GATA"daki "skandal deney" için Genelkurmay “Bakanlık Etik Kurulu"nun iznine gerek yok” dedi. Bakanlık ise “Bizden izin almanız şart” cevabı verdi

Gülhane Askeri Tıp Akademisi'ndeki 'deney skandalı'nın boyutları büyüyor. Genelkurmay ve Prof. Dr. Zeki Odabaşı GATA Etik Kurulu onayı var" açıklar/asının gerçeği yansıtmadığı ileri sürüldü. Etik Kurula deneye olur vermediği aksine Sağlık Bakanlığı'na başvurmasını istediği belirtildi.

Mehmetçik'in kobay olarak kullanıldığına yönelik BUGÜN'ün haberi ses getirdi. GATA'da askerler üzerinde uygulandığı belirtilen skandal deneyle ilgili dün çarpıcı gelişmeler yasandı. Genelkurmay ve Sağlık Bakanlığı art arda açıklamalar yaptı. TSK, GATA Etik Kurulu onayının olduğunu ve bakanlık iznine gerek olmadığını ileri sürdü.

Sağlık Bakanlığı ise "Klinik çalışma için bakanlık izni şart" dedi. GATA Nöroloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Zeki Odabaşı da önceki gün yaptığı açıklamada GATA Etik Kurulundan onay alındığını iddia etmişti. Ancak skandal deneye GATA'nın olur vermediği, hatta söz konusu çalışma için Sağlık Bakanlığı'na başvurulması kararını verdiği ileri sürüldü.

Bakanlık GATA'dan bilgi istedi

Genelkurmay, bu çalışma için 27 Ocak 2009'da GATA Etik Kurulundan onay alındığını savundu. Sağlık Bakanlığı Klinik Araştırmalar Merkezi Etik Kurulu Yönetmeliğine atıfta bulunulan Genelkurmay açıklamasında "Haziran 2009 tarihine kadar eski yerel etik kurulların çalışmalarına devam edecekleri hususu yer almaktadır. Bu nedenle Sağlık Bakanlığından Etik Kurul Onayı alınmasına gerek bulunmamaktadır" denildi. Ancak, Sağlık Bakanlığı Genelkurmayı yalanladı. Açıklamada şu ifadeler kullanıldı: "Klinik araştırmalar hakkındaki mevzuata göre böyle bir klinik çalışma yapılabilmesi için bakanlığımızdan izin alınması gerek mektedir. Habere konu olan çalışmaya dair bakanlığımızdan alınmış bir izin ya da izin başvurusu bulunmamaktadır. Konuyla ilgili GATA Komutanlığından bilgi istenmiştir."

Genelkurmay açıklama yapmalı

Balyoz tutuklusu Korgeneral Nejat Bek'in oğlu Tabip Binbaşı Semai Bek'in de aralarında olduğu 6 kişilik doktor grubunun hareket bozukluğu hastası 20 Mehmetçik'i tanı koyma bahanesiyle kobay yerine kul landığ iddiaları gündeme bomba gibi düş tü. Hasta erlerin beyinlerine elektro manyetik alan uygulanan deneyde Sağ lık Bakanlığı Etik Kurulu izni ile askerlerin 'yazılı onay formu' alınmadığı iddialarına hekimler tepki gösterdi. Askeri bir hastanede personelin ast üst ilişkisi içerisin de davranabileceğini belirten uzmanlar, askerlerin korksalar bile kaçamayacağına dikkat çekti. Gerçeğin açığa çıkması için Genelkurmay'ın GATA Etik Kurulu'nun onay raporunu açıklaması gerektiği vurgulandı.

Rütbeli 'yap' deyince itiraz edilemiyor

■ Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan: GATA Etik Kurulu'nun kararı varsa yasa dışı olmaz. Kişinin rızasının alınması lazım. Ama askeri hekimlikte bir rütbeli yap deyince itiraz edemiyor. Yani öyle bir risk var. En azından korkuyor. Güven atışı gibi askerler korktukları halde kaçamıyorlar. Ama GATA Nöroloji Kliniği bilimsel kalitesi olan bir kliniktir.

■ Emekli Hâkim Binbaşı Yusuf Çağlayan: Askeri personelin hür iradesi ile karar verip vermediği araştırılmalıdır.

Mevzuata aykırı bir işlem söz konusu ise deneyi yapan komutanlar görev suçu işlemişlerdir.

■ Psikiyatrist Oğuz Tan: Tedavi epilepsi nöbetlerine yol açabilir. Sadece askeri sağlık kurumların- Uzmanlar;

YASAK da değil bu hasta hakları kavramının iyileştirilmesi ile ilgili bir durum. Hastaların tedavi öncesinde bilgilendirilmesi ve tedaviyi reddetme hakkının verilmesi lazım. Bu asker de olsa geçerlidir.

113 yıllık kurumu yıpratmayın

GA­TA­'da da­ha ön­ce de ben­zer va­ka­lar ya­şan­mış­tı. Ancak uzmanlar 113 yıllık geçmişe sahip kurumun bu tür sıkandallarla yıpratılmaması gerektiğine vurgu yaptı. Önceki yıllarda Hay­dar­pa­şa Has­ta­ne­si Göz Kli­ni­ği­'n­de gö­rev ya­pan Dr. Ali Ay­dı­n'­ın sah­te yol­lar­dan do­çent un­va­nı al­ma­ya ça­lış­tı­ğı ile­ri sü­rül­müş­tü. Ay­dı­n'­ın Meh­met­çi­k'in göz­be­be­ği üze­rin­de etik ku­rul iz­ni al­ma­dan 'sik­los­po­ri­n' de­nen ve gö­ze cid­di za­rar ve­re­bi­le­cek bir ila­cı kul­la­na­rak de­ney yap­tı­ğı be­lir­til­miş­ti.

2008 ta­rih­li Hel­sin­ki Dek­la­ras­yo­nu­'na gö­re Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı'ndan izin alın­ma­dan de­ney­ler ya­pı­la­mı­yor. Bu çalışmalar Faz 3 ola­rak ni­te­len­di­ri­li­yor ve hay­van­lar üze­rin­de cid­di bir za­rar do­ğur­ma­dı­ğı­nın is­pat­lan­ma­sı du­ru­mun­da in­san­larda kul­la­nı­la­bi­li­yor. Hay­van­la­ra uy­gu­la­nır­ken da­hi bir çok izin ve pro­se­dür ge­rek­ti­ren bu de­ne­yi as­ker­ler üze­rin­de uy­gu­landığı vur­gu­lan­mış­tı. Has­ta­la­ra her­han­gi bir uya­rı­da bu­lu­nul­ma­dı­ğı da di­le ge­ti­ril­miş­ti.

Üro­lo­ji Ser­vi­si­'n­den Dr. Cü­neyt Ada­ye­ner, Dr. İl­ker Ak­yol, Dr. Bü­lent Şe­n'­in im­za­la­rı­nın ol­du­ğu ya­yı­nın da Ulus­la­ra­ra­sı Ya­yın Ta­kip Ku­ru­lu­şu (ABC) ta­ra­fın­dan ta­ma­men in­ti­hal ol­du­ğu tes­pit edil­miş­ti. İn­ti­hal ya­yı­nın, Türk Üro­lo­ji Der­ne­ği­'ne bil­di­ril­di­ği öğ­re­ni­lir­ken her 3 dok­tor için her­han­gi bir iş­le­min ya­pıl­ma­dı­ğı ve GA­TA­'da gö­rev­le­ri­ne de­vam et­tik­le­ri öne sü­rül­müş­tü.

bugün