4447 sayılı kanun emeklilik yaşını kademeli olarak artıran kanun 8 Eylül 1999’da yürürlüğe girdiği için bu tarihten önce sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar EYT olarak adlandırılıyor.Sayıları milyonlarla ifade edilen ‘emeklilikte yaşa takılanların (EYT’li)’ sorununu çözmek için süreç hızlandı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, tek formül üzerinde çalışıldığını belirterek, düzenleme için aralık ayına işaret ediyor. Nisan 2022 itibarıyla SGK’ya kayıtlı 4/A (SSK) kapsamında 16 milyon, 4/B (Bağ-Kur) kapsamında 3 milyon sigortalı bulunuyor. 19.7 milyon sigortalıdan yaklaşık 5-6 milyonunun EYT sorunu yaşadığı öngörülüyor.
Düzenleme bir aksaklık olmazsa aralık veya ocak ayında TBMM’ye gelecek. Kamuoyundaki genel beklenti, yıl şartı ve prim ödemeleri gibi emeklilik şartlarını yerine getirenlerin yaş şartına bakılmaksızın emekli edilmeleri yönünde. Peki Aralık’ta yasa çıkarsa süreç nasıl işler? İşte maaş hesabı nasıl yapılacak? Yeni Asır'dan Faruk Erdem yazdı.
Sosyal güvenlik sistemine 8 Eylül 1999 öncesinde girmiş ve çalışmaya başlayarak prim ödemiş milyonlarca vatandaş bu tarihte çıkartılan yasa çerçevesinde yaş şartı ile karşılaştı. Böylece kadınlar 20 yıl 5000 gün, erkekler ise 25 yıl bekleyip 5000 gün prim ile emekli olmayı beklerken erkeklerde 58 kadınlarda ise 56'yı bulan yaş şartı ile karşılaştılar. Şimdi sayıları 4-5 milyon olduğu belirtilen EYT'lilerle ilgili çalışmalar devam ediyor. Böylece yaş şartını bekleyen EYT'lilerin emeklilik yolu açılmış olacak. 8 Eylül 1999 öncesinde sosyal güvenlik sistemine girmiş olan herkes EYT'li olmasına rağmen hepsinin yasa çıktığında emekli olması da mümkün olmayacak. Çünkü en azından yaş şartı kaldırılsa bile prim ve yıl şartı istenecek.
KAÇ GÜN PRİM GEREKİYOR?
8 EYLÜL 1999 öncesine dönüldüğünde bile yine en az 5000 gün prim gerekecek. Bunun dışında yasanın getirdiği prim gün sayısı kabul edilirse bu kez işe giriş tarihine göre 5000 ile 5975 gün gerekecek. Böylece EYT'li olmasına rağmen primi eksik olanlar açısından emeklilik mümkün olmayacak. Yasanın başvuru süresine göre bu kişilerin primlerini tamamladıklarında emeklilik hakkı doğmuş olacak. Burada 3600 günden kısmi emeklilik hakkı olsa da orada yaş şartı bulunuyor. Buna göre kısmi emeklilikte yaş şartı erkeklerde 60, kadınlarda 58'i bulabiliyor.
YIL ŞARTI NE ZAMAN DOLACAK?
Prim gün sayısını tamamlamış olsa bile bir EYT'linin emekli olabilmesi için yıl şartını da yerine getirmesi gerekiyor. Yasanın çıkmasından önce sigortalı olanlar için kadınlarda 20 erkeklerde ise 25 yıl bekleme şartı bulunuyor. Buna göre kadınlar açısından yıl şartı 8 Eylül 2019 tarihinde tamamlandı. Böylece kadın sigortalılar primini tamamladıklarında yıl şartına takılmadan emekli olabilecek. Erkeklerde ise şu anda 1997 ve öncesinde sigortalı olanlar açısından 215 yıl dolmuş durumda. Sonrasında sigortalı olanlar ise yıl şartının dolmasını beklemek zorunda. Burada da EYT'li erkek sigortalılar açısından 25 yıl şartı 8 Eylül 2024 tarihinde tamamlanmış olacak.
BAŞVURU NE ZAMAN OLUR?
Söylenildiği gibi EYT yasası Aralık ayında Meclis'ten çıkıp yasalaşırsa başvuru süreci de başlamış olur. Burada bir başvuru süresi verilirse bu süre içinde başvurmak gerekebilir. Ancak bir süre konulmaz ise EYT'liler kendi seçtikleri bir tarihte ya da şartları tamamladıkları tarihte başvurabilirler.
