Türkiye'nin Cari İşlemler hesabı, Şubat ayında 6 milyar 127 milyon dolar açık verdi.
Merkez Bankası tarafından bugün açıklanan, 2011 yılı Şubat ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerine göre, 2010 yılının Şubat ayında 2 milyar 703 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabında, bu yılın aynı ayında yüzde 126,7 artışla 6 milyar 127 milyon dolar açık meydana geldi. Cari işlemler açığının artmasında dış ticaret açığındaki artış etkili oldu.

Dış ticaret açığının 2010 yılının Şubat ayına göreyüzde 151,4 oranında artarak 5 milyar 937 milyon dolara ulaşması, bu yılın Şubat ayı cari işlemler açığının artmasında en büyük etken oldu. 

2010 yılının ilk iki aylık döneminde ise 5 milyar 758 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı döneminde 12 milyar 73 milyon dolar açık verdi. 

DIŞ TİCARET DENGESİ

Bir önceki yılın ilk iki aylık döneminde 5 milyar 166 milyon dolar açık veren ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret dengesi, bu yılın aynı döneminde 11 milyar 847 milyon dolar tutarında açık verdi. Bu gelişmede, bir önceki yıla oranla ihracat (FOB) gelirlerinin yüzde 22,1 oranında artarak 19 milyar 667 milyon dolarna ulaşması ve altın dahil ithalat (CIF) harcamalarının yüzde 46,6 oranında artarak 34 milyar 417 milyon dolara ulaşması etkili oldu. Buna karşın aynı dönemde tahmini bavul ticareti gelirleri, yüzde 21,3 oranında artarak 1 milyar 47 milyon dolara ulaştı.

Bunun yanı sıra, parasal olmaan altın kalemi 2011 yılının ilk iki ayında 782 milyon dolar net çıkış kaydetmiştir. Aynı kalem 2010 yılının aynı döneminde 204 milyon dolar net giriş kaydetmişti.

HİZMETLER DENGESİ

Turizm gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17,4 oranında artarak 1 milyar 709 milyon dolarna, turizm giderleri de yüzde 32,5 oranında artışla 786 milyon dolarna yükselmiştir. Bunun sonucunda, Ocak-Şubat dönemi net turizm gelirlerinin bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7 oranında artarak 923 milyon dolarna ulaştığı gözleniyor. 

Hizmetler başlığının diğer önemli bir kalemi olan taşımacılık kaleminde 2010 yılının ilk iki ayında 7 milyon dolar net giriş kaydedilirken, bu yılın Ocak-Şubat döneminde 135 milyon dolar tutarında net çıkış gerçekleşti. Aynı dönemde, taşımacılık kalemi alt kalemler itibariyle incelendiğinde, navlun kaleminde bir önceki yıla oranla yüzde 86,6 oranında artışla 461 milyon dolar net çıkış, diğer taşımacılık kaleminde ise yüzde 28,3 oranında artışla 326 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti. 

Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2010 yılının Ocak-Şubat dönemine oranla yüzde 53,6 azalarak 58 milyon dolar oldu. 
Yurtdışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin verilerden oluşan sigorta hizmetleri kalemi, 2011 yılının ilk iki ayında bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 40,9 azalarak 55 milyon dolar net gider kaydetti. 

Bu gelişmeler sonucunda, 2010 yılının ilk iki ayında toplam 477 milyon dolar fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, 2011 yılının ilk iki ayında yüzde 8 artışla 515 milyon dolar fazla verdi. 

GELİR DENGESİ

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, 2010 yılının Ocak-Şubat dönemine göre yüzde 12,1 azalarak 2011 yılının aynı döneminde 1 milyar 92 milyon dolar net çıkış kaydetti. Yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 184 milyon, 396 milyon ve 486 milyon dolar oldu. 

2011 yılı Ocak-Şubat döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 31,9 azalarak 636 milyon dolar olarak gerçekleşti. 

CARİ TRANSFERLER!

