1990"lı yıllarda bir bölümü restore edilerek turizme hazır hale getirilen, ancak tur düzenlenmediği için bir türlü korunamayan tarihi yapıdaki mermer sütunlar defineciler tarafından kırılıp duvardan çıkarıldı. Asırlık tarihi kentlerin bu şekilde kendini bilmez kişilerce zarar verildiğini belirten Tralles Antik Kenti Kazı Başkanı Doç. Dr. Rafet Dinç, En önemli tarihi varlıklarımız bu şekilde zarar görüyor. Tarihi gün yüzüne çıkarmak kadar korumak da önemli. Bir çok medeniyete beşiklik etmiş Tralles Antik Kendinde en büyük sorun güvenlik sorunu dedi.
Önceki hafta tralles kazı alanına ziyaret eden AK Parti Aydın Milletvekili Mehmet Erdem ve beraberindekilere antik kenti ve Arsenal"i gezdiren Kazı Başkanı Rafet Dinç, arsenalin duvarlarında bulunan mermerlerin kırılarak yerinden söküldüğünü görünce duyduğu üzüntüyü dile getirdi. Arsenal"i yaptırdıkları demir kapılarla korumaya çalıştıklarını ancak bir şekilde kendini bilmez kişilerin bu kapıların kilitlerini kırıp içeri girerek define aradıklarını belirten Doç. Dr. Rafet Dinç Ben yıllardır kazı yaparım. Böyle bir yerde kesinlikle altın veya defineye rastlamadım. Kazanlar da boş yere buraları kazıp tarihimize zarar vermesinler. Yıllar önce uğradığı tahribat yetmemiş gibi bir sürü harcama yapıp burayı düzenledik. Şimdi de kendini bilmez kişilerin verdiği zararla uğraşıyoruz dedi.
Bu gibi zararların önlenmesi için Tralles ve eklentisinde bulunan Arsenal"in mutlaka turizme kazandırılıp tur kapsamına alınması gerektiğine inandığını belirten Doç. Dr. Dinç, insanların da bilinçlendirilmesi gerektiğini kaydetti.
ARSENAL"İN TARİHİ VE MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Gymnasium"un 300 metre kuzeyinde, Antik Tralles-Efes yoluna açılan bir vadinin kuzey yamacına yapılan Arsenal"in, çağlar boyu askeri garnizon kenti olan Tralles"in önemli bir askeri yapısı olduğu iddia edilmiştir. Üç katlı yapının birinci katı Helenistik dönemde yapılmış, sonraki dönemlerde ikinci ve üçüncü katlar da eklenerek yapı anıtsal boyutlar kazanmıştır. Arsenal yapısının girişinde yer alan girişler, tünellerle şehrin önemli merkezlerine, akropole ve askeri yapılara bağlanmıştır. Tünel yükseklikleri ihtiyaca göre belirlenmiş olup, bazı yerlerde 9 metre, bazı yerlerde 4 metre olarak değişmektedir. Tüneller kendi içinde bir labirenti andırmaktadır. Bu tünellerde belirli aralıklarla kapılar ve savunma setleri mevcuttur. Hava sirkülasyonunun sağlanması için belirli aralıklarla havalandırma bacaları açılmıştır. Bazı yerlerde tüneller iki katlı olup, gidişli gelişli olarak kullanılmıştır. Arsenal olarak tanımlanan yapıya bağlı tünellerden yaklaşık 1000 metrelik bir bölüm açılmış olup, şimdiki Aydın ilinin kent merkezinin altına kadar ilerlemektedir. Geri kalan bölüm henüz açığa çıkarılmamıştır.
