Rusya'nın Pazar günü Ukrayna'ya ait 3 tekneye el koymasının ardından iki ülke ilişkileri 2014'teki çatışmalardan bu yana en gergin dönemine girdi. 10 bölgede sıkıyönetim ilan eden Ukrayna, 16 ile 60 yaş arasındaki Rus erkeklerin ülkeye girişini yasakladığını açıkladı.Rusya misillemede bulunabilir.
Peki Kiev yönetimi neden bu yola başvurdu? Neden Rus erkekler hedefte?
BBCTürkçe'nin aktardığı habere göre Ukrayna Cumhurbaşkanı Poroşenko yasağın, Ukrayna'da "özel ordular" yani milisler kurulmasını engellemek için konduğunu söylüyor.
Poroşenko burada Rusya'dan destek alan ayrılıkçı milis birliklerinin 2014'de doğuda Rusya sınırına yakın bölgelerde Ukrayna hükümetine karşı savaşmasına atıfta bulunuyor. O sırada Ukrayna hükümeti Moskova'yı kendisine karşı milisler kurmakla suçlamıştı.Moskova Ukrayna topraklarında milis örgütlenmeleri kurduğunu reddetmiş ama bazı Rus gönüllülerin Rusya yanlısı ayrılıkçıları desteklediğini kabul etmişti.
Bu çatışmalarda 10 bini aşkın kişi ölmüştü. Rus erkeklerine konan ülkeye giriş yasağının sıkıyönetimle eş zamanlı olacağı yani 26 Aralık'a kadar süreceği anlaşılıyor.
BBC'nin Kiev'deki muhabiri Jonah Fisher, ülkedeki Noel tatili döneminde bu kararın sınır geçişlerinde çok büyük etki yaratacağını ve Rusya'nın misilleme adımları atabileceğini söylüyor. Fakat Cumhurbaşkanı Poroşenko cenaze töreni ve benzeri "insanı vakalar" söz konusu olduğunda yasağın uygulanmayabileceğini de kaydetti.
Gerginlik neden tırmandı?
25 Kasım günü Rus donanması, Kırım ile Rusya arasındaki Kerç boğazında 3 Ukrayna teknesine, karasularını ihlal ettiği suçlamasıyla el koydu. Ukrayna tekneleri, Azak Denizi'ndeki Ukrayna limanı Mariupol'a gidebilmek için bu boğazdan geçmek zorunda. 2003 yılında Moskova ile Kiev arasında varılan anlaşmada Kerç Boğazı ve Azak Denizi ortak kullanılan uluslararası sular olarak tanımlanıyor. Fakat Rusya özellikle de Mart ayında bir Rus balıkçı teknesine ukrayna tarafından el konmasından sonra bölgede Ukrayna limanlarına girip çıkan tüm gemileri denetlemeye başladı.Rusya ayrıca bu yıl Ukrayna'nın itirazlarına rağmen Kerç boğazı üzerinden geçen ve Kırım yarımadasının doğu ucunu Rus topraklarına bağlayan bir köprü inşa ederek bölgedeki denetimini güçlendirdi.
Hafta sonunda Ukrayna'yı karasularını ihlal etmekle suçlayan Rusya dar bir boğaz olan Kerç'in iki yakasını bağlayan köprünün altına bir tanker konuşlandırarak Azak Denizi'ne girişi engelledi, ayrıca iki savaş uçağı ve iki helikopterini de devreye soktu.
Ukrayna donanması ise yolu kesilen gemilerinin olay yerinden ayrılmaya çalışırken vurularak hareketsiz hale getirildiğini söylüyor.
Gemilerdeki 23 Ukraynalı mürettebattan 6'sının yaralandığı da açıklandı.Kerç Boğazı'nda yaşanan gerginlikten sonra Ukrayna ordusunu teyakkuza geçirdi.Fakat Cumhurbaşkanı Poroşenko sıkıyönetimin savaş ilanı anlamına gelmediğini vurguladı.Moskova güvenlik önlemlerini, yeni inşa ettiği köprüye Ukraynalı radikal gruplardan gelebilecek tehditler nedeniyle sıkılaştırdığını söylüyor.
Gerginlik ekonomiyi vuruyor
Ama Ukrayna önlemlerin ekonomisini vurmaya başladığına dikkat çekiyor. Cumhurbaşkanı Poroşenko Eylül ayında Washington Post gazetesine verdiği mülakatta Mariupol'dan ihraç edilen demir ve çelik ürünlerinin Ukrayna'nın dış ticaret gelirlerinin yüzde 25'ini oluşturduğunu söylemişti.
Azak Denizi'ndeki Ukrayna limanları Berdyansk ve Mariupol aynı zamanda buğday ihracatında ve kömür ithalatında da kilit önemde.
