Aşağı Büyük Menderes Havzası’ndaki sulak alanlara yakın olması nedeniyle, leyleklerin en çok barındığı leylek dostu Avşar Köyü, ilginç bir olaya sahne oldu. Annesi ve babası elektrik tellerine çarparak ölen üç leylek yavrusu, başka bir leylek ailesine evlatlık verildi.
Köy meydanındaki leylek yuvasında bulunan anne leyleğin elektrik tellerine çarpılarak öldüğünü, yuvada bulunan yavrulara baba leyleğin baktığını ve 2 gün sonra da baba leyleğin de tellere çarpılarak yaşamını yitirdiğini öğrenen Kuşadası Ekosistemi Koruma ve Doğasevenler Derneği (EKODOSD) üyeleri, derhal Avşar Köyüne hareket etti. Yetim ve öksüz kalan iki kimsesiz leylek yavrusunun yoğun sıcak altında aç ve susuz olduğunu tespit eden EKODOSD üyeleri, leylekleri koruma çalışmalarına özel ilgi gösteren Söke AYDEM’in sağladığı bir araçla, yuvada mağdur durumda bulunan yavruları yuvadan aldı.
Bu arada leylekler konusunda Kuşadası EKODOSD ile işbirliği içerisinde çalışan Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Doğa Tarih Müzesi Uygulama ve Araştırma Merkezi’nden yardım istendi. İzmir’den derhal hareket ederek Avşar Köyü’ne gelen Prof. Dr. Mehmet Sıkı, Dr. Ortaç Onmuş ve biyolog Orhan Gül, yavru leyleklerin sağlığı konusunda bir inceleme yaptı ve öncelikle susuzlukları giderildi.
Yavruların bacaklarına numaralı halkalar takılıp, kayıt altına alınırken, bilim adamları ebeveynleri ölen leylek yavrularının belli bir süre mutlaka bakıma muhtaç olduğu, yavruların doğal bir ortamda bu süreci geçirmesinin daha doğru olacağına karar verdi. Dünyadaki bazı örneklerde de görüldüğü gibi, yavruların başka bir yuvaya taşınması için çalışma gerçekleştirildi. Türkiye’de ilk kez uygulanan bu çalışma kapsamında, yetim ve öksüz leylek yavrularına uygun yuva araştırması yapıldı. Yavrulardan iki tanesi bir yuvaya, diğer yavru da tespit edilen diğer yuvadaki yeni kardeşlerinin yanına konuldu.
Yuvadaki diğer yavru leyleklerin tepkileri ölçüldü ve olumsuz bir tepki gelmediği görüldü.
Uçarak karşıdaki bir ağaca konan anne leylek, yuvada gerçekleşen çalışmaları karşıdan izlemeye başladı. Çalışmaların tamamlanmasının ardından bilim insanları ile EKODOSD üyeleri, Türkiye’de ilk kez uygulanan çalışmanın sonucunu merakla beklemeye başladı. Yuvaya ilk olarak anne leyleğin geldiğini açıklayan EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, gelişmeleri şöyle anlattı: “Anne leylek önce yeni yavrulara dikkatlice baktı ve sonra getirmiş olduğu yiyecekleri yavrulara verdi. Yavrular getirilen yiyecekleri yediler. Anne leylek tekrar uçarak gitti. Daha sonra baba leylek yuvaya geldi. Uzun süre yeni yavrulara dikkatlice baktı, ancak hiçbir olumsuz tepki göstermedi. Yeni yavrulara kendi yavrularıymış gibi davrandı.
Yeni yuvalara taşıdığımız yavruların sürekli olarak takibini yaparak gelişmeleri kayıt altına alacağız. Türkiye’de ilk olarak uygulanan bu çalışmanın başarılı olması, gelecekte bu tür olaylarda öksüz kalan leyleklerin, insan eliyle değil doğal ortamda büyümelerini sağlayacak.
Kendi yavruları olmadığı halde yetim ve öksüz yavruları evlatlık olarak kabul eden ebeveyn leyleklerin davranışını, insanlığa verilen önemli bir mesaj olarak değerlendiriyoruz.”
