Bir zamanlar en çok definecilerin ilgi gösterdiği dedektörler, artık yenilenen asfaltların altındaki rögar kapaklarını bulmadan tutun da yerin metrelerce altındaki su kaynakları ile demir, çinko, bakır gibi madenlerin yerini saptamaya kadar birçok alanda kullanılıyor. Askeriye, yasadışı örgütler tarafından yola döşenen mayınları bulmada yararlanıyor dedektörlerden. Hal böyle olunca dedektörlerin fiyatı da 200 bin liraya kadar fırladı. Mühendislerse yer altı katmanlarını görüntülemek için dedektörlerin daha gelişmişi GPR'ları (yer altı radarları) tercih ediyor. "Şöyle keseme uygun bir dedektör alayım" derseniz mutlaka birkaç firmayı dolaşmalısınız. Biz de öyle yaptık, birçok dedektör firmasının kapısını çaldık. Gördük ki bu cihazların fiyatı 500 liradan başlıyor, 200 bin liraya kadar çıkıyor. "Kim verir bu kadar parayı?" demeyin. Define avcıları belki vermez ama bu işi hobi olarak yapan 'A sınıfı' dediğimiz zenginler pekâlâ veriyor. Uğradığımız ilk yer Üsküdar'daki Uğur Elektronik. Firma sahibi Aziz Sandıkçıoğlu, pahalı cihazların daha çok satıldığını, parası olmayanların da beş altı kişi bir araya gelip iyi bir cihaz almaya çalıştığını anlatıyor. "O kadar rağbet var ki artık yurtdışına ihraç ediyoruz" diye ekliyor.

YERALTINA 3 BOYUTLU BAKIŞ
Bu cihazlar, toprağın altında 3 metreye kadar hangi madenin olduğunu gösteriyormuş. Dedektörlerin daha gelişmişi GPR'lar da (Görüntülü Bilgisayarlı Sistemler), halk arasında yer altı radarları olarak biliniyormuş. Toprak altını üç boyutlu olarak bilgisayar ekranına aktaran bu cihazların fiyatları da 12 bin ila 90 bin lira arasında. Aziz Bey devam ediyor: "Şu an Türkiye'de çok yaygın değil ama rezistivite cihazları da üretilmeye başlandı. Bu cihazlar maden sektöründe kullanılıyor. Maden katmanlarını, yapısını, kömür katmanlarını, doğalgaz yataklarını tespit eder. Bu cihazların fiyatı 80 bin dolar ile 80 bin euro arasında. Aynı işlemi gören Türk rezistivite cihazları ise 30 ila 60 bin lira arasında. Bu cihazları zengin insanlar, dedektörleri de orta tabaka insanlar tercih ediyor."

KİRALIK DEDEKTÖR DEVRİ
Fiyatlar pahalı olunca firma sahipleri de çözümü bulmuş: Kiralık dedektörler. İstanbul Dedektör'ün sahibi Engin Yılmaz, "Definecilikle ilgisi olmayan kişilerin sadece şüphelendikleri yerlere bakabilmesi amacıyla kiraya veriyoruz. Adam evinin altından, bağından bahçesinden şüpheleniyor. Satın almak pahalı. Biz de böyle bir uygulama başlattık. Genelde haftalık, bazen günlük kiralıyoruz. Haftalık kira bedeli 300'den başlıyor, bin liraya kadar çıkıyor" diye konuşuyor ve ekliyor: "Zenginlerin uğraştığı meslek haline geldi definecilik. Özellikle radarlar zengin işi. Onlar bu işi hobi olarak yapıyorlar." Daha önce konuştuğum Aziz Sandıkçıoğlu, 'Alan Tarama Çubuk Sistemleri' diye bir çubuktan bahsetmişti. Ucunda kurşuna benzer sarı renkli iki demir var. İncecik tel gibi iki çubuk ve iki elinizle tutuyorsunuz. Definenin yerini söylemese de bu cihaz o bölgeye sizi yaklaştırıyormuş. 500 ila 900 lira arasında fiyatı. Aziz Bey, bu çubuğun teknolojik olmayan versiyonunun halk arasında çok yaygın olduğunu anlatmıştı. Söylediklerine inanmadım, kalktım Üsküdar'dan Çatalca'ya gittim. Bu bölgede bakır çubuklar sık kullanılıyormuş. Birkaç köy dolaştıktan sonra Selim Y.'ye ulaştım. Bakır çubukları define aramakta kullandığını söylemekten kaçınıyor, ama yeraltında suyun nereden aktığını, kaç metre derinlikte olduğunu bulabileceğini söylüyor. Bir de çubukları kullanan kişide pozitif enerji olması gerekiyormuş, yoksa bu çubuklar ne suyun ne de madenlerin yerini gösterirmiş, öyle diyor.