Cari transferler kalemi, 2011 yılının ilk iki ayında yüzde 101,7 oranında artarak 351 milyon dolar giriş kaydetti. Bu dönemde
Genel Hükümet kalemi 200 milyon dolar gelir kaydederken, diğer sektörler kalemi altında yer alan işçi gelirleri 145 milyon dolar gelir kaydetmiştir.
 
SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI

Finans hesaplarında bir önceki yılın Ocak-Şubat döneminde 3 milyar 750 milyon dolar net sermaye girişi gerçekleşmişken, bu yılın aynı döneminde 6.571 milyon dolar tutarında net sermaye girişi oldu. Bu dönemde gözlemlenen başlıca gelişmeler aşağıda özetleniyor:

DOĞRUDAN YATIRIMLAR

Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2010 yılının Ocak-Şubat döneminde 973 milyon dolar olarak gerçekleşmişken 2011 yılının aynı döneminde yüzde 4 artışla 1 milyar 12 milyon dolar oldu. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının 2010 yılının aynı dönemine oranla yüzde 2 artarak 308 milyon dolarna ulaştığı tahmin edilirken, Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak 33 milyon dolar net kredi ödemesi gerçekleşti. 

Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili olarak, 2010 yılının ilk iki ayında net 146 milyon dolar tutarında yatırım yapılmışken 2011 yılının aynı döneminde yapılan yatırım miktarı 797 milyon dolarna yükseldi. Sonuç itibariyle, doğrudan yatırımlar kaleminde bu yılın ilk iki ayında gerçekleşen net sermaye girişi, 2010 yılının aynı dönemine oranla yüzde 74 azalarak 215 milyon dolar oldu. 

PORTFÖY YATIRIMLARI

2010 yılının Ocak-Şubat döneminde 290 milyon dolar net sermaye çıkışı olan portföy yatırımlarında 2011 yılının ilk iki aylık döneminde 3 milyar 786 milyon dolar tutarı net giriş gerçekleşti. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, varlıklar başlığı altında, yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımları ile ilgili olarak, 2010 yılının Ocak-Şubat döneminde 1 milyar 111 milyon dolar net alım, 2011 yılının aynı döneminde ise 12 milyon dolar tutarında net alım yapıldı.

Portföy yatırımları kaleminin yükümlülükler bölümü altında, yurtdışında yerleşik kişilerin hisse senedi piyasasında bu yılın Ocak-Şubat döneminde 1.184 milyon dolar tutarında net satım gerçekleştirdiği görülmektedir. Söz konusu piyasalarda bir önceki yılın aynı döneminde yurtdışı yerleşiklerce 208 milyon dolar net alım gerçekleşi.

Genel Hükümet, yurtdışında gerçekleştirilen tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak Şubat ayında yeni ihraç veya geri ödemede bulunmamış bu nedenle bu yılın ilk ayında gerçekleşen 4 milyon dolar net geri ödeme tutarı Ocak-Şubat döneminde de aynı kaldı. Aynı dönemde devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) piyasasında yurtdışı yerleşiklerce 4.562 milyon dolar tutarında net alım gerçekleştirildiği görülüyor. DİBS piyasasında bir önceki yılın aynı döneminde ise 19 milyon dolar seviyesinde net satım gerçekleşti. 

Bankacılık sektörünün yurtiçinde gerçekleştirdiği tahvil ihraçları ile ilgili olarak, yurtdışı yerleşik kişiler Şubat ayında gerçekleştirdikleri 17 milyon dolar tutarındaki net alıma rağmen Ocak-Şubat döneminde 75 milyon dolar tutarında net satım gerçekleştirdi. Ayrıca 2010 yılının Temmuz ayından sonra ilk defa bankacılık sektörü yurtdışına tahvil ihraç ederek bu yılın Şubat ayında 500 milyon dolar tutarında borçlanma gerçekleşti.