EMEKLİLİK MECBUR MU TUTULACAK?
Şu anda uygulanan sistemde emeklilik için sigortalının talebi gerekiyor. Yani sigortalılar isterlerse şartları doldurduktan sonra emekli olmayabiliyor ve çalışmaya devam ediyorlar. EYT yasası ile de zorunlu bir başvuru süreci ve emeklilik olmayacağı belirtiliyor. Burada da isteyen EYT'liler emekli olmak için müracaat edecek.
MAAŞ NE ZAMAN BAĞLANIR?
Emekli maaşları için süreç başvuru tarihi itibariyle başlıyor. Ancak hesaplama başvurulan aydan sonraki ay başından itibaren yapılıyor. Yani Aralık ayında başvuran bir EYT'li için maaş hesaplaması 1 Ocak'tan itibaren yapılır. EYT'li sigortalı Ocak ayında başvurursa bu kez hesaplama 1 Şubat tarihinden başlatılarak yapılacaktır. Maaş bağlanana kadar biriken tutar emeklinin hesabına yatırılıyor.
OCAK ZAMMI İŞLETİLİR Mİ?
Her yıl emekliler için Ocak ve Temmuz aylarında enflasyon artışı yapılıyor. Bu yeni emeklilere de uygulanıyor. Böylece Aralık ayında müracaat eden EYT'linin Ocak ayında maaşına enflasyon artışı yapılır. Ocak ayında müracaat eden EYT'li açısından ise hesaplama yapılırken Ocak artışı dikkate alınır.
MAAŞ NASIL HESAPLANIR?
EYT'lilerin yani 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanların maaşları üç ayrı hesaplama ile belirleniyor. Öncelikle 1999 öncesindeki gün ve kazançlar dikkate alınarak aylık bağlama oranı ile çarpılıyor. Burada çıkan rakam bu güne güncelleniyor. Daha sonra 1999 ile 2008 arasındaki dönem için de yine aylık bağlama oranı ve yeni güncelleme katsayıları kullanılıyor. Burada büyüme oranı devreye giriyor. 2008 sonrası için ise yine farklı bir aylık bağlama oranı ve büyüme hızının yüzde 30'u alınırken bir önceki yılın enflasyon oranı da maaş hesaplamasında ve güncellemede kullanılıyor. Böylece bu üç hesap toplanarak emekli maaşı oluşturuluyor.
STAJ SİGORTASI EYT’DE GEÇERLİ Mİ?
Milliyet'ten Cem Kılıç'ın yazısına göre staj süresince yalnızca kısa vadeli sigorta kollarına prim ödendiği için staj yapan kişilerin staj süresince yatan sigortaları emeklilikte dikkate alınmıyor. Dolayısıyla 8.9.1999 ve öncesinde staj yapan kişiler emeklilikte yaşa takılanlar arasında yer almıyorlar.
YIPRANMANIN (FİİLİ HİZMET ZAMMI) EYT’YE ETKİSİ OLUR MU?
Yıpranmanın yapılacak düzenlemeden yararlanmak anlamında sigorta girişini 8.9.1999 öncesine çekmek noktasında bir etkisi olmaz. Ancak yıpranmaya tabi çalışan sigortalıların çalışma gün sayılarının normal sigortalılara göre daha yüksek hesaplanması nedeniyle yapılacak düzenlemeden yararlanma açısından avantajlı olmaları söz konusu olabilir.
EYT’DE KISMİ EMEKLİLİK NASIL İŞLİYOR?
Kısmi emeklilik olarak ifade edilebilecek engellilerin emekliliği ile ilgili bir düzenleme yapılırsa engelliler de düzenlemeden yararlanabilirler. Ancak engelliler emeklilikte yaş şartına tabi olmadıkları için düzenleme ile prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresinde azaltmaya gidilebilir.
EYT’DE PRİM ÖDEME GÜN SAYISI MI, YAŞ MI, YOKSA YIL MI DAHA ÖNEMLİ?
Emeklilikte yaşa takılanlar için getirilecek tasarıya göre bu sorunun cevabı netleşecek. Ancak beklentiler prim ödeme gün sayısı fazla olanın avantajlı olacağı yönünde. Dolayısıyla daha çok çalışan bir yaşa takılanın getirilecek düzenlemeye göre aylık bağlatma imkanı daha yüksek olabilir.
