İşsizlikte yüzde 16,1'lik zirvenin ardından hafif düşüşe geçen rakamlar nisanda yüzde 14,9'u gösterse de, 3 milyon 618 bin kişi hala işsiz... Kriz sürecinde yükün ağır kısmını üzerine alan devlette de işler pek iç açıcı değil. Develetin bütçesi, bu yılın ilk yarısında 23 milyar 205 milyon lira açık verdi. Vergi gelirlerinden doğan bu açığı kapatmak için maktu vergiler artınca akaryakıt fiyatlarına da yüzde 7,87 zam yapıldı

Dünyayı sarsan kriz Türkiye'de de etkisini devlet ve vatandaş üzerinde gösteriyor. Bu süreçte yükü sırtlayan kesimlerden biri olan devlet bütçesi açık vermeye devam ediyor. Merkezi Yönetim Bütçesi, bu yılın ilk yarısında 23.205 milyar lira açık verdi. Bütçe açığı geçen yıla göre yüzde 1310 artış gösterdi. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü verilerine göre, Ocak-Haziran döneminde bütçede 101.6 milyar gelire karşılık 124.9 milyar liralık harcama yapıldı.Bunun sonucunda 23.2 milyar liralık açık verildi. Faiz giderleri düşürüldüğünda ise açık yerine 4 milyar lira fazla oluştu.

MARTTAN SONRA İKİNCİ AÇIK

Ekonomik krizin şiddetini artırdığı 2009 yılında ocak ve şubat aylarında faiz dışı fazla verilmesine rağmen 4.3 milayr liralık faiz dışı açık oluşmuştu. Nisan ve mayıs aylarında yeniden faiz dışı fazla veren bütçe, bu yıl ikinci faiz dışı açığını haziran ayında vermiş oldu. Haziran ayındaki açığın oluşmasında, harcamalardaki hızlı artışa karşılık gelirlerinde de tam tersi oranda hızlı düşüşü etkili oldu. Giderlerin artması gelirlerin de azalmasıyla, haziran aşyı bütçe dengesi 2.5 milyar lira açık verirken, faiz dışı açık ise 1.4 milyar lira olarak gerçekleşti. Yılın ilk aylarındaki, vergi gelirlerindeki düşüşün yerine artışa bırakmasıyla bütçe açığının artmasının önüne geçilmiş oldu.

KISMİ DİSİPLİN SÜRÜYOR

Ocak-Haziran döneminde -104.4 gerileyen vergi gelirleri haziran ayında yerini 1.3 artışa bıraktı. Bütçe, ilk 6 ay itibariyle 2009 yılının tamamı için öngörülen 48 milyar liralık açığa karşılık 23 milyar lira açık verdi. Buna rağmen yılın ilk yarısı itibariyle 4 milyar liralık faiz dışı fazla oluşması bütçede kısmi disiplinin sürdüğünü gösterdi.

RAKAMLAR REVİZYONA UĞRADI

Geçen yıl haziran ayında 1.1 milyar TL olan faiz giderleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 1.6 azalarak 1.1 milyar TL'ye geriledi. Revizyonlar kapsamında merkezi yönetim bütçesinde açık, gelirler kaleminde yaşanan sert düşüş tahminine bağlı olarak, 38 milyar lira artırılıp 10.4 milyar liradan 48,3 milyar liraya yükseltildi; faiz dışı fazla da 47,1 milyar liradan 9,66 milyar liraya düşürüldü.

VERGİ İNDİRİMLERİNİN SONUCU

Türkiye'de bütçenin açık vermesinin beklenen bir durum olduğunu ifade eden Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fuat Sekmen Yeni Şafak'a şunları söyledi: “İç talebi canlandırmaya yönelik yapılan ÖTV ve KDV gibi indirimler bütçenin açık vermesine neden oluyor. Önümüzdeki dönemde de talebi canlandırıcı politikaların devreye girmesi gerekiyor. Baş ağrısı çeken bir kişinin aldığı hap baş ağrısını geçirirken midesinde bir sorun yaratabilir. Önemli olan bu sorunun kalıcı bir hastalığa dönüşmemesi. Ekonomide de bu durum yaşanıyor. Yani bütçe açıklarının enflasyonist bir baskıya ve borçlanma maliyetlerinde artışa neden olmaması gerekiyor.”

Vergide gelirler yükselişe geçti

Geçen yıl haziran ayında 18.5 milyar TL olan bütçe gelirleri yüzde 16.9 azalış göstererek 15.4 milyar TL'ye geriledi. Haziran ayında krize rağmen vergi gelirleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,3 oranında artarak 12.8 milyar TL'ye kadar yükseldi. Geçen yıl haziran ayında 5,2 milyar lira olan vergi dışı gelirler, bu yılın aynı ayında yüzde 60.9 düşerek, 2.1 milyar lira oldu. Vergi dışı gelirlerdeki büyük düşüşten dolayı bütçe açığı 2.5 milyar lira düzeyinde gerçekleşti.

KİM BATIYORMUŞ!.. Herşey iç piyasa için!

İstanbul Aydın Üniversitesi İ.İ.B.F'den Prof. Dr. Güneri Akalın bütçeye ilişkin şunları söyledi: "Piyasadaki yorumlardan biraz farklı olacak ama bana göre bütçeleri mutlak olarak millet meclisi yapmasına rağmen bütçeleri uygulayan ise piyasalardır. Şu an itibariyle gazetelerde, internet sitelerinde ve farklı mecralarda gelen çıkan batıyoruz sözleri bana göre gerçekçi değil. Fiyatlar genel düzeyinin düştüğü ve bu durumunda krizin alameti olarak görüldüğü bir ortamda iç talebi canlandırmak adına bütçeden açık verilmesi olumsuz bir durumu yansıtmıyor. Kaldı ki bütçe fazlası verseydik bu seferde iç talep düşecekti. Özet olarak bütçe açığı vermeyelim demek örneğin otomotiv sektöründe ÖTV indirimi değil de zammı yapmak demektir." - yenişafak