DİĞER YATIRIMLAR

Ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan bu kalemde bir önceki yılın Ocak-Şubat döneminde 2 milyar 244 milyon dolar net giriş gerçekleşmişken, 2011 yılının aynı döneminde 3 milyar 392 milyon dolar net giriş oldu.

a. VARLIKLAR

Bu bölümde yer alan ticari kredilerde, ihracat karşılığı yurtdışına açılan kredilerle ilgili olarak, bir önceki yılın ilk iki ayında 1.372 milyon dolar, bu yılın ilk iki aylık döneminde de 973 milyon dolar tutarında net kredi geri ödemesi gerçekleştirildi. 

Öte yandan, nakit kredilerde bir önceki yılın Ocak-Şubat döneminde 257 milyon dolar tutarında geri ödeme gerçekleşmişken bu yılın aynı döneminde yurtdışında yerleşik kişilere 69 milyon dolar tutarında net kredi açıldı. 

Bankaların yurtdışında sahip oldukları yabancı para ve Türk Lirası cinsinden efektif ve döviz mevcutları, bu yılın ilk iki ayında sırasıyla 1.998 milyon ve 565 milyon dolar tutarında artış göstermiştir. Bir önceki yılın aynı döneminde ise yabancı parada 1 milyar 703 milyon dolar azalış ve Türk Lirasında 342 milyon dolar artış kaydedildi. 

Diğer sektörlerin yurtdışındaki mevduat varlıklarında kullanılan Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) tarafından yayımlanan Yerel Bankacılık İstatistikleri verileri yaklaşık dört aylık gecikme ile yayımlandığından, söz konusu veriler yayımlanana kadar Ocak ve Şubat

ayı için bankaların yurtdışı şubelerinin mizan verilerindeki ilgili hesaplar gösterge niteliğinde kullanıldı. Buna göre, bu yılın Ocak-Şubat döneminde diğer sektörlerin yurtdışı mevduatları, 7 milyar 633 milyon dolar tutarında azalma gösterdi.

b. YÜKÜMLÜLÜKLER

2010 yılının Ocak-Şubat döneminde 952 milyon dolar azalış gözlemlenen yükümlülükler kaleminde 2011 yılının aynı döneminde de 2 milyar 582 milyon dolar azalış oldu. 

Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ithalat karşılığı sağlanan ticari krediler kaleminde 2011 yılının Ocak-Şubat döneminde 923 milyon dolar net geri ödeme kaydedilmiştir. Aynı kalemde bir önceki yılın aynı döneminde 834 milyon dolar net geri ödeme olarak gerçekleşmişti.

Krediler kalemi incelendiğinde ise Uluslararası Para Fonu kredileriyle ilgili olarak Genel Hükümet, Şubat ayında 390 milyon dolar geri ödeme gerçekleştirmiştir. Yurtdışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak Ocak-Şubat döneminde 175 milyon dolar net kullanım yapıldı. Bunun yanı sıra, aynı dönemde yurtdışından sağlanmış olan kredilerle ilgili olarak, bankacılık sektörü 1.124 milyon dolar,  diğer sektörler de 827 milyon dolar net kullanım gerçekleştirdi. Aynı sektörler, 2010 yılının aynı döneminde sırasıyla 998 milyon dolar ve 1.443 milyon dolar net geri ödeme kaydetti. 

Yurtdışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurtiçinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarından oluşan mevduatlar kaleminde, bir önceki yılın aynı döneminde 1 milyar 974 milyon dolar net giriş gerçekleşmişken, bu yılın Ocak-Şubat döneminde 3 milyar 410 milyon dolar tutarında net çıkış gözlenmiştir. Yurtdışı bankaların yurtiçinde sahip oldukları yabancı para mevduatları söz konusu dönemde 1.018 milyon dolar artmasına rağmen Türk Lirası mevduatları 4 milyar 194 milyon dolar azalış kaydetti. 

REZERV VARLIKLAR

Finans hesaplarının son kalemi olan rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler, 2010 yılının Ocak-Şubat döneminde 973 milyon dolar azalmışken, bu yılın aynı döneminde 822 milyon dolar artmıştır.