Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, ''Türkiye'nin ekseninin kaydığını söyleyenler, kendi eksenlerini kontrol etsin. Dünyanın ekseni kayıyor. Türkiye, nerede ticaret varsa, orada olacaktır'' dedi.

Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) tarafından Eylül ayında çıkarılan ''Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkındaki Tebliği'nin tanıtımı amacıyla, ihracatçı birlikleri, sanayi ve ticaret odaları, organize sanayi bölgeleri, endüstri bölgeleri, sektörel üretici şirketleri, sektörel dış ticaret şirketleri gibi ''işbirlikçi kuruluşların'' temsilcilerinin katıldığı toplantının açılışında konuşan Çağlayan, tebliğ ile ''ihracat koçluğunun kurumsallaştırıldığını'' söyledi.

Tebliğin amacının bürokrasiyi azaltmak, ihracatçı KOBİ sayısını artırmak, ihracat pazarlarını çeşitlendirmek olduğunu vurgulayan Çağlayan, ''En az 5 ülkeye 1 milyon doların üzerinde ihracat yapan firma sayısını artırmayı öngörüyoruz. Bu çalışmalar, 2023 yılında 500 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşmanın önemli altyapısını oluşturuyor'' dedi.

İhracatın, ihracatçıların meselesinin sadece kur olmadığını, ihracatın artırılması ve ihracatçı sayısının artırılması gerektiğini vurgulayan Çağlayan, bu kapsamda İhracat Değerlendirme Koordinasyon Kurulu kurduklarını hatırlatırken, ''ihracatın hangi sektörlerde nasıl yapılacağı, 500 milyar dolar ihracat hedefine nasıl ulaşılacağı'' konusunda stratejileri birlikte oluşturduklarını ifade etti.

''Dışa bağımlığın mümkün olduğunca azaltılması noktasında çok önemli çalışmalar yapılmasının zamanı geldi geçiyor'' diyen Bakan Çağlayan, bu çerçevede sektörleri gelecekte garantiye alacak çalışmaları yapmak gerektiğini belirtti.

Türkiye'nin 2023 yılına kadar 500 milyar dolarlık ihracat hedefi ve dünyanın ilk 10 büyük ekonomisinde yer alma hedefi koyduğunu hatırlatan Bakan Çağlayan, bugün 81 ilin tamamında ihracat yapıldığını, 11 ilin 1 milyar dolar üzerinde ihracat gerçekleştirdiğini, ancak önemli olanın ihracat artışında sürekliliğin ve pazar çeşitliliğinin sağlanması olduğunu vurguladı.

-EKSEN DEĞİŞİMİ-

Türkiye'nin 2002 yılında toplam ihracatının yüzde 57'sini AB ülkelerine, yüzde 14,5'ini Asya ülkelerine, yüzde 5'nin Afrika ülkelerine yaptığını, toplam ihracatının da yüzde 36'sını tekstil ve hazır giyim sektörünün oluşturduğunu hatırlatan Çağlayan, geçen yıl itibariyle AB ülkelerinin ihracattaki payının yüzde 46'ya düştüğüne, Afrika ülkelerinin payının yüzde 10'a, Asya ülkelerinin payının ise yüzde 25'ler seviyesine yükseldiğine işaret ederek, şöyle devam etti:

''Yani Türkiye pazar çeşitliliğini ve dünyanın ekseni nereye kayıyorsa, Türkiye de o eksene dönerek, ihracat kabiliyetini çok daha fazla artırdı.

Dünyanın ekseni artık değişiyor. Japonya, İngiltere, Fransa, Almanya başta olmak üzere tüm gelişmiş ülkelerin dünya ekonomisi üzerinden aldığı pay giderek düşüyor. Özellikle gelişmekte olan ülkeler, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Türkiye gibi ülkeler artık dünya ekonomisinden çok daha pay alacak. Zaman zaman (Türkiye'nin ekseni kayıyor, Türkiye Batı'ya arkasına çeviriyor, yönünü değiştiriyor) diyenler, kendi eksenini kontrol etsin. Dünyanın ekseni kayıyor. Türkiye böylesine acımasız rekabetin döndüğü ortamda, dünyadan almış olduğu payı azaltma değil artırma yönünde çalışma yapıyor. Türkiye, nerede ticaret varsa, dünyanın neresinde ticaret hacmi büyüyorsa orada olacaktır. Girmiş olduğumuz pazarlara da sonuna kadar tutunacağız.''

-İHRACATÇI SAYISININ 100 BİNE ÇIKARILMASI HEDEFLENİYOR

İhracat ve ihracatçı sayısının artırılması hedefleri paralelinde, ''KOBİ'lerin bireysel bazda bürokratik işlemlerle uğraşmaları sonucu desteklerden etkin bir şekilde yararlanamadığı'' tespitinden hareketle, doğrudan şirketlerin desteklenmesi yerine, İGEME organizasyonunda ''işbirlikçi kuruluşların KOBİ'lere yönelik faaliyetlerinin desteklenmesi'' anlayışına geçildiğini bildiren Çağlayan, bu amaçla hazırlanan, kümelenme anlayışını temel alan, proje bazlı hedef pazar ve hedef sektör odaklı ''Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğin'' 23 Eylül'de yürürlüğe konduğunu hatırlattı.

