değil bütün dünya faydalanmalı. Muhteşem bir kültür mirasını tüm dünya tanımalı bunun için diyoruz ki ilgili tüm kurum kuruluşların el birliği ile hareket ederek kendileri değil Zeugma’yı öne çıkaracak çalışma yapması gerekiyor. Ve bu arada daha sonraki yazılarımızda Göbekli Tepeyi dünyanın ayakta kalan en eski Süryani ve ortodoks manastırı olan Morgabriel Manastırı, tarihi Hasan Keyf Köprüsü eski Türkiye’de ilk petrol kuyusunun bulunduğu Batman ilimizi ve Nemrut dağına çıkarak eşsiz gün doğumunu izlerken Avrupa’nın ve Türkiye’nin en büyük dünyanın dolgu hacmi bakımından 6. Sıradaki Atatürk Barajını sizlere dilimin döndüğü kadar anlatmaya çalışacağız.

Aydınpost ANDROID'de TIKLA İNDİR!   Aydınpost APPSTORE'da TIKLA