Elif Şafak’ın ‘İskender’ adlı romanının İngiliz yazar Zadie Smith’in ‘İnci Gibi Dişler’ romanından esinlendiği iddiası birçok tartışmayı da beraberinde getirdi kamuoyunda. Geçmişte de birçok ünlü yazar intihalle suçlanmıştı. İşte o yazarlar ve eserleri... 
 
İntihal yalnızca Türk edebiyatına mahsus bir defo değil aslında. Dünya edebiyatında da yamalı duran satırlar mevcut. İngiliz edebiyatının dev isimlerinden Shakespeare’in bilinen yapıtlarını, ünlü olamamış İtalyan yazarlardan ve İtalyan halkmasallarından yararlanarak yazdığı; Harry Potter’la tüm dünyada en çok satanlar listesine giren JoanneKathleen Rowling’in romanlarının konusunu “KutsalKâse” adlı eski bir masaldan aşırdığı hep dillendirilmiştir. 
 
Bir zamanlar TRT’de dizisi de yayınlanan “Kökler” adlı romanın yazarı AlexHaley yıllar sonra, kitabındaki bazı pasajlarıHarold Courlander’ın “The African”- ından aldığını kabul etmiş vemahkemede Courlander’a 650 bin dolar ödeyip özür dilemişti. 
 
TÜRKLER NE KADAR BECERİKLİ? 
 
Peki Türk edebiyatı ne kadar becerikliydi “arak” konusunda. Biraz geriye dönelim isterseniz. Peyami Safa’ya göre Reşat Nuri Güntekin, Çalıkuşu’nu Leon Frapye’nin Taşra Muallimesi adlı romanından çalmıştı. Yahya Kemal’in Leyla- ’sı ise bir Fransız şairindi ve asıl ismi Solange’dı. Ancak intihal suçlamalarından bu işin şeceresini tutan Peyami Safa da nasibini almıştır. “Sözde Kızlar” kitabının konusunu Marcel Prevost’un “Yarım Bakireler” ile Victor Margueritte’in “La Garçonne” adlı romanlarından, “Karşıki Evin Işığı” adlı hikâyesini de İtalyan yazarı Pirandello’nun “Öteki Evin Işığı” adlı hikâyesinden aşırdığı söylenir hep. 
 
Samet Ağaoğlu, Safa’nın ‘MatmazelNoraliya’nın Koltuğu’nda adlı kitabında Dostoyevski’den Pitigrilli’ye kadar bir yığın romancının eserinden parçaları bir araya getirdiğini iddia etmişti. Berna Moran da, Peyami Safa’nın aynı romanı Aldoux Huxley’nin “TimeMustHave a Stop” adlı romanından esinlenerek yazdığını, Noraliya’nın notlarının bir kısmını da yine Huxley’nin “The Perennial Philosophy” adlı antolojisinden aynen aldığını belirtecekti. 
 
KARŞILIKLI SUÇLAMALAR 
 
Necip Fazıl da Peyami Safa’nın 1928’de Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilen “Atila” isimli romanınıMarcel Brion adlı Fransız yazarının aynı tarihte Türkçe tercümesi de yayımlanan eserinden kelimesi kelimesine intihal olduğunu, ayrıca “Bir Varmış BirYokmuş” adlı kitabındakimasalları Kuzey Avrupalı bir masal yazarının eserinden sadece isimleri Türkçeleştirerek aşırdığı iddiasındaydı hep. Bu arada Peyami Safa’ya göre deNecipFazıl “Para” adlı tiyatro eserini bir İtalyan yazardan aparmıştı. Ancak Necip Fazıl bu iddiaya karşı açtığı davayı kazanarak eserin kendisine ait olduğunu Safa’nın aksine ispatlamıştı... Görünen o ki intihalin dayanılmaz hafifliği insan hayalinin de sınırlılığının ispatı. Bir anlamda intihal düşsel sınırda sonun başlangıcı yani. İster esinlenme ister etkilenme ister araklama deyin, anlaşılan bir gerçek var ki düşünsel ve kültür dünyası her zaman geriden gelenin üstüne bir taş koyarak ama aynı arazide inşaat yaparak yükseliyor.
 
Haşim’den Nâzım’a intihalle suçlananlar
 
Öldükten sonra da intihal suçlamalarından kurtulamayan isimlerden biri de Ahmet Haşim’dir. Haşim’in “Yarı Yol” şiirini Rudyard Kipling’in “Maymunların Şarkısı” şiirinden aldığı iddia edilir. Öte yandan Yahya Kemal’in “Sessiz Gemi” şiirini Mallarme’nin “Deniz Meltemi”, Attila İlhan’ın “Sisler Bulvarı” ve “Beni Bir Kere Dövdüler” şiirlerinin ise Cesar Vallejo’nun “Kara Taş Ak Taş Üstüne” şiirinden esintiler taşıdığı belirtilir. Yağmur Atsız da Nâzım Hikmet’in “Sen mutluluğun resmini yapabilir misin, Abidin?” mısrasını Pierre Bonnard’ın “Mutluluğun Resmini Yapmak” adlı tablosundan mülhem olduğunu ve “cuk oturmuş bir intihal” sayılabileceğini yazmıştı.
 
Davası hâlâ sürüyor
 
Popüler yazar Dan Brown’ın “Da Vinci Şifresi” adlı kitabında, 20 yıl daha önce yayımlanan “The Holly Blood” adlı eserden çalıntı yaptığı iddia edilmişti. Davası hâlâ devam ediyor. Umberto Eco’nun ‘Gülün Adı’ romanını, Emile Henriot’nun 1946 yılında Fransa’da yayımlanan ‘La Rose de Bratislava’ adlı kitabından ‘büyük ölçüde yararlanarak’ yazdığı tezi ise büyük yankı uyandırmıştı. Üstelik bu iddiayı bizzat ‘Gülün Adı’nı Rusça’ya çeviren bayan Helena Kostyukoviç ortaya atacaktı.
 
Murat Bardakçı’nın iddiası
 
Murat Bardakçı, Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk’un, “Beyaz Kale” adlı romanında Fuad Carım’ın “Kanuni Devrinde İstanbul” adlı kitabından intihal yaptığını iddia etmişti. Orhan Pamuk konuyla ilgili açıklama yapmaktan kaçınmıştı. Gene Orhan Pamuk’un “Benim Adım Kırmızı” adlı romanının tanınmış Amerikalı yazarlardan biri olan Norman Mailer’in “Ancient Evenings” romanıyla büyük benzerlikler içerdiği, “Kar”ın ise konusunu ve roman kahramanlarını Dostoyevski’nin “Ecinniler” adlı romanından alıntılandığı iddia edilmişti. Şair Murathan Mungan’ın İsmet Özel’i bazen kelime kelime taklit ettiği ise tartışmasız intihal iddiaları arasındaydı.
 
HABER: Rasih YILMAZ-BUGÜN