Hükümet 2018 yılını "Çocuk işçiliği ile mücadele yılı" ilan etti. Bin 853 lira para cezası olan 15 yaşından küçük çocukları çalıştıran veya 15 yaşından büyük çocukları gece ya da ağır işlerde çalıştırma yasağını ihlal eden işverenlere yönelik bu yıl daha sıkı denetimler yapılması bekleniyor.

Gazete Habertürk'ten Ahmet Kıvanç ile Tahsin Akça'nın haberlerine göre Türkiye, çocukların sokakta, ağır ve tehlikeli işlerde, aile dışında ücret karşılığı tarım işlerinde çocuk çalıştırılmasını 2023 yılına kadar sona erdirmeyi hedefliyor. Sanayiye ait işlerde 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasak. Ayrıca 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış olan çocuk işçilerin kanunda uygun görülenlerin dışında çalıştırılması da yasak. Bu hükümlere aykırı hareket edenlere, her bir fiil için yani işletme başına bin 853 lira para cezası var.

Gelecek hafta 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı. Çocuk işçiliğiyle mücadeleye ağırlık verilmesi dolayısıyla, çocuklar bu yıl bayrama daha coşkulu girecek. Geçen yıl Arjantin'in başkenti Buenos Aires'te gerçekleştirilen Çocuk İşçiliğinin Kalıcı Biçimde Sona Erdirilmesi Konferansı'nda yayımlanan bildirgeye göre, dünyada, 73 milyonu çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinde olmak üzere yaklaşık 152 milyon erkek ve kız çocuğunun çalışmakta olduğu tahmin ediliyor. Bunlara ilave olarak 4 milyon çocuğun zorla çalıştırıldığı belirtiliyor. Konferansta, çocuk işçiliğinin 2025 yılında sona erdirilmesi için bu alandaki çabaların hızlandırılması çağrısında bulunuldu.



İŞ ARAYAN 113 BİN ÇOCUK

Türkiye'de çocuk işçilerine yönelik en son kapsamlı çalışma Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2012 yılında yapılan Çocuk İşgücü Anketi oldu. O çalışmada Türkiye'de 6-17 yaş grubundaki çocukların yüzde 5.8'inin çalıştığı tespit edildi.

TÜİK'in işgücü istatistiklerine göre, 2016 yılı itiarıyla 15-17 yaş grubunda 709 bin çocuk işçi bulunuyor. 2017 yılında bu rakam 678 bine geriledi. Bu yaş grubunda iş arayan çocuk sayısı ise 110 binden 113 bine çıktı. Türkiye çocuk işçiliğiyle mücadele konusunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın koordinasyonunda son yıllarda önemli adımlar attı.

Geçen yıl 2017-2023 yıllarını kapsayan Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı uygulamaya konuldu. Başbakan Binali Yıldırım'ın yayımladığı genelge ile 2018 Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı ilan edildi.

Ulusal programın esas amacı, çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri olarak "Sokakta çalışma", "Küçük ve orta ölçekli işletmelerde ağır ve tehlikeli işlerde çalışma" ve "Aile işleri dışında, ücret karşılığı gezici ve geçici tarım işlerinde çalışma"yı Türkiye'de 2023 yılına kadar ortadan kaldırmak, diğer alanlarda çocuk işçiliğini ise yüzde 2'nin altına düşürmek hedeflendi. İş Kanunu uyarınca, 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasak. 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine engel olmayacak, eğitime devam ediyorlarsa okullarını aksatmayacak şekilde hafif işlerde çalıştırılabilir. Çalışma süresi, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için günde 8, haftada 40 saate kadar çıkabilir. 14 yaşını doldurmamış çocuklar sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde, yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak koşuluyla çalıştırılabilir. Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocuklar günde 7, haftada 35 saatten; sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde ise günde 5 ve haftada 30 saatten fazla çalıştırılamaz.

HEDEF 2025 YILINDA ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİ BİTİRMEK

Geçen yıl Buenos Aires Bildirgesi'nde, çocuk işçiliğini 2025'e, zorla çalıştırmayı ise 2030 yılına kadar sona erdirmek için bu alandaki çabaların hızlandırılması ve gençler için insana yakışır işler yaratılması çağrısı yapıldı.

MARKETLER 255 ÇOCUK ÇALIŞTIRIRKEN YAKALANDI



Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişleri programlı ve program dışı denetimlerde çocuk işçilerle ilgili yasa hükümlerinin ihlal edilip edilmediğine de bakıyor. 2016'da marketlerde programlı denetim yapan müfettişler 137 işyerinde 15 yaşından küçük 255 çocuğun yasaya aykırı olarak çalıştırıldığını tespit etti. Müfettişler 66 işyerinde ise 166 genç ve çocuk işçinin gece çalıştırma yasağına aykırı olarak çalıştırıldığını rapor etti. İş müfettişleri tespit ettikleri mevzuata aykırılıklarda önce uyarıyor, tekrarı halinde cezai yaptırım yoluna başvuruyor.

SABIKALI İŞVERENE ÇOCUK İŞÇİ YASAĞI

Çocuklara karşı işlenmiş suçlardan hüküm giyen, yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymiş olan işveren veya işveren vekilleri, çocuk ve genç işçi çalıştıramaz.

ÇOCUK İŞÇİ HANGİ İŞLERDE ÇALIŞTIRILABİLİR?



14 yaşını bitirmiş ve ilköğretimini tamamlamış çocuk işçilerin çalıştırılabileceği işler:

-Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri,

-Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipekböcekçiliği işleri,

-Esnaf ve sanatkârların yanında satış işleri,

-Büro hizmetlerine yardımcı işler,

-Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç),

-Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,

-Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,

-Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler, n Spor tesislerinde yardımcı işler,

-Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.

OKUL ÇOCUĞU 2 SAATTEN ÇOK ÇALILTIRILAMAZ



Okul öncesi çocuklar ile okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere en fazla günde 2 saat, haftada 10 saat olabilir. Okula devam eden çocukların okulun kapalı olduğu dönemlerde günde 7, haftada 35 saatten fazla çalıştırılması yasak.

ÇOCUK VE GENCE BAYRAM YASAK

Çocuk ve genç işçilerin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılması yasak. Bir yılda 15.5 gün ulusal bayram ve genel tatil günü bulunuyor. Cumhuriyet Bayramı ile Ramazan ve Kurban bayramlarında tatil, arife günü saat 13.00'te başlar.

İŞÇİNİN YILLIK İZNİ EN AZ 20 GÜN

Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Genç ve çocuk işçilerin yıllık izinleri kesintisiz olarak kullandırılır. Ancak işçi kendisi isterse en fazla ikiye bölünebilir.

ÇOCUK GENÇ İŞÇİ AYRIMI NEDİR?



Yasada, 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiler "Çocuk işçi", 15 yaşını tamamlamış ancak 18 yaşını tamamlamamış kişiler ise "Genç işçi" olarak kabul ediliyor.