Ev sahibi olmanın saltanatı küresel ekonomik krizle birlikte sona erdi. Artık kral kiracı. Eskiden ev sahiplerinin, "Evden çıkarırım" tehdidi yerini kiracıların, "Evden çıkarım" tehdidine bıraktı.

Ev sahiplerinin kiracı bulması epey zorlaştı. Çünkü özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde toplu konut projelerinin artmasıyla meydana gelen arz fazlası, kiracıya pek çok alternatif barınma imkanı yarattı. Her şeyden öte aileler geleneksel aile yapısına döndü...

Ekonomik krizin etkisiyle insanlar işini kaybedip üzerine bir de zamlı faturalar eklenince, ailelerin yanına dönüş başladı. Emlak komisyoncuları Odası Yönetim Kurulu Başkanı Sabri Ateş, "Üyelerimizden gelen bilgilere göre özellikle son 4 aydır akrabalar evlerini birleştirmeye başladı. İşini kaybeden çocuklar, anne babalarının yanına taşınıyor" dedi. Ateş, her iki ev kendilerine ait bile olsa fatura masraflarından kurtulup, kira geliri elde etmek için de böyle bir yola başvurulduğunu söyledi.

"KARDEŞİM BİLE BABAMIN YANINA TAŞINDI"

Evleri birleştirme geleneği sadece alt gelir grubuna özgü bir durum değil. Sabri Ateş kendi kardeşinin bile bu kriz döneminde evini kapatıp anne-babasının yanına taşındığını anlattı.

Evlerinin boşalması ev sahiplerini oldukça sıkıntıya soktu. Çünkü kiraya vermek bir yana ev sahipleri aidatları da ceplerinden ödemek zorunda kalıyor. Aidat ödemek ve evini boş tutmak istemeyen ev sahipleri, var olan kiracılarını kaçırmamak için indirime bile gidiyor. Ateş son aylarda boş ev kiralarının yüzde 10 ila 30 oranında düştüğünü, 3-5 yıllık kiracıların da yüzde 50'ye varan oranlarda indirim talep ettiğini söyledi. Yani bir yıl önce kirası bin TL olan bir ev boşaldığında 700 TL'ye kiracı bulamıyor.

ORTA GRUP ESKİ İSTANBUL'U TERK EDİYOR

Akrabaların evleri birleştirmesi İstanbul'da özellikle "Eski İstanbul" dediğimiz bölgeleri etkilemiş. Merkezi bölgelerde evlerin nispeten daha küçük olması evlerini birleştiren kiracıları merkezin dışına, yeni yerleşim bölgelerine yönlendiriyor. Evlerini birleştirmek isteyen aileler ulaşımın da kolaylaşmasıyla Beylikdüzü, Bahçeşehir, Halkalı, Ümraniye gibi site yerleşiminin hakim, evlerin daha büyük olduğu yeni yerleşim birimlerini tercih ediyor. Reha Medin Emlak Beylikdüzü temsilcisi Ahmet Coşkun, "Geçen gün öğretim görevlisi bir bayan geldi. Haziranda oğlunu evlendirecekmiş ve aynı evde kalacaklarını söyledi. Oğlu da bankacıymış. Masraflar tek olsun diye böyle bir yönteme başvurmuşlar. 400 metrekare civarında dubleks bir ev gösterdik" dedi.

EBEVEYN BANYOSU TERCİH SEBEBİ

Evlerini birleştiren ailelerin daha çok ebeveyn banyolu evleri tercih ettiğini, bu tip evlerin de İstanbul'un eski yerleşim bölgelerinde pek bulunmadığını anlatan Coşkun, bunun yeni yapılan site içi evlerin tercih edilmesinde en büyük etkenlerden biri olduğunun da altını çiziyor. Coşkun, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Bahçeşehir'de kiraların Bakırköy, Bahçelievler gibi yerlere oranla daha az düştüğünü söylüyor ve "Geçen yıl 700'e kiralanan bir evin kirası, bu yıl en çok 650'ye düştü" diyor.

KRİZ EVLİLİKLERİ DE ARTIRDI

Evlerini birleştirip masrafları düşürmek sadece akrabalara özgü bir durum değil. Evlilik kararı alan, özellikle çalışan çiftler, bir an önce evlenip maaşları birleştirmenin derdine düştü. 2008'de evlenenlerin sayısı bir önceki yıla göre yüzde 10 arttı. İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre Türkiye'de yılda ortalama 650 çift evlenirken bu sayı 2008'de 700 bine yükseldi. Özellikle 2008 kasımında evlenenlerin sayısı önceki yıllara göre hayli arttı.

Sadece Türkiye'de değil, evliliklerin her yıl biraz daha azaldığı İngiltere'de bile evlilik oranı geçen yıl yüzde 5 arttı. Chicago Üniversitesi Sosyoloji Bölümü profesörlerinden Linda Waite'e göre evlilik insanın yaşam standardını yükseltiyor. Eşlerin kullandığı para iyi kullanılırsa ailenin finansal gücü artıyor. Ayrıca araştırmalar evli erkeklerin yüzde 10-40 daha fazla kazandığını, aşırı içme, hızlı araba kullanma ve savurganlıktan kaçındıklarını da gösteriyor.

SABAH