Sürecin basitleştirilmesi amacıyla, şirket bazlı bireysel başvuru anlayışından doğrudan proje sahibi ''işbirliği kuruluşu''nun desteklenmesi anlayışının oluşturulduğunu kaydeden Bakan Çağlayan, işbirliği kuruluşlarının, projelerini İGEME'nin sekreteryasını yapacağı Proje Değerlendirme Komisyonu'na sunacağını, komisyonun, projeleri kabul-red mercii olmaktan ziyade, projeye değer katacak bir yaklaşım içinde çalışacağını belirtti.

Çağlayan'ın verdiği bilgiye göre, tebliğ ile potansiyel ihracatçıların ortaya çıkarılması, üretici firmaların ihracat yapma kapasitelerinin geliştirilmesi, firmaların hedef pazarlara yönlendirilmesi, firmaların düzenli ihracat yapmalarının sağlanması hedefleniyor. Tebliğ kapsamında desteklenecek eğitim ve danışmanlık ile yurtdışı pazarlama faaliyetleri, işbirliği kuruluşları tarafından gerçekleştirilecek ve destek ödemeleri işbirliği kuruluşlarına yapılacak.

İşbirliği kuruluşları da üyeleri için işbirliği faaliyeti gerçekleştiren ihracatçı birlikleri, il ticaret ve sanayi/sanayi odaları, organize sanayi bölgeleri, endüstri bölgeleri, sektörel üretici dernekleri, sektörel dış ticaret şirketleri ve imalatçıların kurduğu dernek, birlik veya kooperatiflerden oluşacak.

Tebliğ kapsamında destek alma potansiyeline sahip 150 organize sanayi bölgesi, 6 ihracatçılar birliği, 69 ticaret ve sanayi odası 12 sanayi odası, 10 sektörel dış ticaret şirketi, 100'ün üzerinde imalatçıların kurduğu dernek-birlik ve kooperatif bulunuyor.

KOBİ'lerin devlet yardımlarının yararlanma imkanını artırarak, ihracat potansiyeli olan, ancak henüz ihracat yapmayan firmaları ihracatçı yapmayı, ihracatçı sayısını 48 binden 100 bine çıkarmayı hedeflediklerini bildiren Çağlayan'ın verdiği bilgiye göre, 2009 yılı sonu itibariyle 48 bin 551 ihracatçı bulunuyor. Bu firmaların yüzde 49'u yıllık 100 bin doların altında ihracat yapıyor ve toplam ihracatın ancak binde 7'sini gerçekleştirdi. Geçen yılki ihracatın yüzde 37'sini 100 firma gerçekleştirdi. Toplam ihracatçı firmaların yüzde 80'i (38 bin 729 firma), toplam ihracatın sadece yüzde 5'ini yaptı. Geçen yıl, 108 firma 100 milyon doların üzerinde, 8887 firma ise 1 milyon doların üzerinde ihracat yapabildi.

-FİRMALARIN YÜZDE 46'SI TEK BİR ÜLKEYE İHRACAT YAPIYOR

Firmaların yüzde 46'sının tek bir ülkeye, yüzde 36'sının 2-5 ülkeye, yüzde 10'unun 6-10 ülkeye, sadece yüzde 9'unun ise 10'dan fazla ülkeye ihracat yaptığına ihracat yaptığını işaret eden Çağlayan, ''tek bir ülkeye ihracat yapan 22 bin 422 firmanın toplam ihracatın sadece yüzde 9'unu gerçekleştirdiğini'' belirtirken, ''sınırlı sayıda firmanın düzenli olarak ihracat yapmasının'' ihracatın sürekliliği açısından risk oluşturduğunu vurguladı.

Bakan Çağlayan, ''Türkiye'deki işletmelerin yüzde 99'una tekabül eden KOBİ'lerin uluslararası rekabet güçlerinin artırılması için desteğe ihtiyaç var. Rekabetçilik tebliği, en az 5 pazara 1 milyon dolar üzerinde ihracat yapan firma sayısını artırma vizyonu ile tasarlandı. Böylece, krizlerden, döviz kurlarından, etkilenmeyen, nitelikli ve sürekli ihracat yapan firmaların sayısı artacak. Tebliğ kapsamında 2011'de 35-40 milyon dolar destek vermeyi öngörüyoruz, gerekirse bu miktar artar'' dedi.

-DESTEKLER VE LİMİTLERİ

Devlet Bakanı Zafer Çağlayan'ın verdiği bilgiye göre, kümelenme anlayışını temel alan, proje bazlı hedef pazar ve sektör odaklı ''Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkındaki Tebliğ'' ile şirketlerin proje bazlı ''eğitim ve/veya danışmanlık'', ''istihdam'', ''yurtdışı pazarlama'' veya ''alım heyeti'' ve ''bireysel danışmanlık'' programları, birbirine bağlı şekilde uygulanabilecek.

