Döviz kelimesi, bir ülkenin kendi yerel para birimi dışında, yabancı ülkelere ait para birimlerinin her birini ifade eder. Döviz kuru ise bir ülkenin para biriminin bir başka ülkenin para birimi karşılığında sahip olduğu değer katsayısını tanımlar.

Döviz kuruna yönelik uygulamalar temel olarak sabit kur ve serbest dalgalı olmak üzere, iki rejim arasında şekillenmektedir.

Ulusal bir paranın yabancı bir para veya paralardan oluşan bir sepet değerine sabitlendiği ve merkez bankasının bu değeri dengede tutabilmek adına piyasaya alıcı veya satıcı olarak müdahale ettiği sistemdir. Bu sistemde döviz kurunun değeri merkez bankası tarafından belirlendiğinden, mevcut arz talep koşullarını yansıtmaz.

Serbest dalgalı kur rejimi ise, döviz kuru değerinin piyasada oluşan arz ve talebe göre belirlendiği sistemdir.

 

Bunların yanı sıra birçok ara rejim mevcuttur. Örneğin; Türkiye’de uygulanan dalgalı kur rejiminde döviz kurları piyasadaki arz ve talep koşulları tarafından belirlenir. Bununla birlikte, döviz kurlarındaki aşırı oynaklığı önlemek amacıyla Merkez Bankası döviz alımı/satımı yoluyla piyasaya seyrek olarak ve sınırlı miktarlarda müdahale eder.

Döviz ile yapılan yatırım işlemlerine dair pek çok terim mevcuttur. Bu terimleri ve anlamlarını bilmek, döviz işlemlerinizi daha bilinçli bir şekilde yapmanıza yardımcı olur. Peki, döviz ile ilgili bu terimler ve anlamları nelerdir?

Alış fiyatı: İşlemi yapan tarafın, piyasada işlem gören dövizi almaya istekli olduğu fiyattır.Alış satış farkı: İşleme alınan dövizin alış ve satış fiyatları arasında oluşan farkı ifade eder.Bant: Belli bir dönemde döviz fiyatının hareket ettiği en yüksek ve en düşük seviyeler arasındaki aralığı ifade eder.Döviz kuru bant sistemi: Döviz kurunun belirlenen sınırlar içinde dalgalanmasına izin verilen sistemdir.Baz döviz: Fiyatlanan döviz cinsini ifade eder. Döviz kurunun gösteriminde yer alan ilk para birimine verilen isimdir. Örneğin, GBP/USD paritesinde baz döviz GBP olur.

Çapraz kur: ABD doları dışındaki iki para birimi arasındaki kura verilen isimdir.

Değer artışı / Değer kazanma: Bir döviz kurunun piyasa talebine yanıt olarak diğer para birimleri karşısında fiyatının yükselmesidir.

Değer düşüşü: Piyasadaki arz-talep koşulları çerçevesinde para biriminin diğer para birimleri karşısındaki değerinde meydana gelen düşüşü belirtir.

Devalüasyon: Sabit kur rejiminde ulusal paranın yabancı paralar karşısında değer kaybetmesi durumunu ifade eder.

Döviz riski: Döviz kurlarında istenmeyen yönde oluşabilecek fiyat hareketleri riskidir.