Başbakan Erdoğan'ın AK Parti Kongresi'nde Türkiye mozaiğini anlatan konuşmasında yer verdiği isimlere altenatif isimler sıralayan CHP İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu'nın listesindeki 'Parvus Efendi' silah taciri bir Alman ajanı çıktı. Parvus'un hayat hikayesi, onu “Türkiye'nin kültürel ve düşünsel zenginliklerini oluşturan kişiler” arasında sayan Kılıçdaroğlu'nun “tarih bilgisiyle sınıfta kalmasına” da neden oldu. İşte, Rusya'da İsrael Lazarevich Gelfand adıyla 1867'de doğan ve 1924'te Berlin'de zengin silah tüccarı Alexander Parvus olarak ölen 'Parvus Efendi'nin hayatından satır başları:

OSMANLI'YA SİLAH SATTI


1867'de Rusya'da Yahudi anne babanın çocuğu olarak doğdu. 19 yaşında İsviçre'ye gitti ve felsefe doktoru oldu. Marksizmle burada tanıştı. 1905'te Rusya'da devrim girişimine katıldı ancak yakalanarak Troçki ile birlikte Sibirya'ya sürüldü. Buradan kaçarak Almanya'ya sığındı. Sosyal Demokrat Parti'ye katılarak Rosa Luxemburg'a destek verdi.


Balkan Savaşı öncesi İstanbul'a gelerek Osmanlı'ya silah sattı. Jöntürkler'e siyasi ve mali danışman oldu, Türk Yurdu dergisinde ekonominin kötüye gittiğine dair yazılar yazdı. Özellikle 'Üç Paşalar' diye bilinen Enver, Talat ve Cemal paşalar ile Maliye Bakanı Cavid Bey'e yakınlığıyla tanındı. Alman silah şirketleriyle bağlantıları sağladı. İstanbul'da olduğu sürede Alman Büyükelçiliği ile ilişkilerinin yoğunluğu dikkat çekti.


Lenin'le tanıştı ve Sovyet Devrimi'ni ateşleyen metin için destek verdi. Lenin'in 1917'de Bolşevik devrimini başlatmasına maddi destek verdi, silah sağladı. Paris'teki Rus devrimcilere Avusturya istihbaratı adına para dağıttı. Rus yanlısı olmakla birlikte hayatı boyunca 'Alman ajanı' olarak tanındı.


Mozaik mi, ne münasebet!


Prof. İlber Oraylı: Ne münasebet... Öyle mozaik falan olmaz. Parvus müşavir gibi biriydi zaten. Silah ticareti de yapmış... Parvus Rus Yahudisidir. Alman kültürüyle yetişmiştir. Ciddi bir Bolşeviktir. Zaten yaşamı boyunca Almanya'yı değil Rusya'yı tercih etti... Birinci sınıf ekonomistir. Sonra kapitalist oldu. Türkiye için önemi, Türk Yurdu için yazdığı makalelerden gelir. Ama Türkçe değil Fransızca yazmış ve konuşmuştur. Bize fikirlerini empoze etmiştir.

Hangi mantık izah edebilir


Turgut Özakman: Parvus Efendi Osmanlı uyruğu değil... Tanzimat'a girişte mali bakımdan nasıl çöktüğümüzü anlatan makaleler yazan bir kişidir. Parvus'u mozaik saymanın mantığı ancak ekonomiyle ilgili Türkleri uyardığı için beslenen sempatiyle belki ifade edilebilir. Tabii ne kadar ciddiye alınmış, o ayrı mesele. /yeni şafak