Proje bazlı eğitim ve/veya danışmanlık programı kapsamında, KOBİ'ler, ihtiyaç, ölçek ve donanımlarına göre gruplandırılarak, her bir grup için ayrı eğitim ve danışmanlık programları tasarlanacak. Bu programlar sonucunda, KOBİ'lerin yurtdışı pazarlama programlarına hazırlıklı hale getirilerek, yurtdışı pazarlarda rekabet gücünün artırılması öngörülüyor. Bu programlar çerçevesinde verilen eğitim, danışmanlık faaliyetleri giderleri ile program organizasyonuna yönelik faaliyet giderlerinin yüzde 75'i proje bazında, 400 bin dolara kadar karşılanabilecek.

Çağlayan, ''KOBİ'lerin bir araya gelip eğitim-danışmanlık hizmetinden birlikte yararlanması ile DTM, söz gelimi 20 ayrı dosya yerine 1 dosya ile uğraşacak. Bürokrasi azalacak. Bu çalışma işbirlikçi kuruluş aracılığı ile yapıldığı için, bu kuruluşlar hedef kitlelerine daha fazla hizmet götürmüş olacak'' dedi.

Eğitim ve/veya danışmanlık programına katılan şirketler, proje bazlı yurtdışı pazarlama veya alım heyeti programlarına dahil edilecek. Yurtdışı pazarlama programları (ortak pazar araştırmaları, pazar ziyaretleri, küme tanıtım faaliyetleri, ticaret heyetleri, yurtdışı fuar ziyaretleri, eşleştirme vb. organizasyonları) için her bir program bazında 150 bin dolara kadar, yurt dışındaki alıcı firmaların Türkiye'den alım yapmaları amacıyla düzenlenen alım heyeti programları için ise her program bazında 100 bin dolara kadar belirli ulaşım, konaklama, tanıtım ve organizasyon giderlerinin yüzde 75'i karşılanacak.

Eğitim ve/veya danışmanlık programına/programlarına ve yurtdışı pazarlama veya alım heyeti programına/programlarına katılan şirketler, proje bazlı bireysel danışmanlık desteği alabilecek. Bu kapsamda, en az doktora unvanına sahip kişiler veya müsteşarlıkça uygun görülen danışmanlık şirketlerinden alınacak proje bazlı bireysel danışmanlık programları desteklenecek. Şirketlerin yıllık 50 bin dolarına kadar 3 yıl alacakları danışmanlık hizmetlerine ilişkin giderlerin yüzde 70'i karşılanabilecek.

Kümelenme potansiyeli olan bölgelerdeki küme oluşumlarının ortaya çıkartılması ve söz konusu küme oluşumlarının desteklenmesi amacıyla işbirliği kuruluşlarına ''istihdam desteği'' sağlanacak. Eğitim ve/veya danışmanlık programına/programlarına katılan aynı değer zincirinde yer alan, birbiriyle ticari ilişki ve coğrafi yakınlık içinde olan şirketlerin uluslararası rekabet amacıyla birlikte düzenledikleri faaliyetlerin kümelenme anlayışı temelinde planlanması organizasyonu ile koordine edilmesine yönelik projelerde görevlendirilen en fazla 2 uzman personelin istihdam giderleri desteklenecek. Bu proje ile istihdam edilen uzman personelin her biri için proje süresince ve toplamda 3 yılı aşmamak üzere, işbirliği kuruluşunun emsal personel brüt ücreti tutarı destek verilecek.

-HASTANELERE VE ÜNİVERSİTELERE İHRACAT DESTEĞİ

Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, döviz kazandırıcı hizmetlerin çeşitlendiğine de işaret ederken, Türkiye'de pek çok eğitim kurumunun yurtdışından öğrenci kabul ederek, sağlık kuruluşlarının da yurtdışından gelen hastaları tedavi ederek döviz kazandırdığını söyledi. Çağlayan, bu durumdaki sağlık kuruluşları ve üniversitelere ihracat kapsamında destek verileceğini bildirdi.

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi'nin de katıldığı toplantıda, otomotiv sektöründe işbirliği yapmak üzere, Uludağ İhracatçı Birlikleri ile Konya Sanayi Odası arasında bir protokol imzalandı. Protokol uyarınca, Konya Otomotiv Yan Sanayicileri Derneği ile Uludağ Otomotiv İhracatçıları Birliği, ''kümelenme-ihracat koçluğu'' projelere çerçevesinde ihracat amaçlı işbirliği yapacak.

Bu arada Uludağ İhracatçı Birlikleri Yaş Sebze Meyve İhracatçı Birliği'nden bir temsilci Bakan Çağlayan'a, ilde üretilen 1,6 kg ağırlığında bir deveci armudu hediye etti.

A.A.