Boşanma ve Çocuk

Evlilik ilişkisinin mahkeme kararıyla sonlandırılması, boşanma olarak tanımlanmaktadır. Boşanma süreci, boşanan eşleri etkilediği kadar çocukları da etkilemektedir. Bazı anne babalar evliliği bitirme kararı almış ve duygusal olarak eşlerinden ayrılmış olsalar da, çocuğum için katlanıyorum diyerek evliliği sürdürebilmekte, aynı evde iki yabancı gibi yaşayabilmektedir. Her ne kadar istenmeyen bir durum olsa da kesin olarak boşanma kararı almış anne babaların aklında birçok soru vardır. “Evlilik çocuk için sürdürülmeli midir? Boşanma kararı çocuğa nasıl anlatılmalıdır? Bu süreç nasıl yönetilmelidir?” gibi sorularla destek arayan anne babaların doğru cevaplarla süreci sağlıklı şekilde yönetmesi oldukça önemlidir.

Boşanmak Çocuk İçin Yıkım mıdır?

Elbette ki hiçbir çocuk anne babasının ayrı evlerde yaşamasını istemez. Ancak çocuğun sürekli tartışan ve mutsuz anne babanın olduğu bir evde büyümesindense, ayrı evlerde ancak mutlu anne babayla sürdürdüğü ilişki çok daha sağlıklıdır. Eğer anne baba bu süreci sağlıklı ve destek alarak yönetebilirse, çocuk da en az etkilenmeyle yeni düzene uyum sağlayacaktır.

Boşanma haberi kim tarafından ve nasıl verilmelidir?

Boşanma kararı kesin olarak alındıktan sonra, her iki ebeveyninde sakin ve ortak bir tutumda açıklama yapması gerekir. Açıklama çocuğun kendini güvende hissedeceği ve rahat ifade edebileceği sakin bir ortamda yapılmalıdır. Durum çocuğun yaşına uygun şekilde anlatılmalı, çocuğun soruları kısa ve somut şekilde cevaplanmalıdır. Anne babanın açıklama yaparken; artık anlaşamadıkları için birlikteyken mutsuz olduklarını,  bu nedenle ebeveynlerden birinin bundan sonra aynı evde yaşamayacağını, ancak her zaman anne ve baba olarak onu çok seveceklerini ve bu durumun çocukla bir ilgisi olmadığını belirtmeleri gerekir.  Yine çocukta belirsizlik ve kaygı uyandırmamak adına (örneğin evden ayrılan babaysa), babasıyla görüşebileceğini, görüşecekleri zamanları, okulunun arkadaşlarının vb. rutininin aynı kalacağını belirtmek gerekir. Bu konuşma sırasında anne babanın birbirine suçlayıcı tavırda olmamaları ve duruşlarıyla çocuğa güven vermeleri önemlidir. Çocuğun üzülmesi ve ağlaması durumunda, “üzülecek bir şey yok” demek yerine, duygularına hassasiyet göstermek, anladığınızı, yanında olduğunuzu belirtmek ve kendini ifade etmesini sağlamak önemlidir.

Ebeveynlerin bu süreçte dikkat etmesi gereken konular nelerdir?

• Unutulmaması gereken en önemli şey anne babalıktan boşanılmadığıdır. Her iki ebeveyninde çocukla sağlıklı ve tutarlı bir ilişki sürdürmesi oldukça önemlidir. Evden ayrılan ebeveynin belirlenen ve söz verilen zamanda çocukla görüşmesi, eğer bir nedenle çocuğu göremeyecekse arayıp mutlaka haber vermesi gerekir.
• Boşanma sürecinde ve sonrasında mümkün olduğunca çocuğun yanında tartışmalardan kaçınılmalıdır. Eğer çocukla ilgili bir konu varsa çocuk ortamda yokken konuşulmalıdır.
• Çocukla birlikte olan ebeveyn, diğer ebeveynin hayatı hakkında bilgi toplamaya yönelik sorularla çocuğu bunaltmamalıdır. Ve daha da önemlisi ebeveynler her ne yaşanmış olursa olsun, çocuğun yanında diğer ebeveyni kötülememelidir. Ebeveyni hakkında kötü sözler duyan çocuğun kaygısı artar, güven duygusu zedelenir.
• Yaşanan durumun sebebinin çocuk olmadığı mutlaka anlatılmalıdır. Çocuğun her zaman çok sevileceği hissettirilmelidir.
• Boşanma kararı kesin verilmediyse durum netleşene kadar beklenmelidir.
• Çocuğun sınav, maç, mezuniyet ya da doğum günü gibi özel bir gününün hemen öncesinde açıklama yapmak yerine mümkünse özel günün geçmesi beklenebilir.
• Eşlerin hiç ayrılmamış gibi samimi görüşmeleri, birlikte yenen yemekler ya da çıkılan tatiller çocukta kafa karışıklığına neden olacaktır. Annem babam yeniden birleşebilir hayali kuran çocuk, her seferinde bunun olmadığını görerek yeniden bir hayal kırıklığı yaşar. Bu nedenle anne baba boşanma sonrasında ilişkiyi dengede ve belli bir mesafede tutmalıdır. Mümkünse anne baba çocuğun özel günlerinde, saygıyı sürdürebilecek şekilde bir araya gelmelidir.
• Çocuk tartışmalarda aracı olarak kullanılmamalı, taraf tutmaya zorlanmamalı, babana/ annene söyle… gibi ifadelerden kaçınılmalıdır.
• Bu süreç anne ya da baba için çok zorlayıcı geçebilir. Durumla baş etmede zorlandığını hisseden ebeveyn mutlaka uzman desteği almalıdır. Çocuğun yanında ağlama, sinir krizi geçirme gibi tepkiler çocuk için travmatik olabilmektedir.
• Anne babanın boşanması ve ebeveynlerden birinin evden ayrılması çocuğun hayatında yeterince büyük bir değişikliktir. Bu nedenle, bu dönemde mümkün olduğunca çocuğun günlük rutini sürdürülmeli, ev-okul değişikliği gibi değişimlerden bir süre kaçınılmalıdır.
• Eğer çocukta içine kapanma, sürekli ağlama, uykuya dalamama vb. uyku problemleri, kaygı bozukluğu, alt ıslatma ve parmak emme gibi regresif davranışlar, öfke patlamaları ya da oyuna, çevreye ilgisizlik gibi durumlar gözleniyorsa bir uzman desteği almak önemlidir.

İyi haftalar.