Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanlığı görevine 2009 yılı mart ayında getirilen Vedat Akgiray’ın sahibi olduğu şirketteki hisselerini kardeşine devretmesi nedeniyle atamasının tartışmalı olduğu öne sürülüyor. Sermaye Piyasası Kanunu’na göre başkan ve üyeler hisselerini birinci, ikinci ve üçüncü dereceden akrabalarının dışındaki kişilere devretmek veya satmak zorunda.
Vedat Akgiray, 13 Mart 2009’da SPK Başkanlığı’na atandı. 4 Mart 2009’da yani atanmadan bir hafta önce Bimeks’teki hisselerini kardeşi Mehmet Murat Akgiray’a devretti. Tartışma da bu noktada başlıyor. Sermaye Piyasası Kanunu’nun 20. maddesine göre başkan ve üyeler göreve başlamadan önce malik oldukları payları ve portföyünde hisse senedi bulunan yatırım fonlarının katılma belgelerini, üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar sıhri hısımları dışındakilere satmak veya devretmek zorunda.
4. derece olsaydı sorun yoktu
Türk Medeni Kanunu’nun 17. maddesine göre, kan hısımlığının derecesi, ‘hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla’ alakalı. Anne ve baba birinci derecede, kardeşler ikinci derecede, kardeş çocukları, teyze, dayı, hala ve amcalar ise üçüncü derece kan bağı sayılan kimseler sayılıyor. Buraya kadar olan akrabalara SPK’nın 20. maddesi devir veya satış işlemine izin vermiyor. Devir ancak dördüncü derece akrabalar yani; teyze, dayı, hala ve amca çocukları, kardeşlerin torunları ve ötesindeki hısımlara yapılabiliyor.
Ticaret hukuku konusunda çalışan akademisyenler ve hukukçular, Akgiray’ın başkanlığının SPK’nın 20. maddesine uygun olmadığı görüşünde. Anadolu Üniversitesi İşletme Bölümü Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Korkut Özkorkut, Akgiray’ın kardeşine hisse devrinin kanuna aykırı olduğunu belirtiyor. Akgiray’ın atanmadan önce hisselerini devretmesinin sorunu ortadan kaldırmadığını söyleyen Özkorkut’a göre ortada en hafifinden ‘muvazaalı’ bir durum var. Vedat Akgiray, hukuki dolanma yoluna başvurmuş. Özkorkut, SPK gibi çok önemli bir kurumun başına atanan birinin, atanması gündeme geldiğinde hisselerini devrettiğini, dolayısıyla 20. maddenin kapsamına girdiğini belirtiyor.
Akgiray çekilme talebinde bulunmalı
Adalet Bakanlığı Türk Ticaret Kanunu Komisyonu Başkanı Ünal Tekinalp de “Kanun gayet açık, ‘başkan veya üyeler, göreve başlamadan önce maliki oldukları payları ve portföyünde hisse senedini birinci ve ikinci dereceye kadar akrabalarına devredemez” diyor.
Kanunun, başkan ve kurul üyelerinin yüklenecekleri görev dolayısıyla üzerlerinde menkul kıymet bulunmasını istemediğini, bununla da kalmayıp bu menkul kıymetleri yakın akrabalarına devretmesine de karşı olduğunu belirten Tekinalp şunları söylüyor:
“Eğer böyle bir devir söz konusuysa kanuna aykırı bir durum vardır. Adı geçen kişi çekilme talebinde bulunmalıdır.”
Gazi Üniversitesi Maliye Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şükrü Kızılot da meslektaşlarıyla hemfikir. Kızılot, “Başkan’ın açıklamalarından hisse devrinin, başkanlık ‘görevine başlamadan önce’ yapıldığı anlaşılıyor. Bunda bir sorun yok. Ancak hisse devrinin kardeşine yapılması yasaklı bir satış” açıklamasını yapıyor.
Şimdi ne olacak?
Adalet Bakanlığı Türk Ticaret Kanunu Komisyonu Başkanı Ünal Tekinalp’e göre bu durum ortaya çıktığı tarih itibariyle başkan ve üye çekilmiş sayılır. Belki bir ihtara ve bir karara ihtiyaç duyulabilir. Bu kararı da SPK ya da ilgili bakan alabilir. Görevden alma başkan ya da kurul üyeleriyle ilgili olursa geriye dönük kararlarda bir hukuksuzluk oluşturmaz. Çünkü hukukta genel olarak ‘işlem güvenliği’ önde tutulur.
Akgiray’ın SPK yolculuğu
Vedat Akgiray’ın kararnamesi 9 Mart’ta bakanlar kurulunda imzaya açıldı. 13 Mart 2009 tarihinde de SPK başkanlığına atandı. Akgiray, Türkiye Ticaret Sicili gazetesinde 4 Mart 2009 tarihindeki ilana göre Bimeks’teki hisselerini kardeşi Mehmet Murat Akgiray’a devretti.
SPK: Kanuna aykırı bir durum yok
SPK, kanundaki ifadenin kurul başkan ve üyelerinin Resmi Gazete’de ilanı ve göreve başlamaları arasında geçen süreyi ifade ettiğini açıkladı.SPK’nın açıklaması şöyle: “Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı’nın ortağı olduğu anonim şirkette bulunan kendisine ait tüm hisse senetlerini, kurul başkanlık görevine atanmasından önce devretmiş olup, söz konusu başkanlık görevine atanmış olduğu tarih itibariyle kendisinin hiçbir şirkette pay sahipliği bulunmamaktadır. Nitekim Kurul Başkanı, bakanlar kurulunun 09.3.2009 tarih ve 2009/14782 sayılı kararı ile Sermaye Piyasası Kurulu Başkanlığı görevine atanmış, söz konusu atama kararı 13.3.2009 tarih ve 27168 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Sonuç olarak, Kurul Başkanı’nın göreve atandığı tarihte pay sahibi olmaması nedeniyle, Sermaye Piyasası Kanunu’nun 20. maddesine aykırılık söz konusu olmadığından, aksi yöndeki bilgilerin asılsız, haksız ve hukuka aykırı olduğu açıktır.”
Ancak hukukçulara göre bu açıklama ‘muvazaalı’ durumu ortadan kaldırmıyor. Tersine destekliyor. Çünkü Vedat Akgiray, atanacağını bildiği halde, hisselerini apar topar kardeşine devrederek 20. madde kapsamından çıkmaya çalışmış. Bir diğer ifade ile ‘hukuki dolanma’ yolunu seçmiş.
