Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, dün düzenlediği basın toplantısı ile 3 yıllık ‘Yeni Ekonomi Programı’ açıkladı. Yeni ekonomik planla ilgili olarak ana temanın ‘yeni dengelenme, yeni normal, yeni ekonomi’ olarak belirlendiğine dikkat çeken Albayrak, makroekonomik tahminleri salgında büyük bir ikinci dalga olmayacağı ve ekonomilerin kapanmayacağı varsayımı ile hazırladıklarını vurguladı. Bu yılın tamamında büyümenin pozitif olmasını ve yüzde 0.3 olarak gerçekleşmesini öngördüklerini söyleyen Albayrak, 2021 yılında, ertelenen tüketim ve yatırımların devreye girmesi ve turizm gelirlerindeki normalleşmeyle birlikte büyümenin yüzde 5.8 olmasını tahmin ettiklerini belirtti.
% 5 BÜYÜME PATİKASI

Albayrak, “Sonraki dönemde de büyümenin yüzde 5 seviyesinde seyretmesi, Türkiye’nin yüzde 5 büyüme patikasına evrilmesini öngörüyoruz. Bu büyüme hedeflerine ulaşmak için program döneminde her zaman vurguladığımız şekilde ihracata, katma değerli üretime ve istihdama özellikle bu dönemde çok daha fazla yoğunlaşacağız” diye konuştu. Albayrak, 2020-2021 dönemi için alternatif senaryo çalışmalarını da yaptıklarını ifade ederek, “Olası riskleri elbette göz ardı etmiyoruz. Kötümser bir senaryoda da 2020 yılının sonuna doğru ve 2021 yılına etkilerine baktığımızda olabilecek bir eksi 1.5, 2021 yılında ise YEP tahminimiz 5.8’den 2.1 puan altında kalarak yüzde 3.7 seviyesinde büyüyebileceğini değerlendiriyoruz” dedi.


YILLIK 1 MİLYON İSTİHDAM

Albayrak, program dönemi boyunca istihdamın yıllık ortalama 1 milyon 336 bin kişi artması ve iş gücüne katılım oranlarındaki artışa rağmen işsizlik oranının kademeli olarak gerileyerek 2023 yılında yüzde 10.9 seviyesinde gerçekleşmesinin öngörüldüğünü söyledi.
Fiyat istikrarının sağlanmasının ve enflasyonun kalıcı olarak düşük tek haneli seviyelere indirilmesinin öncelik olmaya devam ettiğini anlatan Albayrak, “Enflasyonun 2020 yılı sonunda yüzde 10.5’e gerilemesi, 2021 yıl sonunda yüzde 8 olarak gerçekleşmesi, program dönemi sonunda ise yüzde 4.9 düzeyine gerilemesi hedeflenmektedir. Para ve maliye politikalarının güçlü eşgüdümünün sürdürülmesi enflasyondaki düşüş eğiliminde belirleyici olacak” diye konuştu.

TURİZMİN KAYBI 25 MİLYAR DOLAR

Program dönemi sonunda cari işlemlerde kalıcı olarak denge tesis etmeyi amaçladıklarını ifade eden Berat Albayrak, “Bu yıla cari fazla vererek başlamışken, turizm gelirlerindeki beklenmedik daralmanın ve global altın talebine paralel olarak hızlı bir şekilde artan net altın ithalatının etkisiyle yılı cari açık vererek kapatacağız” dedi. Albayrak, yaptıkları hesaplamalara göre, koronavirüs salgınının net turizm gelirleri üzerindeki azaltıcı etkisinin 25 milyar dolar, net altın ithalatı üzerindeki yukarı yönlü etkisinin ise 12 milyar dolar seviyesinde olduğunu söyledi.
ALTIN İTHALATI VE TURİZM ETKİSİ

Altın ithalatını bir ithalat olarak görmediğine dikkat çeken Berat Albayrak, “Geçici etkiler hariç bakıldığında, 2020 yılında 12.4 milyar dolar, yani milli gelirimizin yüzde 1.7’si kadar cari fazla verdiğimizi hesaplıyoruz. Sadece altının ve turizmin normal performansına baktığımızda 2020 yılında normal şartlar altında cari fazla vererek kapattığımız bir yıl olarak geçecekti. Altını koyduğumuzda da sadece turizm normal performansla gerçekleşmiş olsaydı 0.1’lik bir artıyla yine cari fazla vererek kapatacağımız bir yıl olacaktı. Cari işlemler dengesinin GSYH’ye oranının 2021 ve 2022 yıllarında sırasıyla yüzde 1.9 ve yüzde 0.7 olarak açık vermesini, program dönemi sonunda ise bu atılan adımlar, stratejik reformların da etkisiyle fazlaya dönmesini, kalıcı bir şekilde dönüşüm noktasında dönmesini öngörüyoruz” diye konuştu.

GELECEĞİ KURACAK POLİTİKA TEDBİRLERİ

- Kamunun yönlendirdiği bazı fiyat ve ücretlerde geçmiş enflasyon yerine YEP enflasyon hedeflerine göre ayarlamalar yapılacak, böylece enflasyonda atalet etkisi sınırlandırılacak.

- ‘Hızlı işe dönüş desteğiyle’ işsizlik ödeneğinden yararlandırılan kişilerin işsiz kaldıkları sürenin azaltılması ve işgücüne daha çabuk geri dönmeler teşvik edilecek.

