Üretilen DNA çipleri ile kanserden, babalık testine kadar yüzlerce hastalık laboratuvara gitmeden evde kan ve idrar örneğiyle tespit edilebilecek. Çip bu yıl içinde piyasada olacak
ODTÜ'lü öğretim üyesi Prof. Dr. Hüseyin Avni Öktem ve ekibi, yüzlerce tıbbi tahlilin tek bir test üzerinde yapılmasına imkan veren 'DNA çipleri' geliştirdi. Bu yıl içinde ilk ürünlerinin ticari olarak piyasaya sürülmesi hedeflenen DNA çipleri, yüzde 100 yerli bilgi birikimi ve iş gücü kulanılarak üretildi. ODTÜ Teknokent bünyesinde faaliyet gösteren NANObiz firmasının kurucu ortağı ve Ar-Ge Koordinatörü ODTÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Öktem, genomlardaki DNA dizilimlerinin birey bazında farklılıklar gösterdiğini, bunun da özgün tanı ve tespit sistemlerinin oluşturulduğunu dile getirdi.
DNA çiplerinin, küçük bir yüzey üzerine sayısı on binlere kadar çıkabilen değişik gen dizilerinin belirli noktalara immobilize edildiği sistemler olduğunu aktaran Öktem, DNA çiplerinde cam slaytların, silikon ya da naylon membranların yüzey olarak kullanıldığını anlattı.
PATENT BAŞVURUSU YAPILDI
Çalışmalarının uluslararası patent başvurusu yaptıklarını bildiren Öktem, şunları kaydetti:
'DNA çiplerinin diğer bir kullanım alanı da oldukça yüksek teknoloji gerektiren çip-üstü-lab sistemleri. Bu sistemler normal koşullarda yüksek maliyetli ve kapsamlı laboratuvar altyapısı gerektiren tanı ve tespit çalışmalarının laboratuvar yerine bir kartvizit ve hatta 1 TL madeni para boyutunu geçmeyen yongalar üzerinde yapılmasına olanak sağlamaktadırlar.
Çip-üstü-lab sistemleri sayesinde çok yakın bir gelecekte laboratuvara gitmeye gerek kalmadan idrar ve kan örneklerinin analizi, gıda maddelerinin sağlıklı olup olmadıklarının tespiti (örneğin GDO içerip içermediklerinin belirlenmesi gibi), içilecek suyun içerisinde sağlığa zararlı bakterilerin olup olmadığının tespiti gibi normalde uzun süreler alan testleri ev ortamında veya arazideoldukça kısa sürelerde yapmak mümkün olacaktır."
Çalışan protipleri de üretildi
Çalışmalarının tamamının çalışır prototip aşamasını geçtiğini, ticari ürün fazında devam ettiğini bildiren Öktem, şu bilgileri verdi: 'Şu an DNA çiplerinin çalışan prototiplerini ürettik. Bugüne kadar TÜBİTAK-TEYDEB, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), Bilim Teknoloji ve Sanayii Bakanlığı, EUREKA gibi fonlardan 7 Ar-Ge projemiz destek aldı. Günümüzde DNA çipleri, dünyada bir çok büyük firmanın gerek akademik ortamda, gerekse ticari olarak üzerinde çalıştığı bir alan. Bir çok farklı ürün çıkıyor ortaya, ABD'deki market değerinin gelecek yıllarda 5 milyar doları geçeği gösteriliyor. Aldığımız bilgilere göre bu alanda Türkiye'de çalışır prototip ve platforma sahip tek firmayız. Sadece Türkiye'de değil, dünya ölçeğinde rekabet edebilir ürünler geliştirmeye çalışıyoruz. Oldukça yüksek teknoloji ve bilgi birikimi gerektiren bu tarz entegre sistemler NANObiz Ar-Ge labortuvarlarında yüzde 100 yerli bilgi birikimi ve iş gücü kullanılarak hali hazırda üretilmekte ve araştırılmaktadır. Bu yıl içerisinde ilk ürünleri-mizi piyasaya çıkartmayı hedeflemekteyiz.'
AA