MAAŞ HESABI NASIL YAPILACAK, SON 7 YIL KURALI BURADA DA İŞLEYECEK Mİ?
Şu an için aylık bağlama oranı ya da son 1.261 günün sigortalılık statüsüne etkisi konusunda bir düzenleme yapılıp yapılmayacağı belli değil. Ancak bu iki konuda bir değişiklik olmazsa aylık hesabı ve son 1.261 gün kuralında bir değişiklik olmayacaktır.
EYLÜL 1999 SONRASI SİGORTAYA GİRENLER BORÇLANARAK EYT’Lİ OLUR MU?
Sigorta girişi 9 Eylül 1999 ve sonrasında olmakla birlikte sigorta girişini öne çeken askerlik gibi bir borçlanma hakkı olan kişiler borçlanma ile sigorta girişlerini 8 Eylül 1999 ve öncesine çekerlerse yapılacak düzenlemeden yararlanabilirler.
EYT BÜTÜN SİGORTA KOLLARI İÇİN DE AYNI ŞARTLARI MI İÇERİYOR?
Sosyal güvenlik sisteminde sigorta kollarından sağlanacak yardımlar için belirli bir süre prim ödenmesi ve belirli bir süre sigortalı olunması şartı var. Değişiklik beklenmiyor.
BAĞKUR’LULAR EYT KAPSAMINDA MI?
4447 sayılı Kanun sigortalılarla birlikte Bağ-Kur’lular için de emeklilik şartlarını ağırlaştırdı. 8 Eylül 1999’dan önce Bağ-Kur girişi olan kişilerin, 1 Haziran 2002 itibarıyla olan prim ödeme gün sayısına bağlı olarak emekli olabilecekleri yaş 2 ile 17 yıl arasında artırıldı. Düzenlemeye göre 1 Haziran 2002 itibarıyla emekli olmak için gerekli 20 yıllık süresini tamamlamasına 2 yıl ve daha az süre kalanlar 40 yaşında emekli olabilecekken 16 yıldan fazla kalanlar ise 55 yaşında emekli olabilecek duruma geldiler.
Benzer durum erkekler için de söz konusu oldu. 4447 sayılı Kanun 8 Eylül 1999 ve öncesinde Bağ-Kur’lu olan kişiler için koşulları değiştirirken 1 Ekim 1999 ila 30 Nisan 2008 arasında ilk kez Bağ-Kur’lu olanlar için de emeklilik koşullarını erkeklerde 60 yaş, 9.000 prim günü, kadınlar için ise 9.000 gün 58 yaş olarak belirledi. Yaş haddinden emeklilik şartları ise erkeklerde 5.400 prim günü 62 yaş, kadınlarda ise 5.400 prim günü 60 yaş olarak belirlendi. 30 Nisan 2008 ve sonrasında ilk kez Bağ-Kur’lu olan kişiler için ise 9.000 prim gününün tamamlandığı tarihe göre yaş şartları değişirken, 1 Ocak 2048 sonrasında 9.000 günü tamamlayacak erkek ve kadınlar 65 yaşında aylık bağlatabilecekler.
8 EYLÜL 1999-30 NİSAN 2008 ARASINDA BAĞKUR’LU OLANLARIN EMEKLİLİK ŞARTLARI
8 Eylül 1999’da yürürlüğe konan 4447 sayılı işsizlik sigortası kanunu ile Bağkur kanununda yapılan değişiklikle Bağkur’lulara prim ödeme şartının yanında yaş şartı da getirilerek, emekli olma şartları oldukça ağırlaştırıldı. İlk defa 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında Bağkur’lu olanlar emekli olmak için;
Kadın Bağkur’lu 25 tam yıl (9000 gün) prim ödeme ve 58 yaşını doldurma, Erkek Bağkur’lu 25 tam yıl (9000 gün) prim ödeme ve 60 yaşını doldurma şartlarına tabi tutuldu. Yaş haddinde emekli olmak için de;
Kadın Bağkur’lu 15 tam yıl (5400 gün) prim ödeme ve 60 yaşı doldurma,,Erkek Bağkur’lu 15 tam yıl (5400 gün) prim ödeme ve 62 yaşını doldurma şartlarına tabi tutulmaya başlandı. 8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla Bağkur’lu olanların yeni emeklilik şartlarına uyumu kademeli geçişle sağlandı. Kademeler belirlenirken, 1 Haziran 2002 tarihi itibarıyla olan prim gün sayısı dikkate alındı. Primi az olan yeni şartlardan fazla, primi çok olan az etkilendi.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ
Kendi nam ve hesabına bağımsız olarak çalışan Bağkur’lulardan 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar, ‘sosyal güvenlik reformu’ adı altında bu tarihte yürürlüğe konan 4447 sayılı yasa ile emekli olacağı tarih, 1 Haziran 2002 itibarıyla olan prim ödeme gün sayısına bağlı olarak 2 ile 17 yıl arasında uzadı. Peki Bağkur’lu EYT mağdurları için nasıl bir düzenleme yapılmalı?
