Piyasalarda geçen hafta başlayan dalgalanma haftanın ilk günü de durulmadı. Bir yandan Avrupa ve ABD’de yaşanan mali sıkıntılar, diğer yandan içerideki krizle ilgili açıklamalar ve cari açık tartışmaları, doları dün günün ilk saatlerinde 1.73 lira, avroyu da 2.48 lira rekorlarına taşıdı. Dolarda yaşanan artış ay başından bu yana yüzde 7.5’e dayanırken, avro ise aynı dönemde yüzde 6.5 değer kazandı. İMKB de, ilk seansın açılışında kan kaybına uğradı. Cuma günü 60 bin puanın altına inen endeksin, günün ilk saatlerinde kaybı yüze 1.5’lara ulaştı. İlk seans güne 575,02 puan kaybıyla 59 bin 227 puan seviyesinde başladı.
Piyasa uzmanları bu durumu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın, “Kriz Türkiye’yi de etkileyebilir, hazırlıklı olmalıyız” ve Ak Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Gedikli’nin “Kriz yolda, fazla para harcamayın” sözlerine bağlıyor. Geçen hafta Fitch ve IMF’in Türkiye’ye yönelik değerlendirmeleri de tedirginlik yaşatmıştı. Bu açıklamaların ardından İMKB’de 10 milyar liralık tasarrufun eridiği belirtiliyor.
Ancak, dövizdeki yükseliş esas itibariyle hem ABD’deki borçlanma tavanında çözüm sağlanamamış olmasına hem de geçen hafta Yunanistan’a vermeyi taahhüt ettiği ikinci yardım paketiyle Avrupa’nın girdiği belirsiz mali politikaya bağlanıyor. Uzmanlar, Türk Lirası’nın uzun süre 2.00 lira seviyesinde seyreden avroya karşı yüzde 20, yine uzun süre 1.50 lira bandında seyreden dolara karşı da yüzde 15 oranında devalüe olduğunu, Türk Lirası’nda son bir haftada yaşanan kaybın ortalama yüzde 18 civarında olduğunu kaydediyor.
Merkez Bankası’ndan çifte müdahale
Döviz, borsa ve altında yaşanan gelişmeler hem tasarruf sahiplerinin hem de yatırımcıların kafasını karıştırırken, şimdi herkes kriz söylentilerinin gerçekliğini sorguluyor.
Piyasa uzmanları, dövizde Merkez Bankası’nın kontrolünde nisandan bu yana ‘kontrollü bir devalüasyon’ yaşandığına işaret ediyor. Doların normalden daha hızlı hareket ettiği durumlarda Merkez Bankası, döviz alım tutarıyla oynayarak, bu duruma müdahale ediyordu. Ancak, geçen hafta itibariyle dolardaki yükselişin kontrolden çıkmasıyla Merkez Bankası, dün sabah saatlerinde yaşanan gelişmelerin ardından döviz alım ihalelerine ara verdi.
Merkez Bankası, bu kararına gerekçe olarak, “Geçen hafta AB Liderler Zirvesi’nde Avrupa ülkelerinin kamu borçlarına ilişkin sorunlara çözüm getirmek amacıyla önemli kararlar alındığı, alınan kararların uygulanmasının ve piyasalara yansımasının izleneceği önümüzdeki günlerde döviz alım ihalelerine ara verilmesinin uygun olacağı” değerlendirmesi yapıldı. Merkez Bankası, ikinci müdahalesini de yabancı parada zorunlu karşılık oranlarını düşürerek yaptı. Merkez Bankası, bankacılık sektöründe yükümlülüklerin vadesinin uzamasını teşvik etmek amacıyla, yabancı para zorunlu karşılık oranları uzun vadeli yükümlülükler için azaltırken, bir yıldan kısa vadeli yükümlülükler için bir değişikliğe gitmezken, yüzde 12 olarak sabit tuttu.
taraf
