Diyabetes Mellitus, halk arasında genellikle şeker hastalığı olarak adlandırılan bir sağlık sorunudur. Bu hastalık, kanda bulunan glukoz (şeker) seviyesinin normal değerlerin üzerine çıkması ve idrarda normalde bulunmaması gereken şekerin tespit edilmesiyle karakterizedir. Dünya genelinde ve ülkemizde en yaygın görülen hastalıklardan biri olan diyabet, çeşitli türevleriyle ortaya çıkar.
Uluslararası Diyabet Federasyonu'nun verilerine göre, dünya genelinde her 11 yetişkinden biri diyabet hastalığına sahip bulunmakta ve her 6 saniyede bir birey diyabet kaynaklı sorunlar nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu istatistikler, diyabetin önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Diyabet, vücuttaki insülin hormonunun yetersiz üretimi veya kullanımındaki bozukluklar sonucu oluşur. Bu durum, glukozun hücrelere yeterince alınamaması ve kanda birikmesine neden olur. Yüksek kan şekeri seviyeleri uzun dönemde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kalp hastalıkları, böbrek yetmezliği, göz problemleri ve sinir hasarları gibi komplikasyonlar diyabetin ciddiyetini artıran etkenlerdir.
Diyabet hastalığının erken teşhis ve doğru tedaviyle yönetilmesi büyük önem taşır. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları, düzenli egzersiz, kan şekeri düzeylerinin takibi ve uygun ilaç tedavisi, diyabetin etkilerini en aza indirmeye yardımcı olur. Ayrıca, diyabet hastalarının düzenli olarak sağlık kontrollerini yapmaları ve doktorlarıyla işbirliği içinde olmaları, sağlıklı bir yaşam sürme konusunda büyük öneme sahipti
Toplumda diyabet farkındalığının artırılması, risk altındaki bireylerin erken teşhis için düzenli kontroller yaptırması ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının benimsenmesi, diyabetin kontrol altına alınmasında önemli adımlardır. Diyabetle mücadelede bilinçli hareket ederek, sağlıklı bir yaşam sürme şansını artırabilir ve bu önemli hastalıkla başa çıkabiliriz.
Diyabet (Şeker Hastalığı) belirtileri nelerdir?
Diyabet hastalığı, bireylerde kendini üç temel belirti ile gösterir. Bunlar normalden fazla yemek yeme ve doymama hissi, sık idrara çıkma, ağızda kuruluk ve tatlılık hissi ve buna bağlı olarak aşırı su içme isteği olarak sıralanabilir. Bunun haricinde kişilerde görülebilecek diğer diyabet belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Halsizlik ve yorgunluk hissi
- Hızlı ve istemsiz kilo kaybı
- Bulanık görme
- Ayaklarda uyuşma ve karıncalanma şeklinde rahatsızlık hissi
- Yaraların normalden daha geç iyileşmesi
- Ciltte kuruluk ve kaşıntı
- Ağızda aseton benzeri koku oluşumu
Diyabet (Şeker Hastalığı) nedenleri nelerdir?
Şeker hastalığı nedenleri konusunda yapılan birçok araştırmanın neticesinde, diyabet hastalığında genetik ve çevresel nedenlerin birlikte rol aldığı sonucuna varılmıştır. Temelde Tip 1 Diyabet ve Tip 2 Diyabet olarak iki türü bulunan şeker hastalığında hastalığa neden olan etmenler bu türlere göre farklılık göstermektedir. Tip 1 Diyabet nedenleri arasında yüksek oranda genetik faktörler rol oynamakla birlikte kan şekerinin düzenlenmesinde görev alan insülin hormonunu üretimi yapan pankreas organına zarar veren virüsler ve vücut savunma sisteminin çalışmasındaki aksaklıklar da hastalığa sebep olan etmenler arasındadır. Bunun yanı sıra şeker hastalığının daha yaygın görülen türü olan Tip 2 diyabetin nedenleri arasında şu şekilde belirtilebilir:
- Obezite (aşırı kilo)
- Ebeveynlerde diyabet öyküsünün bulunması
- İleri yaş
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Stres
- Gebelik sırasında gestasyonel diyabet oluşumu ve normalden yüksek doğum ağırlıklı bebek dünyaya getirme
Diyabetten Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
Genetik ve çevre faktörlerine bağlı olan diyabetten korunmak için dikkat etmeniz gereken bazı önemli noktalar vardır. Diyabetten korunmak için sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimsemek ve risk faktörlerini azaltmak oldukça önemlidir. İşte diyabetten korunmak için alınabilecek önlemler:
Sağlıklı Beslenme
Dengeli ve düzenli beslenme, diyabet riskini azaltmada önemli bir faktördür. İdeal olarak, sağlıklı bir diyet düzeni oluşturmak için taze sebzeler, meyveler, tam tahıllar, protein kaynakları ve sağlıklı yağlar içeren bir beslenme planı uygulanmalıdır. Aşırı şekerli ve işlenmiş gıdaların tüketiminden kaçınılmalı, öğünlerde porsiyon kontrolüne dikkat edilmelidir.
Düzenli Egzersiz
Fiziksel aktivite, vücudu sağlıklı tutmanın ve diyabet riskini azaltmanın önemli bir yoludur. Haftada en az 150 dakika orta şiddette aerobik egzersiz yapmak, diyabetten korunmak için etkili bir yöntemdir. Yürüyüş, yüzme, bisiklet gibi aktiviteler günlük rutine dahil edilmelidir.
Sağlıklı Kilo Almak/Vermek
Sağlıklı kilo korumak veya kilo vermek, diyabet riskini azaltmada önemlidir. Fazla kilolu veya obez bireylerde diyabet gelişme riski daha yüksektir. Bu nedenle vücut ağırlığını kontrol altında tutmak ve sağlıklı bir vücut kitle indeksine sahip olmak önemlidir.
Stres Yönetimi
Stres, diyabet riskini artırabilecek önemli bir etkendir. Stresle başa çıkma yöntemleri, yoga, meditasyon, nefes egzersizleri gibi rahatlama tekniklerini uygulamak stres düzeyini azaltabilir ve sağlıklı yaşamı destekleyebilir.
Sigara ve Alkol Tüketimi
Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, diyabet riskini artırabilir ve birçok sağlık sorununa yol açabilir. Bu nedenle sigara içmekten kaçınılmalı ve alkol tüketimi kontrol altında tutulmalıdır.
Düzenli Sağlık Kontrolleri
Diyabetten korunmak için düzenli olarak sağlık kontrolleri yaptırmak ve kan şeker düzeylerini izlemek önemlidir. Özellikle ailesinde diyabet öyküsü bulunan kişiler daha sık sağlık kontrollerine gitmelidir.