Artan Konut Fiyatları milyonlarca vatandaşın ortak sorunu. Buna bir de fırsatçılar eklenince ev sahibi olmak daha da zorlaştı. Kamu eliyle yapılan kampanyalarla konuta erişimin kolaylaşması hedeflenirken, talebi gören bazı kişi ya da firmalar ilan fiyatlarını bir gecede artırdı. Öyle ki bir günde 1 milyon TL’lik fiyat artışları yaşandı. Kamu, bu fırsatçıları takibe alırken önemli bir hamle de özel sektörden geldi. Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER), güvenilir alım-satım imkânının sağlanacağı yeni bir ilan platformu kuracağını açıkladı. GYODER’in 2023 yılı vizyonunun ve projelerinin detaylarının paylaşıldığı toplantıda konuşan GYODER Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kalyoncu, projeye ilişkin şu bilgileri verdi: “Sıfır konuttan başlayacağız. Bir ilan sitesi olacak, dolayısıyla buradan satın alma, kiralama yapılabilecek. Yalnızca GYODER üyelerinin projeleri olmayacak, zaman içinde piyasaya da açılacak. Öncelikle bütün üyelerimizle oraya projelerimizi koyacağız. Tamamen regüle, tamamen şeffaf bir şekilde ilanlar paylaşılacak.” DENETİM YAPILACAK Bilgilerin doğruluğunun denetlendiği, bir taşınmaza ilişkin yalnızca bir ilanın bulunduğunun garantiye alındığı bir site kurulacaklarını anlatan Kalyoncu, “O gayrimenkul geçmişte kaça satılmış, kaça kiralanmış gibi bilgiler de olacak. Bu, herhangi bir suistimali zaten engelleyecek. Bir evin fiyatı iki katına, üç katına çıkıyorsa fırsatçılıktan dolayı, bunun geçmişini görüp farkında olabileceksiniz” dedi. Bir denetim mekanizması da oluşturacaklarını anlatan Kalyoncu, “İlan koyanlar da birbirlerini şikâyet edebilecek. Portalın ismi üzerinde çalışıyoruz, eylül ayında açmayı planlıyoruz” şeklinde konuştu. 2.3 TRİLYONLUK HACİM GYODER Başkan Yardımcısı Neşecan Çekici de Türkiye’deki konut ticaretinin yıllık 2.3 trilyon liraya ulaştığını, ortalama konut fiyatının 1 milyon 797 bin lira olduğunu belirtti. Sektörde sıfır konutlarla ilgili güvenli bir platform bulunmadığını söyleyen Çekici, “GYODER olarak hazırladığımız ilan portalıyla hem güvenilir alım satım imkânı tanımak, hem de yıllık 724 milyar TL’lik sıfır konut ticareti pazarını genişletmek istiyoruz” diye konuştu. FİYATLARI DÜŞÜRECEK YENİ MODEL Derneğin gündeminde konut fiyatlarını ve kiralarını düşürecek yeni bir model de var. Kamu arazilerinde kamu-özel sektör işbirliği ile konut üretilmesi önerisinde bulunduklarını belirten Kalyoncu, “Bugün arsa maliyeti konut maliyetinin yüzde 50’sine geldi. Hazine arazilerinde konut üretilmesi demek maliyetin yarı yarıya düşmesi anlamına gelir. Yap-sat yerine yap-kira modeli ile özel sektör bu alanlarda üretim yaparsa kira sorunu çözülebilir. Kamunun kontrolü ve denetiminde uygulanacak bu model için ilgili bakanlıklarla görüşmeler sürüyor. Kiralamanın yanında satış için de bu model uygulanabilir” dedi. Kentsel dönüşümün önündeki en büyük engellerden birinin kira fiyatları olduğunu belirten Kalyoncu, “Evi yıkılacak kişiler için uygun fiyatlı kiralık eve ihtiyaç var. Yap-kira modeli ile yüz binlerce konut üretirken, aynı zamanda dönüşümün de önünü açabiliriz” ifadelerini kullandı. YERLİ MALZEME YATAY MİMARİ GYODER’in 4T’yi oluşturan ‘Teknoloji, Tasarım, Tabiat ve Toplum’ prensiplerine sahip 2023 vizyonu özetle şöyle açıklandı: “İthal malzeme kullanımını azaltarak yerli malzemeyi olabildiğince artırırken, yatay mimari odaklı kentsel stratejiyi güçlendirmeyi hedefliyoruz. Konut-AVM ve ofis üçlemesinin bizi tek başına geleceğe taşımayacağını biliyor, bu üçlüyü ‘lojistik-sanayi ve veri merkezi’ ile güçlendiriyoruz. GYODER olarak karbon ekonomisine katkı sağlamak adına proje çalışmasına başladık. Kentsel dönüşüm yerine kentsel kalkınmayı kapsayıcı hale getiriyoruz.” 