İngiltere ile İran arasında yaşanan diplomatik gerginlik dün Tahran sokaklarında patlak verdi.
İran’ın başkenti Tahran’da yüzlerce öğrenci İngiliz Büyükelçiliği’ne saldırdı. Londra’nın İran’a yönelik yaptırım kararlarını protesto eden öğrenciler polis kordonunu aşıp elçiliğe girdi, binayı talan etti.
Yaptırımlara cevap
Elçilikte çalışan altı görevli rehin alındı. İki saatin sonunda polis binayı kontrol altına almayı başardı, ancak öğrenciler bu sefer de İngiliz Büyükelçisi’nin konutunu hedef aldı. Tahran yatışmışken öğrenciler tekrar elçilik binasına girmeye çalıştı. Polis bu sefer biber gazı ile müdahale etti.
Londra’nın geçen hafta İran’a yönelik yeni yaptırım kararı alarak İran bankalarıyla tüm bağları kesmesinin ardından, Tahran’dan rest gelmişti. Meclis, üç gün önce İngiltere ile diplomatik ilişkileri maslahatgüzarlık seviyesine düşürme ve İngiltere’nin büyükelçisini iki hafta içinde sınır dışı etme kararı almıştı.
Dünkü saldırı ise ilişkileri kopma noktasına getirdi. Olaylar önce yüzlerce İranlı öğrencinin saat 15.00 sularında İngiltere Büyükelçiliği önünde toplanması ile başladı. Polis de bina önüne gelirken öğrenciler elçiliğin kapılarına dayandı. Öğrencilerle polis arasında çatışma çıkarken, polis kordonunu aşmayı başaranlar kapının üzerinden tırmanarak binaya hücum etti.
Göstericiler, bahçedeki İngiliz bayrağını indirerek yaktı, yerine İran bayrağını çekti. Elçiliğin camlarını kıran, belgeleri pencereden dışarı fırlatan, Kraliçe Elizabeth’in fotoğrafını yırtan öğrenciler, “İngiltere’ye ölüm” sloganları atıyordu. Öğrenciler, müdahale etmeye çalışan polise petrol bombası ve taşlarla karşılık verdi. Binadan da yer yer alveler yükseliyordu.
Altı rehine aldılar
Bu arada İran haber ajansları, elçiliğin altı personelinin rehin alındığını duyurdu. Fars haber ajansı saatler sonra rehinelerin polis tarafından kurtarıldığını açıkladı. İki saatin sonunda polis binayı kontrol altına almayı başardı. Ancak bu sefer de 300 öğrenci İngiltere Büyükelçisi’nin konutunu hedef aldı. Polis tam olayları kontrol altına almışken, öğrenciler tekrar Büyükelçilik’e saldırdı. Binaya giren öğrenciler polisle çatıştı. Polis en sonunda biber gazı ile müdahale etti, Tahran Emniyet Müdürü öğrencileri ikna etmek için binaya gitti. Fars haber ajansı bazı öğrenci ve polislerin yaralandığını duyurdu.
‘Evinizden çıkmayın’
İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague ise bu saldırının Tahran için ciddi sonuçları olacağını söyledi. Bakanlık sözcüsü, “Uluslararası hukuka göre İran hükümetinin ülkedeki büyükelçilikleri koruma görevi vardır. Hükümetin güvenliği sağlamasını bekliyoruz” dedi. İngiltere ayrıca, İran’daki vatandaşlarına evlerinden çıkmama uyarısında bulundu. Reuters’a isim vermeden konuşan İranlı bir yetkili “Olaylar planlı değildi” dedi.
Amerikalılara da böyle saldırmışlardı
1979 Nisan’ında gerçekleşen İslam Devrimi’nin ardından Şah Rıza Pehlevi sürgüne gitti. 4 Kasım 1979’da din adamları ile koordinasyon içinde olan öğrenciler Amerikan Büyükelçiliği’ni basarak 90 görevliyi rehin aldı. O sırada ABD’de tedavi için bulunan Pehlevi’nin iade edilmesini isteyen öğrenciler 52 rehineyi 444 gün boyunca tuttu. ABD’nin Nisan 1980’deki kurtarma operasyonu 8 Amerikalının ölümüyle sonuçlandı. İran 20 Ocak 1981’de rehineleri serbest bıraktı. Bu olayın ardından ABD, İran ile tüm diplomatik ilişkilerini kesmişti. milliyet
