EYT'de son dakika gelişmesi yaşandı. Uzun süredir beklenen emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili yasa teklifi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşüldü. Teklifle 2.2 milyon kişinin 2023 yılında emekli olabileceği açıklanırken, söz konusu düzenlemenin SGK’ya maliyeti 144.7 milyar TL olarak hesaplandı. Kamu personeli üzerinden de 49.7 milyar liralık bir maliyet hesaplanıyor. SGK Başkan Vekili Kürşad Arat, maaş bağlanma sürelerinin uzayabileceği yönündeki uyarılara, “Daha sonraki bir tarihte bağlansa bile maaşlar 1 Mart’tan itibaren hesaplanacak” yanıtını verdi.
EYT’Lİ SSK’LILARIN YÜZDE 87’Sİ ÇALIŞIYOR
Teklif Komisyon’da çalışılmaya başlamadan önce Plan ve Bütçe Komisyonu’na SGK tarafından detaylı bir etki analiz raporu sunuldu.
SGK Başkan Vekili Kürşad Arat tarafından “Üst yönetici olarak yetkim dahilinde, bu raporda yer alan bilgilerin güvenilir, tam ve doğru olduğunu beyan ederim” notuyla sunulan rapora göre, bu yıl emekli olabilecek 2.2 milyon kişinin 1.7 milyonu 4A’lı (SSK’lı), 89 bini Bağkurlu, 496 bini ise 4/C’li (Emekli Sandığı).
Gelecek yıllarda şartları tamamlayanlarla birlikte toplam rakam 4.8 milyon kişiye ulaşacak. Düzenlemenin bütçeye bu yılki maliyeti 194.4 milyar TL olacak. EYT kapsamındaki SSK’lıların yüzde 87’si halen çalışıyor.
i 194.4 milyar TL olacak. EYT kapsamındaki SSK’lıların yüzde 87’si halen çalışıyor. Verilecek teşviklerle bu kişilerin çalışmaya devam etmesi öngörülüyor. Bu kişilerin hiçbiri çalışmazsa ve yerlerine de yenileri alınmazsa ilave olarak SGK, 45.5 milyar liralık bir kayıp yaşayacak. Ancak böyle bir durumun olma ihtimalinin bulunmadığı da yine raporda yer aldı.
ORTALAMA YAŞ 48.5
Yaş şartının kaldırılmasıyla birlikte emekli olabilecek 2.2 milyon sigortalının ortalama yaşı 48.5 ve ortalama emekliliğe kalan süreleri 6.3 yıl. Mevcut durumda yıl içinde emekli olanların ortalama yaşı kadınlarda 54.1, erkeklerde ise 54.3.
ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEKLER
Komisyona sunum yapan SGK Başkan Vekili Kürşad Arat da, genel olarak SSK’lı olanların düzenleme sonrası emekli maaşını alarak çalışmaya devam etmelerini beklediklerini söyledi. Aylık bağlanma oranlarında da EYT’lilerde farklı bir durum olmadığını kaydeden Arat, CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’nın “Bu kadar çok kişinin maaşı aynı anda bağlanabilecek mi?” sorusuna şu yanıtı verdi:
Komisyona sunum yapan SGK Başkan Vekili Kürşad Arat da, genel olarak SSK’lı olanların düzenleme sonrası emekli maaşını alarak çalışmaya devam etmelerini beklediklerini söyledi. Aylık bağlanma oranlarında da EYT’lilerde farklı bir durum olmadığını kaydeden Arat, CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’nın “Bu kadar çok kişinin maaşı aynı anda bağlanabilecek mi?” sorusuna şu yanıtı verdi:
Kanun yürürlüğe girdikten sonra mart ayı itibarıyla maaşı hak etmiş olacaklar. Daha sonraki bir tarihte bağlansa bile EYT’linin maaşı 1 Mart’tan hesaplanacak. Hak kaybı olmayacak.”
EYT MALİYET TABLOSU 2023 YILI
SGK’ya maliyet: (Emekli aylığı, bayram ikramiyesi ve 4B prim kaybı) 144.7 milyar TL Kamu personeli bütçe maliyeti: 49.7 milyar TL Toplam merkezi bütçe maliyeti: (SGK artı kamu personeli) 194.4 milyar TL
2 YIL 7 AY DAHA BEKLEYECEKLER
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba ise düzenlemenin 5 bin gün yerine 5 bin 975 güne kadar artan prim gün sayısıyla gelmesini eleştirdi. Bu nedenle birçok kişinin 2 yıl 7 ay daha çalışmak zorunda kaldığını söyleyen Ağbaba, “Birçok kişi borçlandı, kimi arabasını sattı. Bu haliyle prim gün sayısı düzenlemesi kabul edilemez” dedi. AK Parti Grup Başkanvekili Muhammed Emin Akbaşoğlu ise teklifle yeni kademeli yaş şartı getirildiği iddiasının “yalan, bühtan” olduğunu iddia etti.
BİR GÜN SONRA GİREN 60 YAŞINDA EMEKLİ OLABİLECEK
8 Eylül 1999’dan sonra işe girenlerin emeklilik koşulları da tartışma konusu oldu. HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan’ın “8 Eylül 1999’da işe giren 43 yaşında emekli olabilecek. 9 Eylül 1999’da işe giren ne zaman emekli olabilecek?” sorusuna AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş “60 yaşında olabilecek. Hepsini 43 yaşında emekli mi yapalım diyorsunuz?” yanıtını verdi.
