Ekonominin iyi gittiği dönemlerde prestij göstergesi sayılan özel jet seyahatleri krizde yerini tarifeli business uçuşlara bıraktı. Patronlar artık 'Şirketimi verimli yönetiyorum' mesajı peşinde..

Amerika'da zor durumdaki otomotiv sektörünün CEO'ları sanayiyi kurtarma paketleri için Beyaz Saray'a özel jetlerle uçunca kıyamet kopmuştu. Detroit'te kümelenen Chrysler, GM ve Ford'un CEO'ları binlerce kişiyi işsiz bırakırken kendi rahatlarından fedakârlık yapmamışlardı. Kongre'de isyan çıkınca, mecburen de olsa uçaklarını bıraktılar. Türkiye'de de benzer bir durum yaşanıyor. İşadamları 5 bin dolar verip özel jetleri kullanmak yerine tarifeli seferde 1.500 dolara business'da oturuyor. İşleri iyi giden işadamlarının bile seyahatlerinde artık özel jetleri kullanmadığını belirten Kocaeli Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksek Okulu Öğretim Üyesi Servet Başol, "Özel jetle gelen işadamının pazarlık gücü de olmuyor tabii. İşler kötü gidiyor deyip limuzinle toplantıya gelmek gibi bir şey. Aynı zamanda 'Ben şirketimi verimli yönetiyorum. Özel jetimle gelmedim' imajı da vermek istiyorlar" dedi.

250 SAAT UÇAN 'OH' ÇEKİYOR
Ünlü birçok özel havayolu şirketinin temsilciliğini yapan ve yurtiçinde de Dinçkök ve Tatlısesair ile çalışan Gözen Air şirketinin uçuşlardan sorumlu Genel Müdürü Altuğ Gülgen de jet kiralama talebindeki azalmayı doğrulayarak, özellikle 2008 Aralık ve 2009 Ocak aylarında hızlı bir düşüş yaşandığını belirtti. "Türk özel uçaklarında düşüş yarıya yarıya hatta daha fazla oldu. Krizde ilk durdurdukları şey de zaten uçuşlar" dedi. İş görüşmelerine ve toplantılara giderken özel uçak kullanmanın karşı tarafa şirket hakkında güçlüyüz imajı verdiği için psikolojik bir etkisi olduğuna işaret eden Gülgen, yoğun olarak eski Doğu Bloku ülkeleri ve Rusya'ya giden uçuşlarda daralma olduğunu vurguladı. Özel jet piyasasının zor durumda olduğunu dile getiren Servet Başol, bir özel jet iki yıl önce yılda ortalama 500-550 saat uçuş yaparken, bu rakamın yıllık 300 saate kadar düştüğünü bildirdi. Başol, "Geçtiğimiz yılı 200-250 saat arasında bitiren bir uçak sahibi bu yıl da sıyırdık diye oh çekiyor. 2009 daha zor olacak. 2009 için kara kara düşünüyorlar. Birinin evden çıkabilmesi için bir neden olması gerek. Evden çıkmayınca uçaklar da kalkmıyor" dedi. Yeni uçak siparişlerinin neredeyse durduğunu belirten Servet Başol, özel uçak siparişlerinin iki yıl önceden verilmesinin yatırımcıları zor durumda bıraktığını da dile getirdi. Bazı siparişler iptal edilirken bazıları da durdurulmuş durumda. Özel jetlerin ikinci el satışında da ciddi bir artış var.

Uçuş saatleri yüzde 50 düştü
5.000 DOLAR
Ortalama olarak özel jetlerin saati.
550 SAAT
Kriz öncesi 550 olan yıllık uçuş saati 250'ye düştü.
64 FİRMA
2008 itibariyle hava taksi işletmesi sayısı.
42 HELİKOPTER
Türkiye toplam helikopter sayısında ciddi atışlar yaşandı. Helikopter sayısı 42'ye ulaştı. Uçuş saatleri azalınca rekabet arttı.
223 HAVA ARACI
Sivil havacılıktaki toplam araç sayısı 223'e ulaştı.

SABAH