ÖNCEKİ ŞARTLAR UYGULANABİLİR
Şayet EYT’lilerin mağduriyetinin giderilmesi isteniyorsa, 8 Eylül 1999’da yürürlüğe konan 4447 sayılı yasa ile getirilen ve bu tarihte Bağkur’lu olanların emeklilik tarihini 17 yıla kadar uzatan düzenlemelerin uygulamasından vazgeçilerek, 8 Eylül 1999’dan önce Bağkur’lu olanların eski kanun hükümlerine göre emekli olmasına imkan sağlanmalı. Yani 8 Eylül 1999’dan önce Bağkur’lu olanların yürürlükten kaldırılan 1479 sayılı sayılı kanun hükümleri olan;
Kadın 20 tam yıl (7200 gün), erkek 25 tam yıl (9000 gün prim ödeyip,,15 tam yıl (5400 gün) prim ödeme, kadın 50, erkek 55 yaşını doldurma şartlarıyla emekliliklerine imkan sağlanmalı. Zaten Bağkur’lu EYT’lilerin istediği de bu. Yaş haddi aranmadan eski kanunun aradığı şartları sağlayanların emekli olmalarına imkan sağlanarak mağduriyetlerinin giderilmesini istiyorlar.
ESKİ KANUN HÜKÜMLERİ
Şayet EYT’lilerin mağduriyetinin giderilmesi isteniyorsa, yapılması gereken 8 Eylül 1999’da yürürlüğe konan 4447 sayılı yasa ile bu tarihte sigortalı olanların emeklilik tarihini 18 yıla kadar uzatan düzenlemelerin uygulamasından vazgeçilerek, söz konusu sigortalıların eski kanun hükümlerine göre emekli olmasına imkan sağlanmalı. Yani bir işverene bağlı olarak çalışan ve 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanların (SSK’lıların) yürürlükten kaldırılan 506 sayılı kanun hükümleri olan;
Kadın 20 yıl, erkek 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödeme,15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve kadın 50, erkek ise 55 yaşını doldurma şartlarıyla, 5000 gün prim ödeme ve kadın 50, erkek ise 55 yaşını doldurma şartlarını sağlayanların emekli olmalarına imkan sağlanmalı. Zaten sigortalı çalışan EYT’lilerin istediği de budur. Yaş haddi aranmadan eski kanunun aradığı şartları sağlayanların emekli edilmelerine imkan sağlanarak mağduriyetlerinin giderilmesini istiyorlar.
YAŞ DIŞINDAKİ ŞARTLARI SAĞLAYANLAR
Şayet 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar eski kanun hükümlerince emekli edilemiyorsa, hiç değilse, kademeli geçişte aranan şartlardan sigortalılık süresi ve prim şartını sağlayıp aranan yaşın dolmasını bekleyenleri emekli eden bir yasa çıkartılabilir.
Burada kanunun yürürlüğe gireceği tarih itibariyle emekli olmak için aranan kademeli geçiş tablosundaki sigortalılık süresi, prim ödeme şartlarını sağlayıp aranan yaşın dolmasını bekleyenler hemen emekli edilir. Süre ve prim şartını sağlayamayanların da ileride bu şartları sağlayacakları tarihte emekli olmalarına imkan sağlanabilir. Özellikle SSK ve Bağ-Kur'luların yararlanacağı düşünülen EYT düzenlemesinden memurlar da faydalanacak. Memurlar arasında da emeklilikte yaşa takılan ve emekliliği 17 yıla kadar uzayan bir kesim var. 1999’dan önce emeklilik şartı neydi, sonrasında nasıl oldu?
