2010’da kopya iddiaları nedeniyle iptal edilen KPSS’yle ilgili soruşturmayı, e-mail yoluyla soruları gönderen ve alan kişiler belliyken 9 aydır bitiremeyen Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 2 Nisan’da açığa çıkan Yükseköğretime Geçiş Sınavı’ndaki (YGS) şifre ve kopya iddialarıyla ilgili bilirkişi incelemelerini 26 günde tamamladı.
Savcılık, soruşturmayı bitirmemesine rağmen bilirkişi incelemesinin tamamlandığını kamuoyuna açıklayarak, ÖSYM’nin sınav sonuçlarını açıklaması için zemin yarattı. Başsavcılık ve ÖSYM’nin, bu açıklamaları, kritik bir zirveden sonra yaptığı anlaşıldı. ÖSYM Başkanı Ali Demir’in sabahın erken saatlerinde Başsavcıvekili Şadan Sakınan’ı ziyaret ettiği anlaşıldı. YGS’nin sonuçlarının bu kritik görüşmeden sonra açıklanması dikkati çekti.
 
Şifre var, kopya yok
Milliyet’in YGS’deki şifre skandalı ile ilgili uzmanların 3 gün boyunca METEKSAN’da yaptıkları inceleme sonuçlarını kamuoyuna duyurmasının ardından, dün çarpıcı gelişmeler yaşandı.
Bilirkişi raporunda, adayların soru kitapçıklarına ait yanıt kodlarında şifreleme olduğu, ancak kopya çekme işleminin gerçekleşmediği, matbaadaki bilgisayarların incelenmesinden de dışarıya bir bilgi akışı sağlandığına ilişkin güvenlik açığı tespit edilemediği, şifrelemenin METEKSAN firmasınca hazırlandığı ve yanıt sistemine uygulandığı tespitleri yer alıyor.
 
Kritik zirve
Alınan bilgiye göre, bilirkişi incelemesinin bitmesinin hemen ardından dün sabah saatlerinde ÖSYM Başkanı Prof. Ali Demir, Ankara Adliyesi’ne gelerek Savcı Sakınan’la görüştü.
 
Başsavcılık 11.00’de açıkladı
ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Demir’in, sınavın iptali konusunda savcılık soruşturması sonucunu bekleyecekleri açıklamasının ardından, “Soruşturma değil, bilirkişi incelemesinin bitmesi bekleniyor” düzeltmesi yapan Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, bu kritik görüşmenin ardından dün sabah 11.00’de kısa bir yazılı açıklama yaptı.
Açıklamada, “2011 yılı YGS sınavına giren adaylara ait yaklaşık 1 milyon 700 bin adaya ait cevap anahtarları ile tam puan yapanlara ait soru kitapçıklarının bilirkişiler marifeti ile yapılan incelemesi tamamlanmıştır. YGS sonuçlarının değerlendirilmesi ve açıklanması hususunun ise idari bir işlem olduğu ve bu durumun ÖSYM Başkanlığı’nın tasarrufunda bulunduğu” denildi. Bu ifadelerle de sınavı iptal etmek veya sonuçları açıklamak yetkisinin ÖSYM’nin tasarrufunda olduğunu vurguladı.
 
ÖSYM 14.00’te açıkladı
Başsavcılığın, ÖSYM’ye zemin yarattığı bu açıklamasından sonra ÖSYM, saat 14.00’te YGS sonuçlarını açıkladı. Aynı sırada, savcılığın soruşturmayı bitirmediği, sadece bilirkişi incelemesinin bittiği, soruşturmanın hâlâ devam ettiği bilgisi kamuoyuna yansıdı.
Sınavın açıklanması, hem 1 milyon 700 bin öğrencinin baskısını üzerinde hisseden savcılığı hem de takvimi iyice daralan ÖSYM’yi rahatlattı.
Sınav sonuçlarının açıklandığı saatlerde, Ankara Emniyet Müdürlüğü’nün de bilirkişi raporundaki ifadeler doğrultusunda açıklama yaptığı iddia edildi, ancak emniyet bu iddiayı açıklama yapmadığını bildirerek yalanladı.
Savcılık, bu aşamadan sonra soruşturmayı takipsizlikle sonuçlandırabileceği gibi bu kararı vermeden de soruşturmaya devam edebilecek. Takipsizlik kararı verilmesi halinde dosya rafa kalkacak.
 
26 günde bitti
Savcılığın bilirkişi incelemesinin, şifre iddialarının gündeme geldiği 2 Nisan’dan 26 gün sonra tamamlanması dikkati çekti.
Savcılığın, 2010’da iptal edilen KPSS’ye ilişkin kopya iddialarına ilişkin soruşturmayı ise 9 aydır tamamlayamadığı biliniyor. Bu soruşturmada, KPSS sorularının elektronik posta yoluyla bazı isimlere gönderildiği açığa çıkmıştı, ancak soruların nasıl dışarı çıkarıldığı hâlâ ortaya konulamadı.
 
