Kurdaki hareketi yerinde görmek için 'Ayaklı Borsa'dayız. Çalışanlar, döviz ve altındaki hareketin devam edeceği inancında. Ancak piyasanın eskileri, dalgalanmadan etkilenip 'kolay para' peşine düşen küçük yatırımcıyı da uyarmadan edemiyor: Oyunculuğa özenen küçük yatırımcı kaybetmeye mahkum.
Para piyasaları, son zamanların en hareketli günlerini yaşıyor. Dünya pazarları kızışırken, iç piyasada da sular durulmuyor. Dolar, euro, borsa ve altındaki sert hareketler, parası olanı da olmayanı da cezbediyor.
Piyasalardaki hareketi yerinde görmek için Tahtakale'de 'ayaklı borsa'dayız. Burada para piyasaları izlenmiyor, 'adeta yaşanıyor'. Kapalı Çarşı'nın arka tarafında Ağa Sokak'ta bulunan Ayaklı Borsa, döviz bürolarının çalışanlarından oluşuyor. Durağan dönemlerde toplamda 15-20 kişiler ancak hareketli zamanlarda sayıları 50'yi buluyor. Ayaklı Borsa'nın kendine göre bir jargonu var.
Dışarıdan birinin içeri girmesi de konuşulanları anlaması da zor. Kraliçe derken İngiliz Sterlini'nden bahsedildiğini, çikolata denince İsviçre Frangı'nın kastedildiğini sadece civardaki esnaf ve Ayaklı Borsa elemanları biliyor. Bir Ayaklı Borsa elemanını tanımanın yolu ise kulaklarına yapışık telefonlardan geçiyor. Zira para piyasaları açık olduğu sürece, cep telefonları elerinden düşmüyor. Bütün gün bağlı bulundukları döviz bürolarıyla irtibat kurarak, verilen talimatlar doğrultusunda döviz trafiğini yönlendiriyorlar.
Sokakta 'teğet geçmiyor'
OSMAN Ataç'a Başbakan'ın teğet yorumunu sorduğumuzda ise Ataç, 'Teğet geçip geçmediğini sokaktaki insanlara sormak lazım. Masa başında teğet geçebilir ama sokakta teğet geçmiyor' diye yanıt veriyor. Bilardo Osman, dolardaki hareketin kısa vadede 1.65-1.85 bandında devam edeceğini düşünüyor. ABD ve Avrupa krizinin birleşmesiyle 1.85'in de kırılabileceğini söylüyor. Ataç, son günlerde yıldızı iyice parlayan altınla ilgili olarak da tabii Amerika ve euro bölgesindeki belirsizlikler altına değer kazandırmaya devam ediyor. Kısa vadede satış beklesek de uzun vadede altının önü açık gibi görünüyor. Çin'in, Meksika'nın altın aldığını biliyoruz' diyor.
Borçlar bitmedikçe piyasalarda hareket sürer
Ayaklı Borsa'nın en eski elemanlarından nam-ı diğer Bilardo Osman'ı 'telefonsuz' yakalayınca hemen yanına gidiyoruz. 22 yıldır bu işi yaptığını söyleyen Osman Ataç, artık her türlü krize karşı bağışıklık kazandıklarını belirtiyor. Ve analize başlıyor: 'Son günlerde piyasadaki dalgalanmaların tek sebebi ABD ve Avrupa ekonomilerindeki belirsizlik. Bu ülkelerin trilyonlarca dolarborcu var. Bu borçlar olduğu sürece piyasalarda hareket sürecek' FED'in 2013'e kadar faiz yükseltmeyeceğini açıklamasıyla piyasaların sükunet bulmuş gibi göründüğünü ancak bunun bir yanılsama olduğunu vurgulayan Ataç, 'Dış piyasalarda bu dalga sürecek. Türkiye'de de cari açık çözülmediği sürece biz de bu dalgalardan etkileneceğiz' diyor.
Kiralık altın dönemi
KAPALI Çarşı esnafından, aynı zamanda goldpara.com internet sitesinin kurucusu Mehmet Ali Yıldırımtürk'ün dükkanında, bir afiş dikkatimizi çekiyor: 'Altın takı kiralayın, hayatınızı kolaylaştırın'.
Yıldırımtürk, 4 yıldır altın kiralama işi yaptıklarını, altının değerinin yüzde 10 fiyatıyla 5 günlüğüne kiraya verdiklerini anlatıyor. Henüz fazla talep olmasa da ileride bu işin gelişeceğini söyleyen Yıldırımtürk, 'Son zamanlarda talepte biraz artış var. Bu yaz 10-15 kişi bizden altın kiraladı' diyor.
'İnsanların içi kıpır kıpır'
PİYASALARIN hareketli olduğu dönemler, riski seven yatırımcı için hep heyecanlı olmuştur. Akıllı yatırımlarla, parasına para katanlar olur ancak bu dönemler daha çok 'kaybedenleriyle' anılır. Ayaklı Borsa'da gördüğümüz manzara, benzer tabloların yine yaşanacağının göstergesi gibi. İstanbul Sarrafiye'den Faruk Çalışkır, son günlerde kapısını, kredi çekip altın almaya gelenlerin arşınladığını söylüyor. Ve devam ediyor, 'Biri geldi, araba almak için kredi çekmiş, altından 4-5 milyar kazanıp, daha iyi model bir alacakmış. Bu büyük bir risk' diyor. Çalışkır, 'Öğrencisi, emeklisi piyasa oyuncusu olmaya özendi. İnsanların içleri kıpır kıpır. Bir şey yapıp, kolay para kazanmak istiyorlar, lüks hayat istiyorlar, Fiat yerine BMW'ye binmek istiyorlar. Ancak bu her zaman mümkün olmuyor. Öyle olsa herkes kazanırdı.'
Küçük yatırımcı ne yapsın?
AYAKLI Borsa ve Kapalı Çarşı'da, 'Peki küçük yatırımcı ne yapsın' sorusunu soruyoruz. Faruk Çalışkır, yatırımcılarya 'ani düzeltme zamanlarını kollayın' tavsiyesinde bulunuyor. 'Bilardo Osman da yatırımcıya 'sepet' önerisinde bulunuyor. Ve ekliyor: Yatırımcı bir şeyin üzerine yatandır. Alım satım yapanlara biz yatırımcı demiyoruz. Onlar piyasa oyuncularıdır. Küçük yatırımcı oyuncu olmaya kalkarsa zarar etmeye mahkumdur. Altını yastık altına koyan kar, cebinde taşıyan zarar eder.
Ayaklı borsa nasıl çalışır?
l Ayaklı Borsa, döviz bürolarının çalışanlarından oluşuyor.
l Sabah piyasa açılır açılmaz Ayaklı Borsa'nın mesaisi başlıyor.
l Küçük bir sokakta toplanan ayaklı borsa elemanları, gün boyunca ellerinde telefonlar, döviz bürolarından aldıkları talimatlar doğrultusunda döviz trafiğini yönlendiriyorlar.
l Ayaklı borsada söz, teminat yerine geçiyor. 'Aldım' ya da 'sattım' dedikten sonra işlemlerin takası, döviz büfelerinde en geç 15 dakika içinde yapılıyor.
l İş günleri saat 18.00'e kadar, cumartesi günü saat 15.00'e kadar çalışılıyor.
l Ayaklı Borsa'da para birimlerinin kod adları var. Dolara tam, Türk Lirasına çuval deniyor.
akşam