Kamu kesiminde çalışan ve genel olarak memur olarak adlandırılan kesimin sosyal güvenliği birkaç maddesi hariç yürürlükten kalkan Emekli Sandığı Kanunu hükümlerince sağlanmaktaydı. Sosyal güvenlik reformu düzenlemelerinin yürürlüğe girdiği 8 Eylül 1999’dan önce memur olanların emekli olma şartları ağırlaştırılarak emeklilik tarihleri uzatıldı. Posta gazetesinden Ekrem Sarısu konun detaylarını yazdı.
EMEKLİ OLMA KOŞULLARI 1) 8 EYLÜL 1999’DAN ÖNCE 8 Eylül 1999’dan önce memur olanlar; Kadın memur 20 tam yıl (7200 gün) fiili hizmet süresi, Erkek memur 25 tam yıl (9000 gün) fiili hizmet süresi şartlarıyla yaş haddi aranmadan emekli olabiliyorlardı. Ayrıca yaş haddinden emekli olmak için de; Kadın memur 10 tam yıl (3600 gün) fiili hizmet süresi ve 60 yaşını doldurma, Erkek memur 10 tam yıl (3600 gün) fiili hizmet süresi ve 60 yaşını doldurma şartlarını sağlayarak emekli olabiliyorlardı.
2) 8 EYLÜL 1999-30 NİSAN 2008 ARASI
8 Eylül 1999’da yürürlüğe konan 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile Emekli Sandığı Kanunu’nda yapılan değişiklikle memurlara emekli olmak için hizmet süresinin yanında yaş şartı da getirilerek emeklilik şartları oldukça ağırlaştırıldı. İlk defa 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında memur olanlar emekli olmak için;
Kadın memur 25 tam yıl (9000 gün) fiili hizmet süresi ve 58 yaşını doldurma, Erkek memur 25 tam yıl (9000 gün) fiili hizmet süresi ve 60 yaşını doldurma şartlarına tabi tutuldu. Yaş haddinden emekli olmak için de; Kadın memurlar 15 tam yıl (5400 gün) fiili hizmet süresi ve 61 yaşını doldurma, Erkek memurlar 15 tam yıl (5400 gün) fiili hizmet süresi ve 61 yaşın doldurma şartlarına tabi tutulmaya başlandı.
16 YIL KAYBETTİ
ÖRNEK 1: 1 Ocak 1979 doğumlu olan Fatma Hanım, 15 Ağustos 1998 tarihinde memur olarak çalışmaya başlamış olup 23 Mayıs 2002 itibarıyla 3 yıl 9 ay 8 gün hizmet süresi bulunmaktadır. Fatma Hanım’ın hizmet süresini 20 tam yıla tamamlamaya 16 yıl 2 ay 22 gün hizmet süresi vardır. Bu süre geçiş tablonun son sırasındaki ‘16 yıldan fazla 17 tam yıldan az kalanlar’ aralığına girdiğinden Fatma Hanım emekli olmak için 55 yaşa tabi bulunuyor.
Fatma Hanım toplam hizmet süresini 20 tam yıla tamamlaması şartıyla, 55 yaşını dolduracağı 1 Ocak 2034’te emekli olabilecek. 8 Eylül 1999’da 4447 sayılı yasa yürürlüğe konmasaydı yani EYT’li olmasaydı, Fatma Hanım, 20 tam yıl hizmet süresini dolduracağı 1 Ağustos 2018’de emekli olacakken, şimdi 16 yıl gecikmeyle 1 Ocak 2034’te emekli olacaktır.
11 YIL GECİKME
ÖRNEK 2: 15 Şubat 1977 doğumlu Mehmet Bey’in memuriyete başlama tarihi 15 Nisan 1999 olup 23 Mayıs 2002 itibarıyla 3 yıl 2 ay hizmet süresi vardır. Mehmet Bey’in hizmet süresini 25 tam yıla tamamlamak için 21 yıl 10 ay hizmet süresi eksiği vardır. Bu süre tablonun son sırasındaki ‘21.5 tam yıldan fazla, 22 tam yıl kalanlar’ aralığına girdiği için Mehmet Bey, emekli olmak için bu aralığın karşısında bulunan 58 yaşa tabi bulunuyor.
