Mevcut yasalara göre vatana ihanet suçundan yargılanan 'vicdani retçiler' için öngörülen alternatifler arasında kamu hizmeti de yer alıyor.
Türkiye, bedelli askerlik konusunda beklenti içindeyken, "ahlaki tercih, dini inanç ya da politik nedenlerle askere gitmeyi reddetmek" olarak tanımlanan askerlik yapmayı reddeden 'vicdani retçiler' konusunu tartışmaya başladı. Milli Savunma Bakanlığı'nın vicdani ret konusunda çalışma yaptığı ortaya çıktı. Öngörülen düzenlemelerden birisi de vicdani retçilerin kamu hizmetinde görevlendirilmesi.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin Türkiye'ye aralık ayına kadar tanıdığı sürenin bitmek üzere olması nedeniyle vicdani ret ile ilgili yasal ve anayasal çalışmalar bakanlık düzeyinde başladı. Askerlik görevini yerine getirmek istemeyenler için düzenleme yapma zorunluluğu, Türkiye'nin AİHM'de mahkum olmasıyla birlikte ortaya çıktı. Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, vicdani ret ile ilgili yurtdışındaki örneklerin incelendiğini belirtti. Bakan Yılmaz, "Arkadaşlar bakıyorlar, ortak bir çalışmayı getirecekler' dedi. Adalet Bakanlığı'nın vicdani ret konusundaki çalışmalarının devam ettiğini belirten Yılmaz, 'Daha önümüze gelmedi, geldiği zaman bakacağız' dedi.
VATANA İHANETTEN YARGILANIYOR
Vicdani retçiler, TCK'nın 155. maddesi ve Türk Askeri Ceza Kanunu'nun 58. maddesine göre suç işledikleri için yargılanıyorlar. Askere gitmek istemeyenler vatana ihanet, askerlikten soğutma gibi gerekçelerle ceza alıyor. Bugüne kadar 86 vicdani retçi oldu. AİHM, 2006 yılında Osman Murat Ülke'nin başvurusu üzerine Türkiye'yi mahkum etti. Konuyu inceleyen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Türkiye'ye aralık ayına kadar vicdani ret konusunu yasal düzlemde halletmesi gerektiğini bildirdi. Karar, mevcut uygulamanın düşünce, vicdan ve din özgürlüğünü ihlal ettiği gerekçesiyle alındı.
ALTERNATİF HİZMET
Yapılacak düzenleme ile birlikte askerlik görevini yerine getirmek istemeyenler için devletin alternatif hizmet bulması zorunluluğu var. Öngörülen düzenlemelerden birisi de vicdani retçilerin, sosyal projeler ve sivil organizasyonlarda görev alması. Ancak bu çalışmaların cezai bir işlem haline getirilmemesi gerekiyor. Yani sivil ve sosyal olaylarda görev alan kişilerin askerlik yapmayı reddettiği için cezalandırılmaması gerekiyor. Vicdani retçi, eğitim ve sağlık gibi toplum yararına projelerde belli bir süre görev alacak ve askerlik görevini yerine getirmeyebilecek.
Milli Savunma Bakanlığı'nın incelediği ülkelerde vicdani ret yerine alternatif hizmet uygulamaları yapılıyor. Yunanistan hariç tüm AB ülkelerinde vicdani ret anayasal hak olarak tanınıyor. Bu ülkelerde vicdani retçiler, sivil hizmetlerde görevlendiriliyor. İngiltere ve ABD profesyonel orduya geçtiği için bu konuda sorun yaşamıyor.
Anayasa değişmeli
Yapılacak çalışma yasal ve anayasal değişikliği beraberinde getirecek. Anayasa değişikliğinin yapılması, anayasanın 72. maddesinin bağlayıcı özelliği nedeniyle zorunlu bulunuyor. 1982 Anayasası' na göre vatan hizmeti kapsamında görülen askerlik hizmeti anayasanın 72. maddesinde şu şekilde yeralıyor: Vatan hizmeti her Türk' ün hakkı ve ödevidir. Bu hizmetin silahlı kuvvetlerde veya kamu kesiminde ne şekilde yerine getirileceği veya getirilmiş sayılacağı kanunla düzenlenir.
Bahçeli yakışıksız buldu
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Hükümetin, askerlikte vicdani ret çalışmasını değerlendirirken, 'Türkiye'ye her an bir belanın sarkabileceği bir ortamda, bir Bakanın vicdani ret konusunu gündeme getirmesi kadar yakışıksız, densiz bir teklif söz konusu olamaz' dedi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu ise vicdani ret ile ilgili çalışma yaptıklarını, kanun tekliflerini TBMM Başkanlığına sunacaklarını bildirdi. yenişafak
