2008 yılı büyüme rakamları açıklandı. Son çeyrekte yüzde 6.2 küçülme oldu. Yıllık büyüme yüzde 1.1"de kaldı. Krizin ekonomiyi iyice etkisi altına aldığı 2009 yılının da küçülmeyle kapanması büyük olasılık olarak görülüyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2008 yılı son çeyrek (ekim, kasım, aralık) ve yılın tamamı için Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) rakamlarını açıkladı. Krizin ağırlığı rakamlara yansıdı. Türkiye 2008"de, Cumhuriyet tarihinin en ağır ekonomik krizinin yaşadığı ve hızlı bir küçülmenin yaşandığı 2001 yılından bu yana, en düşük büyümeyi gördü. 2001 krizinden sonra 27 çeyreğin tamamında büyüyen ekonomi, 2008"in son çeyreğinde krize çarptı ve yüzde 6.2 gibi yüksek bir oranda küçüldü. Bu derin küçülme, 2008 yılının genel büyüme rakamını da aşağı çekti ve yıllık büyüme yüzde 1.1 olarak belirlendi.
2001 krizinde ekonomi bütün çeyreklerde küçülmüş, ikinci, üçüncü ve dördüncü çeyreklerde yüzde 9-12 oranlarında daralma yaşanmıştı.

Daralma işareti yılbaşında geldi
2001 yılındaki yüzde 5.7"lik küçülmenin ardından büyüme oranı 2002"de yüzde 6.2, 2003"te yüzde 5.3, 2004"te yüzde 9.4, 2005"te yüzde 8.4, 2006 yılında yüzde 6.9, 2007"de yüzde 4.7 olmuştu. 2008"de ise son çeyrek, yıllık rakamı aşağı çekti ve yıllık büyüme yüzde 1.1 olarak hesaplandı.
Türkiye ekonomisi sabit fiyatlarla 2008"in ilk çeyreğinde yüzde 7.3, ikinci çeyreğinde yüzde 2.8, üçüncü çeyreğinde yüzde 1.2 büyümüştü. Son çeyrekte yüzde 6.2 daraldı. Böylece kesintisiz büyüme son buldu. Son çeyrekte sabit fiyatlarla GSYH, 24 milyar 448 milyon TL"ye indi. Cari fiyatlarla ise son çeyrekte yüzde 5.7 büyüyen GSYH 232 milyar 149 milyon TL oldu. Milli hasıla sabit fiyatlarla 102 milyar 328 milyon TL, cari fiyatlarla yüzde 12.7 artarak 950 milyar 144 milyon TL oldu. 2008 yılında kişi başı gelir cari fiyatlarla 13 bin 367 YTL, ABD doları cinsinden 10 bin 436 dolar olarak hesaplandı.

2009"da ne olacak?
Ekonomi çevrelerindeki asıl endişe, bu derin daralmanın 2009"da da sürmesi... İyimser tahminler, ikinci yarıda toparlanma olacağı yönünde. Bu gerçekleşirse, 2009, düşük oranlı bir küçülme veya çok düşük oranlı bir büyümeyle bitecek. Ancak çok kabul gören tahminlere göre, toparlanma 2010"da. Ekonomi de 2009"u yüksek oranlı daralmayla kapatacak. Milliyet"in önemli iktisatçıların görüşlerini yansıtan çalışmasında, 2009 büyümesi için tahminler "-4"te yoğunlaşıyordu.

DİKKAT ÇEKEN DÜZELTME
2008"in bütün rakamları yukarı yönlü revize edildi
TÜİK, 2007"nin ve 2008 yılının ilk 3 çeyreğinin GSYH rakamlarını revize etti. 2007 yılı için sabit rakamlarla daha önce revize edilerek yüzde 4.5"ten yüzde 4.6"ya yükseltilen GSYH rakamı, tekrar revize edilerek yüzde 4.7 olarak belirlendi.
Revize sonrası cari fiyatlarla 853 milyar 636 milyon lira olan 2007 GSYH"si 843 milyar 178 milyon liraya çekildi. Aynı rakam sabit fiyatlarla 101 milyar 208 milyon liradan 101 milyar 255 milyon liraya yükseldi.
2008"in dönemler itibarıyla GSYH rakamlarının tümü yukarı yönlü revize edildi. Birinci dönem rakamı yüzde 6.7"den yüzde 7.3"e, ikinci dönem rakamı yüzde 2.3"den yüzde 2.8"e, 3. dönem rakamı da yüzde 0.5"den yüzde 1.2"ye çıkarıldı.

Sanayi, inşaat daraldı vatandaş alışverişi kesti
Ekonominin temel sektörlerinde küçülme oldu. Sabit fiyatlarla son çeyrekte imalat sanayii yüzde 10.8, inşaat yüzde 13.4, toptan ve perakende ticaret yüzde 15.4 küçülme yaşadı. Tarım ise yüzde 4.6 büyüdü.
Yurtiçi tüketim, son çeyrekte azaldı. Cari fiyatlarla hanehalklarının yurtiçi tüketimi bir önceki çeyreğe göre 184.7 milyar TL"den 173 milyara geriledi. Gıda içki ve tütün harcamaları 47.8 milyardan 46.2 milyara, giyim-ayakkabı harcamaları 11 milyardan 8.9 milyara düştü.

Devlet harcadı
Devletin nihai tüketim harcamaları son çeyrekte bir önceki çeyreğe kıyasla 30.5 milyar TL"den 37 milyara, mal ve hizmet alımları 13.4 milyar TL"den 20 milyara çıktı. Gayri Safi sabit sermaye oluşumu 47 milyar 506 milyon TL"den 45 milyar 229 milyon TL"ye indi. Kamu sektöründe GSYH 9 milyar 389 milyon TL"den 10 milyar 983 milyon TL"ye çıkarken, özel sektörde 38 milyar 117 milyon TL"den 34 milyar 246 milyon TL"ye indi.

Yıllıkta büyüme
2008"de bir önceki yıla göre cari fiyatlarla hanehalklarının yurtiçi tüketimi 625.2 milyar TL"den 693.8 milyara, gıda içki ve tütün harcamaları 160 milyar TL"den 181.2 milyara, giyim ve ayakkabı harcamaları 39 milyar TL"den 40.1 milyara yükseldi.
Devletin nihai tüketim harcamaları 2008"de bir önceki yıla kıyasla 107 milyar 815 milyon TL"den 121 milyar 813 milyon TL"ye, mal ve hizmet alımları 48 milyar 214 milyon TL"den 54 milyar 893 milyon TL"ye çıktı. Kamu sektöründe GSYH 28 milyar 674 milyon TL"den 36 milyar 586 milyon TL"ye, özel sektörde 155 milyar 443 milyon TL"den 156 milyar 244 milyon TL"ye yükseldi.

MİLLİYET