Mehmet Bey hizmet süresini 25 tam yıla tamamlaması şartıyla 58 yaşını dolduracağı 15 Şubat 2035’te emekli olabilecek. Mehmet Bey’i EYT’li yapan 4447 sayılı yasa çıkmasaydı, 25 yıllık hizmet süresini dolduracağı 15 Nisan 2024’te emekli olabilecekken, şimdi yaklaşık 11 yıl geç olarak 15 Şubat 2035’te emekli olabilecek.
YENİ YASAYA TABİ OLANLAR
8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla memur olanlardan; Hizmet süresi şartını sağlayan, yani kadın 20, erkek 25 tam yıl fiili hizmet süresini dolduranların ve emekli olmak için aranan fiili hizmet süresini doldurmaya 2 tam yıldan az kalanların yeni yasadan etkilenmeden eski şartlarla emekli olmaları benimsendi.
4447 sayılı yasa ile Emekli Sandığı Kanunu’na eklenen ve kademeli geçiş hükümlerini düzenleyen geçici 205’inci madde hükmünün Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmesi üzerine 23 Mayıs 2002’de yürürlüğe konan 4759 sayılı yasa ile 5434 sayılı Kanunu’n geçici 205’inci maddesindeki kademeli geçiş hükümleri yeniden düzenlendi ve bu kez kademelerin düzenlenmesinde 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla olan hizmet süresi dikkate alındı. Düzenleme ile kadın memurların emekli olacağı tarih 17 yıla kadar, erkek memurların 15 yıla kadar uzadı.
EYT SORUNU NASIL ORTAYA ÇIKTI?
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yıllardır yaşadıkları mağduriyetin sona ermesi için mücadele veriyor. Eski haklarının tekrar iade edilmesi için de gerek sosyal medyada gerekse Türkiye’nin farklı noktalarında etkinliklerle seslerini duyurmaya çalışan EYT’lilerin sorunlarının çözülmesi için düğmeye basıldı ve bu yıl bitmeden düzenleme Meclis gündemine gelecek. Peki bu EYT sorunu nasıl ortaya çıktı?
SOSYAL GÜVENLİK REFORMLARI
Son yıllarda mali yapısı bozulan ve bütçe üzerine ciddi yük oluşturan sosyal güvenlik kurumlarımızın mali yapısını düzeltmek gerekçesiyle, sosyal sigortalar kanunlarında sürekli değişiklikler yapıldı. Bu değişikliklerle, sigortalıların emekli olması zorlaştırılarak adete bu kurumların kötü yönetilmesinin faturası sigortalılara kesildi.
1999 YILI ETKİSİ
Yani EYT’lileri, sosyal güvelik reformu adı altında sosyal güvenlik kanunlarında yapılan değişiklikler doğurdu. Bu nedenle, EYT’lileri ve EYT mağduriyetini giderecek yasal düzenlemenin nasıl olması gerektiğinin iyi anlaşılabilmesi için, öncelikle EYT’lilerin ortaya çıkmasına yol açan sosyal güvenlik yasalarında yapılan değişikliklere göz atmakta yarar var. Reform adı altında yapılan bu düzenlemeler de özellikle 1999 yılından itibaren gündeme geldi.
EMEKLİLİKTE 5 AYRI YASA, 5 FARKLI UYGULAMA
Sosyal güvenlik reformlarıyla, sosyal güvenlik kurumlarının bozulan mali yapılarının düzeltilmesini yanında, mevzuattaki çok başlılığında giderilmesi amaçlanarak sosyal güvenlik kurumlarının tek çatı altında toplanması hedeflendi. Gerçekten de ülkemizde çalışanların sosyal güvelikleri, farklı kanunlarla farklı norm ve standartlar da sağlanmaktaydı.
Şöyle ki; Hizmet akdiyle çalışanlar (SSK’lılar) ‘506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na,; Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar (Bağkur’lular) ‘1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu’ na,; Memur olarak çalışanlar ‘5434 sayılı TC. Emekli Sandığı Kanunu’na,
Tarımda hizmet akdiyle çalışanlar ‘2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu’na,Tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ‘2926 Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu’na tabi olmak üzere çalışanların sosyal güvenliği 5 ayrı yasa ile sağlanmaktaydı. Ayrıca, özel banka, sigorta şirketleri, ticaret ve sanayi odaları ve borsalar veya bunların teşkil ettikleri birliklerin özel emekli sandıklarına tabi olanlar da, kendi vakıf senetlerine göre sosyal güvenliklerini sağlamaktaydı.