22 BİN KONUT KAMPANYADA Orta gelirliye yönelik hazırlanan ‘Yeni Evim’ kampanyasına GYODER’e üye 39 firmanın katıldığını belirten Mehmet Kalyoncu, 143 projede 22 bin konutun düşük faiz ve 15 yıl vade ile satışa sunulduğunu dile getirdi. Kalyoncu, kimi müteahhitlerin düşük vergi ödemek için daha az kredi kullandırmasına ilişkin şunları söyledi: “Bu program, daha çok küçük ve orta ölçekli konut geliştiricilerin yararlandığı bir program oldu. Bu tür sıkıntıların oralarda olması muhtemel, biz de duyuyoruz. Kurumsal firmalarda böyle bir şey olmaz.” Ev kampanyası ile ilgili son dakika gelişmesi. Orta gelirlileri ev sahibi yapmak için başlatılan 'Yeni Evim Projesi'nde krediye erişim, rayiç bedel kurnazlığına takıldı. Bir günde şişirilen ev fiyatlarının yanı sıra birçok müteahhit rayiç bedeli düşük gösterdiği için banka kredisinde sorun yaşanıyor. Sabah gazetesinin haberine göre, rayiç bedel neredeyse evin ilandaki değerinin yarısı kadar gösteriliyor. Satıcılar düşük vergi ödemek için 2 milyon liralık evi resmi işlemde 600-700 bin TL olarak gösteriyor. Evin satış bedeli düşük gösterilerek hem devletten vergi kaçırılıyor hem de vatandaşın ucuz krediye erişiminin önü kesiliyor. BİR DİĞER SORUN KREDİLERDE MAAŞ GELİRİ ŞARTI Kampanyaya göre, yüzde 0.69'dan başlayan faizlerle ev almak isteyenler için hane gelirinin yüzde 40'ını geçmeyecek taksit bedelleri belirlenecek. Ancak aralık ayı bordolarına yeni yıl zamları yansımadığı için maaşlar güncel görünmüyor. Bu da ocak ayında kredi alımına engel oluyor. Şubatta ise fiyatların artma endişesi nedeniyle vatandaşlar fırsatı kaçıracağını düşünüyor. Örneğin geliri 22 bin lira olan bir orta gelirlinin 900 bin TL kredi kullanma imkanı bulunuyor. Bu yıl geliri 32 bine çıkarsa bu oran 1.1 milyona tekabül ediyor. Kampanyayla orta gelirli vatandaşların 81 ilde piyasa koşullarına göre çok daha uygun vade yapısıyla ilk konutlarını alabilmesi hedefleniyor. Edinilen bilgilere göre yeni kampanyaya yoğun ilgi var. Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı vatandaşı ucuz ilanlarla ilgili uyardı. 0.69'luk faiz oranını fırsat bilen bazı kişiler ucuz ilan girip vatandaşı mağdur ediyor. VATANDAŞLAR İLANLARDA NELERE DİKKAT ETMELİ? Konuyla açıklamalarda bulunan Mustafa Hakan Özelmacıklı şu ifadeleri kullandı: "81 ilde aslında kampanya çerçevesinde konut finansman modeli üzerinden bu kampanya başlatıldı. Tabi gerek bu kampanyanın web sitesinin açıklandığı 16 Ocak tarihi sonrasında gerekse de öncesinde birçok internet portalında buna yönelik ilanlar yer alıyor. İlanlar çerçevesinde ilan başlıklarında ve açıklamalarında ilgili konutun 0.69 faiz oranı gibi bu kampanyaya uygun olduğu iddia edilen ilanlar söz konusu. ‘VATANDAŞIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN İKİ BAŞLIK VAR’ Tüketicinin dikkat etmesi gereken birkaç başlık var. İlki konut finansman modelinde kampanyaya dahil olacak konutların müteahhitlerinin bankalara başvuruda bulunup firma katkı payı sözleşmesi imzalaması gerekiyor. Bu projeler daha sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan