Türkiye’den “Reformlarla ilgili somut adım atılmazsa askeri müdahale tehlikesi var” mesajı alan Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad merakla beklenen konuşmasında seçim ve anayasa değişikliğine dair bir takvim verse de muhalifleri hayal kırıklığına uğrattı. Dün Şam Üniversitesi’nden halka seslenen Esad, gösterileri ‘komplo’, göstericileri ‘mikrop’ olarak nitelerken parlamento seçimlerinin bir erteleme olmazsa ağustos yapılacağını, reform paketinin de eylülde tamamlanacağını söyledi. 

Köyden kente diyalog 
Türkiye’ye sığınan 10 bini aşkın insana ‘dönün’ çağrısı yapan Esad’ın mesajları özetle şöyle: 

* Çözüm yaşadığımız sorunları kendi ellerimizle halletmektir. 
* Hükümet, Cisr eş Şuğur’u ve Türkiye sınırındaki köylerini terk edenlere destek olacak. Devletinin intikam alacağı izlenimini doğru değil. Ordu sizin güvenliğiniz için var. 
* Tüm tarafları kapsayan bir ulusal diyalog süreci başlatıyoruz. Farklı özelliklere sahip 100 kişi bu süreçte yer alacak. Suriye’nin geleceği bu diyalog sürecinin sonucuna göre belirlenecek. Diyalog süreci kurulacak bir komite tarafından denetlenecek. Hazırlanan öneriler bana sunulacak. Tüm reformlar bir takvime bağlanacak. Diyalog süreci köylerden başlayacak ve daha sonra merkezi bir sisteme dönüşecek. Bu süreç için bir ya da iki ay gibi bir süre belirleyeceğiz. 
* Seçim yasasını değiştirip ülkedeki demokratik yapıyı güçlendirecek. Vatandaşlarımız artık temsilcilerini doğrudan seçebilecek. 
* Partiler ve seçim yasasını tamamlarsak derhal ulusal diyaloga başlayabileceğiz. 
* Yolsuzluklarla mücadele yasası için komite kuruldu. 
* Medya güçlendirilecek. Bu çerçevede 24 Temmuz’da medya yasası gündeme gelecek. 
* Açıklanan af kapsamı teröristler hariç genişletilecek. 64 bin kanun kaçağı var. Çıkarılan af kapsamında bunların bir kısmı teslim oldu. 
* Müslüman Kardeşler’le, 1980’lerin kara sayfasıyla bağlantılı bazı meseleler var. Hala bu dönemin bedelini ödeyen yeni nesiller var. Daha fazla bu kara dönemle yaşayamayız. 
* Biz selefileri yıllar önce tanıdık. Suriye’ye sızmaya çalıştılar ancak Suriye onlardan kurtulmayı başardı. Bugün aynı sorunla karşı karşıyayız. Sadece yöntemler farklı. 
* İnsanlar durup dururken gözaltına alınmamalı ve başsavcı da aynı prensiplere uymalıdır. 
* Protestocularla sabotajcıları ayırıyoruz. Sabotajcılar halkın arasına sızıp onları istismar ediyor. Barışçıl gösterileri maske olarak kullananlar var. Reform isteği elde silahla yapılmaz. Pek çok bölgede sivil halk canları pahasına provokatörlerin karsında durdu. 
* Askerler kışlalara dönünceye kadar orduyu desteklemeliyiz. 
* Bir sonraki aşamada yüzleşeceğimiz en tehlikeli şey Suriye ekonomisinin çökmesidir. 
* Ben ve ailemle ilgili bütün dedikodular gerçek dışı. 
Bu arada Şam’daki 70 yabancı diplomat ikinci bir toplu mezarın açıldığı Cisr el Şuğur’a götürüldü. 

Muhalifler: Devrim sürecek 
Suriye lideri Beşşar Esad’ın reform vaadi halkı teskin etmedi. Konuşmanın ardından ülkenin çeşitli kentlerinde insanlar sokaklara dökülerek Esad’ın hayalkırıklığı yarattığını kaydetti. İrbin’de 300 protestocu “Katillerle diyalog yok” sloganıyla yürüdü. Tepkiler şöyle: 

* Koordinasyon Komitesi: Devrim süreci amacına ulaşıncaya kadar devam edecek. Rejimin defterini dürmeyen bir diyalogun faydası olmayacaktır. 
* Müslüman Kardeşler lideri Mulhem Drubi: Esad eski vaatleri yineledi. Çözüm önermedi. Özgürlük yürüyüşü sürecek. Katilleri sorumlu tutacağını söylüyor. Ama katiller onun akrabaları. 
* Yazar Hakem el Baba: Yeni bir şey önermedi. Rejimin cinayetleri sürerken Suriye reform sürecindeymiş gibi davrandı. 
* Velid el Bunni: Hayal kırıklığı. Halkın özgürlük istediği anlamıyor. 1400 şehidin ailesini teskin edecek hiçbir şey söylemedi. 
Milli Demokratik Birlik Sözcüsü Hasan Abdülazim: Güven vermedi ve gerçek diyalogdan söz etmedi.