- 25 yaş altı gençler ile 50 yaşın üstünde olan çalışanların istihdam edilebilirliklerini kolaylaştırmak için daha esnek koşullar sağlanacak.

- Kredi kullandırımına ilişkin süreçlerin iyileştirilmesine ve kredilerin veriliş amaçları doğrultusunda kullanılmasının sağlanmasına yönelik çalışmalara devam edilecek.

ESNEK ÇALIŞMA MEVZUATI

Koronavirüs salgını sonrası ihtiyaç duyulan uzaktan çalışma dahil, mevzuatta tanımlanan ancak uygulama alanı bulamayan esnek çalışma biçimlerinin uygulanabilirliğini arttırmaya yönelik ikincil mevzuat çalışmaları tamamlanacak.

RADAR KURULACAK

Vergisel işlemlerde uzaktan denetim ve risk bazlı incelemelerin yaygınlaştırılması için ‘Risk Analiz Değerlendirme ve Araştırma’ (RADAR) Sistem kurulacak, farklı veri kaynaklarından edinilen bilgiler RADAR sisteminde toplanacak, risk senaryoları oluşturulacak ve modelleme yapılacak.

YERLİ ÜRETİME DESTEK

Yerli üretimi desteklemek amacıyla ithal yoğunluğu yüksek ürünlerin vergi oranları gözden geçirilerek bu ürünlerin ithalatının azaltılmasına katkı sağlanacak.

ENERJİ İTHALATINA OLUMLU KATKI

2021 yılında yenilenecek kontratlardaki doğalgaz fiyatlarının doğalgaz keşfi kaynaklı olarak daha uygun düzeylerde oluşmasının enerji ithalatına olumlu yönde katkı yapacağını belirten Berat Albayrak, gelecek yıllarda 30 milyar metreküpün üzerinde neredeyse doğalgaz kontratlarında yenilenme olacağını ifade etti.


BÜTÇE AÇIĞI DÖNEM SONUNDA YÜZDE 3.5

Salgın sürecinin ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerini ortadan kaldırmaya yönelik alınan tedbirler nedeniyle bütçeye yansıyan maliyetlerin, salgınla mücadelede yakalanan başarıyla orantılı olarak önümüzdeki dönemde azalacağını belirten Berat Albayrak, ekonomik faaliyetlerde yaşanan iyileşmeye bağlı olarak bütçe gelirlerinin artacağını söyledi. Program dönemi boyunca bütçe açığının GSYH’ye oranının kademeli bir şekilde gerilemesi ve dönem sonunda yüzde 3.5 olmasının beklendiğini dile getiren Albayrak, “Salgın kaynaklı belirsizlik dönemi etkisi ile özel sektörün çekingen kalabileceği yatırımlarda kamunun sürükleyici rol üstlendiği bir dönem göreceğiz. Oranların ortaya koyduğu kamu harcamalarındaki artışı üretimi, verimliliği ve istihdamı destekleyecek belli alanlarda yapılacak sabit sermaye yatırımları ile sınırlı tutacağız. Bu kapsamda artış, demiryolu yatırımları, sulama projeleri, eğitim, Ar-Ge harcamaları, yeni OSB’lerin desteklenmesi ve üniversite araştırmalarında gerçekleşecek” dedi.


KİŞİ BAŞI GELİR 8 BİN 381 DOLAR

YEP’e göre kişi başına gelir 2020 yılında 8 bin 381 dolar olarak tahmin edildi. 2021’de 8 bin 661, 2022’de 9 bin 317 ve 2023 yılında da 10 bin 33 dolar olacak.

İŞ DÜNYASININ YEP GÖRÜŞLERİ

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu: YEP’te planlanan adımlar, Türkiye’yi 2023’e hazırlayacak bir yol haritası görevi üstlenerek yeni normale dönüş ve uyum için yol gösterici olacak. Böylece güçlü ve istikrarlı büyüme sürecine geçiş sağlayacağını düşünüyoruz.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu Başkanı Nail Olpak: YEP, Türk iş dünyası ve özel sektörüne güven veren, makro ekonomik gerçeklere dayanan yeni bir yol haritası ortaya koydu. Öncelikleri doğru belirlenmiş, ayakları yere basan ve iyi hazırlanmış bir program.

Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı İsmail Gülle: Dünya ve Türkiye ekonomisinin gidişatı göz önünde bulundurulduğunda, bu programın, temel makro hedefler bakımından son derece tutarlı olduğunu düşünüyorum. Türkiye’nin gerçekleriyle örtüşmektedir.

İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç: YEP’teki hedefler 2023 hedefleri bakımından önemli. YEP, pandemi etkisindeki dünyanın şartlarını gözeterek, Türkiye ekonomisi için yeni bir patika oluşturuyor. Potansiyellere uygun bir büyümenin hedeflendiği programla, Türkiye’nin makro hedeflerine ve güncel sorunlarına yeni açılımlar getiriliyor.

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan: YEP’teki hedefler, bazı temel yapısal konularla ilgili oluşturulmuş perspektif açısından umut verici. Program, odağında ihracatın olduğu sürdürülebilir büyümeyi ve katma değeri yüksek ürünlerin ihracattaki payının arttırılmasını hedefliyor.