onaylandıktan sonra kredilendirilmeye uygun konut oluyor. Bunun dışında kişiler kendi başvurularını yapmadan ya da Bakanlık onayı gelmeden konutlarının 0.69-0.79’a dahil olmalarını söylemeleri mümkün değil. Bu birçok mağduriyetleri beraberinde getirebilir. Verilen kaporalar kredilerin onaylanmayacak olması nedeniyle insanlara iade edilmeyebilir. Sözleşmelerdeki hukuki boşluklar tüketicilerin sıkıntıya girmesine neden olabilir. ‘MÜTEAHHİTLER BANKALARLA SÖZLEŞME İMZALAMALI’ Bu kampanya 2. el konutlar için bir düzenleme değil. Müteahhitler tarafından yapılan sıfır ya da proje aşamasındaki projeler için müteahhitlerin bankalarla sözleşme imzalayıp proje bedeli üzerinden yüzde 5 katkı payı vermeleri ile geçerli olacaktır. ‘BAKANLIK ONAYLI PROJELER OLMALI’ Bununla beraber gerek GYODER gerek diğer dernekler aracılığı ile sunulan firmaların projeleri de gene bu kapsam dahilinde bankalarla sözleşme imzalamalı, gerekse bunun Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan onaylı projeler olmalıdır. VATANDAŞLARA KRİTİK UYARI! Vatandaşlara uyarımız bankalar tarafından onaylandığı teyit edilmeyen projeler için başvuru bedeli, ön satış bedeli gibi bedeller vermemeleri, bu durum banka tarafından teyit edildiği taktirde yapılmalıdır. Çünkü bu kredilerle alakalı kısımda müşterilerin şartları taşıma zorunluluğu olduğu gibi tüketicilerin de şartları taşıma durumu var. ‘MÜTEAHHİTLERİ ARAŞTIRMALILAR’ Vatandaşların kampanyanın uygun olup olmadığını kontrol etmeleri gerekiyor. Bunun dışında verdikleri taahhütte sorumluluklarını devam ettiriyor olacaklar. Müteahhitleri araştırmaları, ilanlar üzerinden verilen bu tür spekülatif bilgilere itibar etmemeleri ve mutlaka alacakları taşınmaz ile ilgili kamu ve katılım bankaları üzerinden projelerin onaylandığı teyit edilmelidir. ‘BÜYÜK MAĞDURİYETLERİ BERABERİNDE GETİREBİLİR’ Verilen kaporaların iade alınamaması ve kampanyadan değerlendirilecekmiş gibi düşünülen toprak sahiplerinden kalan dairelerin kredilendirilmediğinin öğrenilmesi büyük mağduriyetleri beraberinde getirecektir.” TOKİ ORTA GELİR KONUT KREDİSİ BAŞVURULARI NASIL YAPILIR? Gerekli şartları yerine getiren vatandaşlar, satın almak istediği daireyi bularak banka veya katılım bankalarına başvuru yapabilecek. Bankalar, başvuru sonrasın kişinin ve konutun uygunluğunu denetleyecek. Şartları sağlayan konut bulunması durumunda vatandaşlara 0,69 faiz oranından başlayan krediler verilecek. 16 Ocak itibariyle açılacak web sitesi üzerinden vatandaşlar, Yeni Evim Kampanyasına dair gelişmeleri ve detayları takip edebilecek. TOKİ ORTA GELİRLİ KONUT KREDİSİ BAŞVURU ŞARTLARI 18 yaş üstü, bankalar tarafından kredi alması uygun görülen her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı kampanyadan yararlanabilecek. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin, Muğla'da konut sahibi olmak isteyen vatandaşlarda bir yıl o ilde ikamet etme şartı aranacak. Diğer illerde bu şart geçerli olmayacak. Diğer başvuru şartları ise şu şekilde; Konutlar sıfır olacak. Kişinin üzerine konut olmayacak. 1 yıl ikamet şartı olacak. Son bir yılda konut aldığı ilde konut satmamış olacak. Peşinat yüzde 10 olacak. Ev 5 yıl satılamayacak. 15 yıl vade olacak. Taksitler hane gelirinin yüzde 40'ını geçmeyecek. Konut kredisinde faiz oranı yüzde 0,69'dan başlayacak. 15 yıl vade ile 5 milyon TL'ye kadar kredi alınabilecek.