Türkiye ile Rusya, 16 Mart"ta karşılıklı olarak vizelerin kaldırılmasına ilişkin önemli bir adım atmaya hazırlanırken iki ülke arasında kamuoyuna yansımayan sessiz ancak kıran kırana bir pazarlık yaşandığı ortaya çıktı.

Nükleer santral yapımının Rusya"ya verilmesi karşılığında, Samsun-Ceyhan hattının yaşama geçirilmesi denklemini kuran Ankara, Moskova yönetimi ağırdan alınca, Putin yönetiminin büyük önem verdiği Güney Akım"ı pazarlık masasına taşıdı. Ankara, Moskova yönetimine verilmesi öngörülen ve Rusya"nın Güney Akım"ı için Türkiye"nin Karadeniz"deki münhasır ekonomik bölgesinde derinlik, basınç, akıntı araştırması yapmasına ilişkin izni öteledi.

Edinilen bilgilere göre sessiz ancak kıran kırana yürütülmekte olan pazarlığın başlangıç noktası, Türkiye ile Rusya arasındaki nükleer santral yapımı görüşmelerine kadar uzanıyor. Ankara, nükleer santralın devletler arası bir anlaşmayla Rusya"ya verilmesi karşılığında Samsun-Ceyhan petrol boru hattının yaşama geçirilmesi denklemini kurdu. Ancak, Türkiye"nin nükleer santralı Ruslara vermesinin üzerinden aylar geçmesine karşın Moskova yönetimi, Samsun-Ceyhan için çok fazla somut adım atmadı. Rusya, sadece bu hattan verilecek petrolün bir bölümü için devlet garantisini açıkladı ancak geçen eylül ayında Rusya"da devlete ait olan petrol boru hatları tekelini elinde bulunduran Transneft Başkanı Nikolay Tokarev"den gelen Samsun-Ceyhan petrol boru hattı görüşmelerinin durduğu yönündeki açıklama, Ankara"da soğuk duş etkisi yarattı.

Bu gelişmelerle birlikte Kremlin"den gelen Samsun-Ceyhan hattının yaşama geçirileceği yönündeki siyasi irade beyanına karşın Ankara da bu kez Rusya"nın büyük önem vermekte olduğu Güney Akım"ı pazarlık masasına taşıdı. Güney Akım"ın yapılabilmesi için Rusya"nın araştırma gemisi gönderip, söz konusu hattın geçeceği ve Türkiye"nin Karadeniz"deki münhasır ekonomik bölgesi içinde kalan alanda derin deniz araştırması yapması gerekiyordu. Türkiye, münhasır ekonomik bölge analizi yapılması izni verdi ancak Ankara"da saha araştırmasına izin çıkmadı. Rusya"nın Güney Akım"ı inşa edebilmesi için Türkiye"nin Karadeniz"deki münhasır ekonomik bölgesinde derinlik, basınç ve akıntı ölçümü yapması zorunluluğu bulunuyor. Bu ölçümler yapılmadan, boru hattının deniz geçişi projelendirilmiyor. Konuyla ilgili olarak bilgi veren kaynaklar, Rusya"nın böyle bir araştırma yapmasının Türk kıyıları açısından istihbari bir yönünün de olabileceğine işaret etti.

BAHADIR SELİM DİLEK/Cumhuriyet