5975 GÜN ŞARTI 1999’DA YOKTU
EYT Federasyonu Başkanı Gönül Boran Özüpak, “Emeklilikte yaşa takılanlardık. Emeklilikte prime takılanlar olduk. 1999 öncesi 5975’e kadar çıkan bir prim günü yoktu. Bu, 2002’de yürürlüğe girdi” diye konuştu.
SALI GÜNÜ MECLİS GENEL KURULU’NA GELİYOR
Milyonların beklediği EYT düzenlemesinin ne zaman yasalaşacağına ilişkin takvim ortaya çıktı. AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, dün Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlanan EYT düzenlemesini gündemin önüne alarak haftaya salı günü Genel Kurul’da görüşmeyi planladıklarını söyledi.
Yaş şartının kaldırılması durumunda prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartını sağladığı için 2.2 milyon kişi hemen emekli olabilecek. Emekli olup çalışmaya devam edenler için 4.7 milyarlık prim desteği sağlanacak
Sabah'tan Hazal Ateş'in haberine göre; EYT'lilerin heyecanla beklediği Meclis süreci hız kazandı. Yasa teklifi dün Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülüp kabul edildi. Teklif, gelecek hafta salı günü Meclis Genel Kurulu'nda görüşülüp aynı gün yasalaşacak. Sosyal Güvenlik Kurumu'nca Komisyona sunulan etki analizine göre EYT'nin bu yılki toplam maliyeti 194.4 milyar lira olacak. Yaş şartının kaldırılması durumunda prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartını sağladığı için 2.2 milyon kişi hemen emekli olabilecek. Düzenleme 8 Şubat'ta Resmi Gazete'de yayınlanarak yasalaşacak.
Meclise sunulan 4 maddelik yasa teklifine göre, 8 Eylül 1999 ve daha önce sigortalı çalışma başlayanlardan SSK'lılardan 5.000-5.975 arasında değişen prim gününü ve kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini tamamlayanlar yasa yürürlüğe girmesini ardından hemen emekli olabilecek. Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR'a tabi olanlardan kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 prim gününü tamamlayanlar da yasa çıktığında emekliliğe hak kazanacak. Prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını sağladığı için hemen emekli olabilecek 2.2 milyon kişinin ortalama yaşı 48.5 olarak hesaplandı. Etki analizine göre, EYT'nin Sosyal Güvenlik Kurumu'na 2023 yılındaki maliyeti 144.7 milyar lira olacak. 49.7 milyar liralık kamu personeli bütçe etkisi ile birlikte merkezi yönetim bütçesine toplam maliyeti 194.4 milyar lira olacak. Halen çalışmakta olan 4/A'lıların hepsinin çalışma hayatından çekilmesi ile oluşabilecek SGK prim kaybı da 45.5 milyar lira olarak hesaplandı.
Emeklilik için yaşı bekleyen ve ilerleyen yıllarda bekleyecek olan toplam 4.8 milyon kişinin bulunduğu tespit edildi. EYT düzenlemesinden etkilenen SSK kapsamındaki sigortalıların yüzde 87'si mevcutta çalışma hayatında aktif olarak yer alırken, Sosyal Güvenlik Destek Primi teşviki ve yeni istihdamla birlikte SSK kapsamında prim kaybı öngörülmüyor.
5 PUANLIK PRİM DESTEĞİ
Yasa teklifi, EYT kapsamında emekli olup aynı işyerinde çalışmaya devam eden işçiler için ödenen sosyal güvenlik primi işveren payında 5 puan indirim öngörüyor. Emekli olan EYT'lilerin tamamının aynı işyerinde çalışmaya devam etmesi durumunda 6.3 milyar,yüzde 75'inin devam etmesi durumunda ise 4.7 milyar lira maliyet oluşacak.
ORTALAMA YAŞ 48.5
SGK'nın etki analizinde, yaş şartının kaldırılması durumunda prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını sağladığı için hemen emekli olabilecek 2.2 milyon kişinin ortalama yaşının 48.5 ve ortalama emekliliğe kalan süresinin ise 6.3 yıl olduğu belirtildi.
"KADEMELİ YAŞ ŞARTI İDDİASI TAMAMEN YALAN"
AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, teklif hakkında bilgi verirken, yeni kademeli yaş şartı getirildiği iddiasının "yalan, bühtan" olduğunu iddia etti. Kanuna göre, 1999'dan bu yana, AK Parti iktidarından önce konulmuş, yürürlükte olan üç şarttan iki şartı, yani prim gün sayısını ve çalışma süresini dolduranlardan istisnasız herkesin emekli olmaya hak kazanacaklarını söyledi. Bu düzenlemenin özünün bu olduğunu kaydeden Akbaşoğlu, başka bir şart ilave etmenin asla söz konusu olmadığını belirterek, "Hiçbir yeni şart ilavesi getirmedik. Mevcut üç şarttan birini kaldırdık" dedi.
İŞVEREN ÇALIŞACAKLAR İÇİN 3 AY SÜRE İSTEDİ
Genel Sekreteri Akansel Koç, 5 puanlık indirime rağmen emekli işçiler için ödenen sosyal güvenlik destekleme primi ile normal işçi çalıştıran işçi için ödenen sigorta primi işveren payı arasında 2 puanlık fark olduğunu belirterek, aynı işyerinde çalışmaya devam edecek EYT'liler için bu farkın giderilmesini istediklerini söyledi. Koç, emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edecek işçiler için öngörülen 10 günlük sürenin de teknik sebeplerden dolayı yetersiz olduğunu düşündüklerini, 3 ay olarak revize edilmesini talep ettiklerini belirtti. Koç, emekli olan EYT'lilerin bir süre dilendikten sonra yeniden çalışmak isteyebileceklerini, bu nedenle ilave süreye ihtiyaç duyduklarını söyledi.
