Yüzde 34 artan transfer harcamaları ile 16 milyar lira yükselen sağlık ve sosyal harcamalar bütçede 43,2 milyar liralık açıkta büyük rol oynadı.

Merkezi yönetim, bütçede bozulmayı engelleyemiyor. Merkezi Yönetim Bütçe açığı, Ocak-Ekim döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 785 artarak 4 milyar 887 milyon TL'den 43 milyar 232 milyon TL'ye çıktı. Aynı dönemde faiz dışı fazla ise 7 milyar 12 milyon TL oldu.

BÜTÇE YİNE TRANSFERE AKTI

On aylık dönemde bütçe giderleri yüzde 21 artışla 218 milyar 600 milyon TL'ye yükselirken, bütçe gelirleri ise aynı dönemde yüzde 0.2 azalışla 175 milyar 368 milyon TL'ye geriledi. Bütçede en fazla harcama geçen yıla göre yüzde 34.4 artarak 77 miyar lirayı bulan cari tranferler yoluyla olurken, bu süreçte sağlık, emeklilik ve sosyal yardımlar da 16 milyar 528 milyon lira arttı. Kara delik haline gelen sosyal güvenliğin finansmanına da 26 milyar lira gitti.

GERÇEK HARCAMA TAVAN YAPTI

Ocak-Ekim döneminde faiz hariç harcama olarak adlandırılan bütçede gerçek harcama tutarı ise geçen yıla göre yüzde 22,6 artış göstererek 168 milyar 355 milyon oldu. Cari transferler 2009 yılı Ekim ayında 6 milyar 866 milyon TL olarak gerçekleşti.

GELİR BİNDE 2 AZALMA GÖSTERDİ

Ocak-Ekim döneminde bütçe gelirleri de geçen yıla göre binde 2 oranında azalarak, 175 milyar 368 milyon lira olarak gerçekleşti. Bunun 139 milyar 164 milyon liralık bölümünü vergi gelirleri, 30 milyar 817 milyon lirasını vergi dışı gelirler, 3 milyar 744 milyon lirasını özel bütçe ve idarelerin öz gelirleri, 1 milyar 643 milyon lirasını da düzenleyici ve denetleyici kurum gelirleri oluşturdu.

Turizm ve tarımdaki canlılığın bitmesi ile işsizlikte gerileme de fren yaptı. Şubattan beri her ay gerileyen işsizlik, ağustosta yönünü yeniden yukarı çevirerek yüzde 13,4 oldu. İşsiz sayısı da 3 milyon 429 bin kişiye yükseldi

Şubat ayında yüzde 16,1'le tarihi rekor kıran işsizlik oranı, mart itibariyle başlattığı düşüş trendini ağustos ayında tersine çevirdi. Haziran da yüzde 13, Temmuz da yüzde 12,8 olan işsizlik oranı, ağustos ayında yükselişe geçerek yüzde 13,4 e yükseldi. Geçen yıl aynı dönemde işsizlik oranı yüzde 10,2'ydi. Ağustos ayında işsiz sayısı geçen yıla göre 927 bin kişi artarak 2 milyon 502 binden 3 milyon 429 bine ulaştı. Mevcut işsizlerin yüzde 14,8'ini ağustos döneminde işten ayrılan 508 bin kişi oluşturdu.

ÇALIŞABİLECEKLER...

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Temmuz-Ağustos-Eylül aylarını kapsayan Hanehalkı İşgücü Araştırması 2009 Ağustos Dönemi sonuçlarını açıkladı. Ağustos 2009 döneminde çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 873 bin kişi artarak 51 milyon 789 bin kişiye ulaştı. Kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 815 bin kişilik artışla 70 milyon 639 bin kişi oldu. 2009 yılı Ağustos ayında istihdam edilenlerin sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 40 bin kişi artarak, 22 milyon 108 bin kişiye yükseldi.

SANAYİNİN PAYI AZALIYOR

Ağustos 2009'da bu oran erkeklerde geçen yılın aynı dönemine göre 3.8 puanlık artışla yüzde 15,1, kadınlarda ise 4,5 puanlık artışla yüzde 23,6 oldu. Ağustos ayında istihdam edilenlerin yüzde 26.5'i tarım, yüzde 18.8'i sanayi, yüzde 6,2'si inşaat, yüzde 48,5'i ise hizmetler sektöründe faaliyet gösterdi. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payının 1 puan, inşaat sektörünün payının yüzde 0,1 puan, hizmetler sektörünün payının 0,6 puan arttığı, buna karşılık sanayi sektörünün payının 1,7 puan azaldığı gözlendi.

KAMU İSTİHDAMI DA ARTTI

Ağustos ayında istindam edenlerin yüzde 72'si erkek nüfustan oluştu. Bunun yüzde 59,4'ü lise altı eğitimlilerden oluşurken, yüzde 59'u ücretli, maaşlı ve yevmiyeli, yüzde 25,6'sı kendi hesabına ve işveren, yüzde 15,4 ü ücretsiz aile işçisi, yüzde 60,9'u 1-9 kişi arası çalışanı olan işyerlerinde çalıştı. Bu arada Maliye Bakanlığı tarafından derlenen verilere göre 2009 yılı III. Döneminde toplam kamu istihdamı 2 milyon 977 bin kişi oldu.

1 Ekim'de geldi 9 milyarı geçti

Ekim sonu itibariyle sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılan transferler de geçen yıla göre yüzde 57,6 oranında artarak, 45 milyar 217 milyon liraya ulaştı. 2008 yılı Ekim ayından itibaren uygulanmaya başlanan sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesinin de sosyal güvenlik açığını büyüttüğü belirtildi. Ayrıca geçen ekim de devreye giren Sosyal Güvenlik Yasası sebebiyle sözkonusu ayda hiçbir açık görünmüyordu. Maliye, Ocak Ekim döneminde transfer tutarının 2 milyar 910 milyon lira olduğunu açıkladı. 10 aylık dönemde mahalli idarelere aktarılan kaynak da 13 milyar 912 milyon lira olarak belirlendi. Böylece ortaya 9 milyar lirayı aşan bir bedel çıktı.

2 milyon kişi işe yeni başladı

Ağustosta 1 milyon 691 bin kişi işe yeni başlamış veya iş değiştirmiş olup, bunun toplam istihdam içindeki oranı yüzde 7,6 oldu. İşe yeni başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 30'u 25-34 yaş grubunda yer aldı. Bu dönemde işe başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 18,9'u sanayi , yüzde 35,3'ü hizmetler, yüzde 22,5'i inşaat sektöründe, yüzde 23,3'ü ise tarım sektöründe işe başladı. Mevcut işsizlerin yüzde 14,8'ini oluşturan 508 bin kişi bu dönemde işten ayrılanlar oluşturdu./yeni şafak