Akaryakıt fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle kamyon ve otobüslerin yakıt olarak kullandığı 10 numara yağ büyük bir tehdit haline geldi. Birkaç ay önce Ankara OSTİM’deki patlamaların ardından geçen günlerde Giresun’da bir otobüsün yanmasına neden olduğu iddia edilen 10 numara yağın Türkiye ekonomisine zararı 1.5 milyar TL’nin üzerine çıktı. Trafikte 800 binin üzerinde yakıt olarak 10 numara yağ kullanan ticari araç dolaşıyor.
1 milyon tona ulaştı
Akaryakıt fiyatları son 10 yılda yüzde 534 arttı. Ocak ayından bu yana yüzde 6.4 artan akaryakıt fiyatları, 10 kez zam gördü. İşte bu tablo 10 numara yağ ve kaçak akaryakıtta tam bir patlamaya neden oldu.
Madeni yağlar, bitkisel ve baz yağların içine solvent karıştırılarak elde edilen ve 10 numara yağ adı altında yapılan sahte akaryakıt üretiminin 1 milyon tonun üzerine çıktığı tahmin ediliyor.
Petrol Sanayi Derneği’nin hazırladığı rapor da bunu kanıtlıyor. Motorin pompa fiyatlarının yılın ilk çeyreğinde yüzde 16’nın üzerinde arttığına dikkat çekilen raporda ilk vurgu Türkiye’nin toplam yağlama yağları tüketiminin bir önceki yıla göre yüzde 21 artarak 114 bin tona ulaştığı yönünde yapılıyor. 10 numara yağ sorunu ile ilgili ikinci vurgu ise otomotiv yakıtları tüketiminde 2003 yılında başlayan ve 2007’ye kadar devam eden artışın durduğuna ilişkin yapılıyor ve şöyle deniyor: “2007 yılı sonrası araç sayısında bir artış olmasına rağmen otomotiv yakıt satışlarında bir artış olmaması, 10 numara yağ ve benzeri hileli ürünlerin yaygın bir şekilde kullanılması ile açıklanabiliyor.”
Sahte yakıt nasıl yapılıyor?
10 numara yağ ya da piyasada daha ucuza alınan yağlara, inceltici özelliği taşıyan toluen, ksilen, white sprite ve solvent gibi maddeler eklenerek yapılıyor. İnceltici maddeler çevreye verdikleri zararın yanı sıra neden olduğu patlamalar nedeniyle trafikte de büyük bir tehlike yaratıyor. Motorine gelen zamlardan dolayı kamyoncuların yüzde 90’ının 10 numara yağ olarak adlandırılan yakıtı kullanmaya başladığı belirtiliyor.
Denetimler sıkılaştırılacak
Sahte yakıtların madeni yağ gibi birçok sektöre zarar verdiğini belirten Madeni Yağ ve Petrol Ürünleri Sanayicileri Derneği Başkanı Hakan Azatoğlu, “Bu sorun kontrol altına alınması zor bir hal aldı. EPDK geçtiğimiz günlerde sorunun çözümü için önemli adımlar atacaklarının sinyalini verdi. Bizim önerimiz yollardaki araçların tanklarından ve egzozlarından numuneler alınarak sıkı bir denetim mekanizması kurulması yönünde” açıklamasını yapıyor.
Bir depoda 500 TL kâr var
10 numara yağ ile mazot arasında litre başına 1 TL fark olduğu belirtiliyor. Bir kamyonun deposu aşağı yukarı 500 litre yakıt alıyor. Aradaki 1 TL fark dikkate alındığında kamyon sahibi 10 numara yağ kullandığında 500 TL kâr ediyor. Otobüs ve kamyoncular şirketlerle yaptıkları anlaşmaları mazot dahil olarak yapıyor. Bu yüzden de ceplerine daha fazla para kalması için 10 numara olarak adlandırılan sahte yakıtı tercih ediyorlar.
