Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK), önümüzdeki günlerde yayımlanması beklenen yetki kararnamesi ile Ankara, İstanbul, İzmir ve Adana gibi büyük yargı merkezlerinde “özel ihtisas mahkemeleri” kurmak için adım atıyor. Son yargı paketinde HSYKKanunu’nda yapılan değişiklikle, ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla HSYK’ya, ağır ceza mahkemelerinin bakacağı davalar ıiş yoğunluğu ve niteliğini dikkate alarak belirleme yetkisi verildi. Düzenleme ile bu mahkemelerde görev yapacak hâkimlerin de HSYK tarafından belirlenmesi öngörüldü. HSYK bu kapsamda önümüzdeki günlerde yayımlayacağı yetki kararnamesi ile “ihtisas” mahkemelerini de kurmayı hedefliyor. 

İHTİSASLAŞACAKLAR 

2 hafta önce yayımladığı kararname ile 888 hâkim ve savcının görev yerini değiştiren HSYK, bunun hemen ardından yetki kararnamesi ile ilgili çalışmalarına başladı. Kararname ile adliyelerde hangi hâkimlerin ne tür yetkilerle donatılacağı ve hangi mahkemelerde görev yapacağı belirlenecek. Bu kararnamenin binin üzerinde hâkimi kapsayacağı ifade ediliyor. Son kararname ile görev yerleri değiştirilen 126 ağır ceza mahkemesi başkanının da yerine yeni görevlendirme yapılacak. Dairenin kararname hazırlıklarını büyük oranda tamamladığı ve önümüzdeki günlerde yayımlamayı planladığı öğrenildi. Yetki kararnamesinin en dikkat çekici yanı ise ağır ceza mahkemeleri arasında yapılacak düzenleme olacak. Buna göre, HSYK 1. Dairesi bazı ağır ceza mahkemelerini “özel ihtisas mahkemesi” olarak belirleyecek. Bu mahkemeler Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Diyarbakır ve Erzurum gibi şehirlerde yer alacak. Bu kapsamda Ankara’da 2, İstanbul’da 2’den fazla, Adana ve Diyarbakır gibi diğer illerde ise 1’er ihtisas mahkemesi kurulacağı ifade ediliyor. 

ÖRGÜT SUÇLARINA... 

Bu mahkemeler kapatılan özel yetkili mahkemeler gibi sadece Anayasal Düzene ve Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar Bürosu’nda görevli savcılarca açılan “terör” ve “örgüt” davalarına bakacak. Yetki kararnamesi ile belirlenecek bu mahkemelerin hâkimleri de terör ve örgüt suçlarında deneyimli hâkimler arasından seçilecek. Bu hâkimler bulundukları ağır ceza mahkemesi yargı çevrelerinden yine HSYK 1. Dairesi’nce belirlenecek. Son dönemde başlayan “paralel yapı" soruşturmalarına ilişkin yargılamalar da bu mahkemelerde yapılacak.

"UZMANLAŞMA ADINA DOĞRU BİR ADIM"

Prof. Ersan ŞEN (Ceza Hukukçusu): Yargıbirliği denen ilke tüm yargının aynı usul ve yasalarla yürümesi anlamına gelir. Ayrı ayrı kanunlarla başkalaşmış yargı sistemi doğru değil, bir çatı altında birleşmeli yargı sistemi. O yüzden biz DGM’lerle başlayan, ÖYM ve TMK’larla devam eden başkalaştırılmış yargı zihniyetine karşıyız. Tecrübe ile sabit. Bu mahkemelerin uzun tutukluluk, keyfi karar verme gibi hak ihlallerine imza attığını gördük. Bu mahkemeler özellikle 2007’den sonra başlayan Ergenekon ve Balyoz gibi davalarda pek iyi sınav veremedi. Bu nedenle biz “Mahkemeleri ayrıştırmayalım” dedik. “ÖYM’leri kaldırın, uzmanlaşmış mahkemeleri kuralım, HSYK bunu yapabilir” dedik. Uzmanlaşma adına doğru bir adım bu. Aynı kanundan dayanaklarını alıyorlar ancak belirli konularda yargılama yaparak zamanla uzmanlaşıyorlar. Tabii uygulayıcılar önemli ancak bunun yeni bir başkalaşmaya yol açacağını düşünmüyorum.