Çalışan yeni annelerin yükü ağırlaşıyor. Bir yandan çocuğun bakım telaşı, diğer yandan işyerindeki işlerin devamlılığı hedefleniyor. Sosyal güvenlik sistemimiz de bu durum nedeniyle kadınların iş hayatındaki yükünü azaltmak için ayrıcalıklar sağlıyor. Doğum izni, süt izni gibi kolaylıkların yanında ‘Yarım Çalışma Ödeneği’ de sağlanıyor. Bu uygulama hem kadının çocuğuyla daha çok ilgilenmesini hem de gelir kaybının en aza inmesini sağlıyor. 2016 yılından bugüne kadar devam eden uygulama kapsamında binlerce kadına ödeme yapıldı.
EN AZ 600 GÜN PRİM GEREKİYOR
İşkur’un sitesinde yer alan bilgiye göre; Yarım Çalışma Ödeneği ile 60 ila 360 gün (12 aya kadar) arasında haftalık çalışma süresinin yarısı kadar verilen ücretsiz izin süresince gelir desteği sağlanıyor. Sadece doğum yapan kadınlar değil evlat edinenler de bu haktan yararlanabiliyor. Kadınların ödenekten yararlanabilmesi için doğum ya da evlat edinmeden önceki son 3 yılda adlarına en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödenmiş olması gerekiyor.
MİKTAR NASIL HESAPLANIYOR?
Doğum ve evlat edinme sonrası Yarım Çalışma Ödeneği’nin günlük miktarı günlük asgari ücretin brüt tutarı kadar oluyor. 1 Temmuz’dan itibaren geçerli yeni asgari ücretin brüt tutarı 6 bin 471 lira. Bunun da günlük tutarı 215.7 lira. Devletin sağladığı bu hak işverenin onayına da bağlı değil. Bir başka deyişle hak sahibinin talepte bulunması yetiyor. İşçinin bu yöndeki isteğini işverene bildirmesi halinde, işveren işçinin bu yöndeki talebini karşılamak durumunda.
SONRAKİ 30 GÜNE DİKKAT!
Yarım gün çalışma hakkından yararlanmak için analık izninin yani 112 günlük sürenin bittiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde en yakın İşkur şubesine ‘doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi’ ile başvuruda bulunmak gerekiyor. Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre doğum ve evlat edinme sonrası Yarım Çalışma Ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek ödeme yapılıyor. Eşlerden biri çalışmıyorsa, çalışan eşe yarım gün çalışma izni verilmez.
Yarım çalışmada süreler;
Birinci doğumda 60 gün,
İkinci doğumda 120 gün,
Sonraki doğumlarda ise 180 gün olarak uygulanıyor.
Çoğul doğumlarda bu sürelere 30 gün ekleniyor. Çocuğun engelli doğması halinde bu süreler 360 gün olarak uygulanıyor.
60 GÜNDE ELE NE KADAR GEÇER?
Uygulamaya göre; doğum yapan kadınlara en az 2 ay devlet ödemesi söz konusu. Kadın isterse haftalık çalışma süresi olan 45 saati ikiye bölebiliyor. Böylece ayda toplam 15 gün çalışıp, 15 gün çocuğuyla ilgilenmiş oluyor. Bu durumda maaşın yarısını patron verirken devlet de 3 bin 235 lira (215.7 lira x 15 gün) ödeme yapıyor.
Bugün en düşük maaş asgari ücret yani net 5 bin 500 lira. Bunun yarısını (2 bin 750 lira) patron ödüyor. Böylece yarım gün çalışan kadının eline aylık 5 bin 985 lira, iki ay çalışmada da en az 11 bin 971 lira geçmiş oluyor.
Ödenek ödenen süreler için asgari ücret üzerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ile genel sağlık sigortası primi işçi ve işveren payları da yatırılıyor.