KAN GRUBUN SIFIR OLACAK
İnsan zihninin oluşturduğu güçlü manyetik akım, bu çubukları etkiliyormuş. Arazide ne aramak istiyorsanız (define, su vs) ya da zihniniz neye yönelmişse çubuklar oraya doğru yöneliyormuş. İnanmadığımı görünce evinden getirdiği çok sayıda çubuğu alarak beni boş bir araziye götürüyor. Bu çubuklar, 0 kan grubu olanlarda daha iyi çalışırmış. Çubukların içine civa koyunca uzaktan bile suyun geçiş noktalarını bulurmuşuz. Trakya'da 130'a yakın noktada su bulduğunu ve herkesin duasını aldığını anlatıyor. Çubuklar arazide suya rastladığı zaman kapanıyormuş. Ben deniyorum tık yok. Kan grubumun farklı olduğunu söyleyen Selim Bey eline alıyor çubukları ve yürümeye başlıyor. "İşte bakın çubuklar kapandı. Şimdi tam altımdan su geçiyor. Tarla sahibine kaç metreden suyun geçtiğini de söylüyorum" diyor. Elimden tuttuğu gibi beni daha önce su bulduğu bir villaya götürüyor. Selami Sapma'nın evine gidiyoruz. Selami Bey bana, "Bahçe için su çıkarmak istedim. Mühendisler geldi. Bana gülüp geçtiler. Sonra Selim Y. çubuklarla geldi ve 45 metreden dediği yerde su çıktı" diyor. Gazetenin şoförüne "Kan grubun ne?" diye soruyorum. 0 grubu cevabını alınca, tutuşturuyorum eline çubukları. Şoförün elindeki çubuklar bir süre sonra kapanınca şaşırıyorum. Neyse, iyisi mi fazla karıştırmayayım bu işi...
Dedektöre ruhsat geliyor
Türkiye 'de yapılan kaçak kazılarla tarihi eserlerin tahrip edilmesini ve yurtdışına kaçırılmasını önlemek isteyen Kültür ve Turizm Bakanlığı, definecilerin kullandığı metal dedektörlerin kullanımına sınırlandırma getiriyor. Bakanlık uzmanlarının hazırladığı yasa taslağına göre, tanımlamaları yapılacak cihazlar için ruhsat ve arama izin belgesi verilmesi planlanıyor. Cihaz ruhsatlarının belli aralıklarla yenilenmesi, denetlenmesi ve ruhsat amaçları dışında kullananlar hakkında cezai düzenlemeler yapılması öneriliyor. Düzenlemede bu cihazların arkeolojik sit alanlarında kullanılmasını ve kültür varlığı aranmasını özendirecek reklamların yasaklanmasına ilişkin yaptırımlara da yer verildi.

Dedektör almanın incelikleri
Kulanımı, hayatında eline hiç dedektör almamış birinin bile 10 dakikada öğreneceği kadar basit olmalı. Satın aldığınız cihazı mutlaka firmaya test ettirin. Toprak ayarını mutlaka yaptırın. Toprakta yürüdüğünüz zaman cihazınızın ayarı bozuluyorsa değerli metalleri göstermesini beklemeyin. Hangi maddeden yapılmış, içinde neler var? Garanti belgesiyle aldığınız cihazının üzerindeki özellikler aynı mı? Bunları kontrol edin. '1 yıl garantilidir' yazan garanti belgesini mutlaka kaşelettirip imzalatın.