Demir’in dosyası YÖK’e
2010’da KPSS’de ortaya çıkan kopya iddialarının ardından eski ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Ünal Yarımağan, soruşturmanın sonucunu beklemeden sınavı iptal etmişti. İptalin ardından ÖSYM Başkanlığı görevinden istifa eden Yarımağan’ın ismi KPSS’deki kopya iddialarıyla başlatılan soruşturmanın şüphelileri arasında geçiyor.
Yarımağan’ın ardından ÖSYM Başkanı olan Demir hakkında da Eğitim-Sen, geçtiğimiz günlerde suç duyurusunda bulunmuştu. Başsavcılığın, ÖSYM Kanunu uyarınca Demir hakkında, ancak gerekli izinler verildikten sonra soruşturma yapma yetkisi bulunuyor.
Bu nedenle Demir’le ilgili dosya YÖK’e gönderilecek. Demir’in, “görevi ihmal” veya “görevi kötüye kullanma” suçundan yargılanıp yargılanmayacağına YÖK Genel Kurulu karar verecek.
 
Dosyayı görme hakkı yok
Bu nedenle, olayın tarafı konumunda bulunan ÖSYM’nin savcılığın soruşturma dosyası, bilirkişi raporlarındaki tespitler konusunda bilgi ve belge alma hakkı bulunmuyor. ÖSYM’nin olağan şartlarda, ancak dava açıldıktan sonra bu bilgilere erişme şansı bulunuyor.
 
 
 
 
Dikkatler idare mahkemesinde
ÖSYM’nin YGS sonuçlarını açıklamasının ardından dikkatler, bundan sonraki olası gelişmelere çevrildi. Sınavın iptali yönünde çıkabilecek olası bir karar, 1 milyon 700 bin adayın geleceğinin olumsuz yönde etkilenmesine yol açabilecek. YGS’nin açıklanmasının ardından yaşanabilecek olası bazı gelişmeler şöyle:
 
Sınav iptal olursa
-  Ankara 7. İdare Mahkemesi’nde, sınavın iptali istemiyle açılan davada, ÖSYM’ye savunma hazırlaması için 4 Mayıs’a kadar süre verilmişti. Bu süre, önümüzdeki hafta doluyor. Kamuoyuna yansıyan bilgilerin aksine, sınavın iptali yetkisi, adli soruşturma yürüten Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nda değil, idare mahkemesinde bulunuyor.
Mahkeme, sadece, ÖSYM’nin, soru kitapçıklarındaki şifrenin “sehven” konulduğuna yönelik açıklamasını bile esas alarak sınavı iptal edebilir. İptal için, mahkemenin suç ve suçluyu bulması gerekmiyor. İdare kusuru tespit etmesi yetiyor. Mahkeme, yürütmeyi durdurma ya da iptal kararı verirse, YGS sonuçları geçersiz hale gelecek. Bu karara yapılacak olası itirazların karara bağlanması zaman alacağından, ÖSYM, LYS ile YGS’yi birleştirerek, bu yıla mahsus olarak yükseköğretime geçiş için tek sınav yapmak zorunda kalabilecek.
 
Cezaevlerinde sınav
-  Türkiye genelindeki 8 cezaevinde, 130 mahkuma dağıtılan YGS soru kitapçıklarının eksik ya da hatalı olması nedeniyle, ÖSYM tarihinde ilk kez, kısmi olarak sınavı iptal etti. ÖSYM, bugüne kadar bu sınavın yenisini gerçekleştirmedi. Sınav, bu nedenle, sonuçlar açıklandıktan sonra yenilenecek. Yarın yapılacak sınava 130 mahkum katılacak. Her koşulda, bu mahkumların sınavda olacağı puanlar, dün açıklanan sıralamayı etkileyecek. Bu nedenle açılacak olası bir davada da YGS’nin iptali söz konusu olabilecek.
-  Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, gelinen aşamada, soru kitapçıklarında formül olduğunu tespit etti ancak bu formülün dışarıya sızdırılıp sızdırılmadığı konusunda bir bulguya ulaşamadı. ÖSYM de bu nedenle YGS sonuçlarını açıkladı. Ancak adli soruşturma halen devam ediyor. Soruşturmada, ilerleyen günlerde yeni bir bulguya ulaşılır, gelen bir ihbar sonucu ya da resen, formülün dışarıya sızdırıldığı saptanırsa, ÖSYM, sınavı kendiliğinden iptal etmek zorunda kalabilecek.
 
Sınav iptal olmazsa
-  ÖSYM, bu koşulların hiçbiri gerçekleşmez, idare mahkemesi, “iptale gerek yok” kararı verirse, LYS sınavını da YGS puanlarının etkisini gözönüne alarak gerçekleştirecek. Adaylar da LYS’den sonra, üzerindeki sır perdesi kalkmamış olan YGS’ye yönelik soru işaretleri sürerken tercih yaparak, üniversitelere yerleşecek. Yerleştirmenin yapılmasından sonra olabilecek gelişmeler ise yepyeni hukuki sorunlara yol açabilecek.
BAHAR ATAKAN Ankara
 
Milliyet