Boğazlar"daki tanker trafiğini durdurmayı ve Karadeniz"in petrolünü Çalık tarafından projelendirilen Samsun Ceyhan Boru hattına yönlendirmeyi amaçlayan Hükümet çabalarını hızlandırdı. Enerji Bakanı Yıldız “Gerekirse Montrö anlaşmasından kaynaklanan Altın Frank maddesiyle boğaz geçiş ücretlerini artırabiliriz” dedi.

Enerji Bakanı Taner Yıldız, uluslararası petrol devlerinin tankerle petrol taşınması konusundaki ısrarlarını devam ettirmeleri halinde Montrö anlaşmasından kaynaklı "Altın Frank" uygulamasını devreye sokabileceklerini söyledi.

Boğazlarla alakalı Montrö Anlaşması"nın yükümlülüklerini yerine getirmeye hazır olduklarını, boğazlardan geçişin bir gönüllülük ilkesine dayandığını belirten Yıldız, Montrö Boğazlar Sözleşmesi"nden kaynaklanan ve "Altın Frank" olarak adlandırılan yüksek geçiş ücreti hakkına dönük bir maddenin de bulunduğunu, bu uygulamanın önemli bir geçiş ücreti bariyeri oluşturduğunu söyledi. Yıldız, zorda kaldıkları takdirde bunu gündeme getirebileceklerini söyledi. "Altın Frank" uygulamasının nasıl bir getiri sağlayacağının sorulması üzerine de bu uygulamanın bir takım komplikasyonları, yan tesirleri bulunduğunu, çünkü boğazlardan geçiş ücretlerini ciddi oranda artırdığını ifade etti. İstanbul"u hukuki ve uluslararası haklardan kaynaklanan gerekçelerle hiç bir şekilde riske atamayacaklarını belirten Yıldız, şöyle devam etti: “Montrö Antlaşması 1936 yılında şunu söyler "buradan geçmek isteyen herhangi bir uluslararası taşımacılık, buradan geçer". Biz bu anlaşmaya sadığız ve bağlıyız, ama Montrö"nün diğer maddelerine baktığımız zaman orada Türkiye"ye sağlanan bazı haklar var, bu dikkatle uygulanması gereken Ulaştırma, Dışişleri ve Çevre Bakanlıklarımızın beraber yürüttüğü bir koordinasyonla uygulamaya geçecek bir kalemdir. Dikkatli kullanılması gereken bir argümandır.” Boğazlardan geçişte ücretlerin artırılmasının Türkiye"yi rahatlatacağına, ancak taşımacılık ve üretim yapan bazı firmaların maliyetlerini artıracağına dikkati çeken Yıldız, “Biz öyle bir optimum nokta bulmalıyız ki hem tarihi hem doğal güzellikleriyle İstanbul riske edilmemeli” dedi. Gittikçe artan petrol arama faaliyetleriyle birlikte geçişlerin de arttığına işaret eden Yıldız, örneğin BTC petrol hattıyla bugüne kadar taşınan petrol miktarının 1 milyar varili geçtiğini, bu hat yapılmamış olsaydı, bunların hepsinin boğazdan geçeceğini söyledi.

Hukukçular ne diyor?

Yıldız, şu anda Boğazlardan yılda 150 milyon ton petrol geçtiğini ve 150 milyon dolar gelir elde edildiğini aktardı. Altın Frank maddesinin uygulanıp uygulanamayacağı konusunda hukukçular arasında ise Bakan"ın görüşünü destekleyen kimse çıkmadı. Hukukçular uluslararası firmaların anlaşmalardan doğan haklarını kullanarak Boğazlar"dan geçmeye devam edeceklerini belirtti.

KULLANMADIĞIMIZ GAZ İÇİN Rusya"ya PARA ÖDEYECEĞİZ

- TANER Yıldız, 2011 yılında İran"a doğalgazda “al ya da öde” kapsamında bir ödeme yapmayacaklarını, ancak Rusya"ya ağırlıklı olarak “al ya da öde” yükümlülüğünden dolayı bir rakam ödeyeceklerini açıkladı. Yıldız, şunları söyledi: “2011 yılında İran"a "al ya da öde"den dolayı bir rakam ödemeyeceğiz. Azerbaycan"a çok az bir miktarda ödeyeceğiz, Rusya"ya ağırlıklı olarak "al ya da öde"den dolayı bir rakam ödeyeceğiz ama bu rakam bizim kullanmadığımız gaz için ödenen avans rakamıdır. Belki 2 yıl içerisinde tüketimlerimiz arttıkça, belki 3"üncü yılda bu gazı alacağız, o zaman da bedel ödemeksizin alacağız. Al ya da öde bir bağış rakamı, karşılıksız verilen bir rakam değildir.”

Doğalgazda kontrat devri için karar alacağız

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, doğalgazdaki kontrat devirleriyle ilgili BOTAŞ Yönetim Kurulu"nun önümüzdeki hafta içerisinde karar alıp, işlemi başlatacağını bildirdi. Yıldız, şunları söyledi: “Yönetim Kurulu da önümüzdeki hafta içerisinde bu konuyla ilgili kararı alıp, işlemi başlatacak. 6 milyar metreküpü Rusya tarafıyla da anlaşıp, özel sektöre belki 1"er milyar metreküp, belki parçalı belki de bütün halinde devredebiliriz. Biz bunu niçin önemsiyoruz, bir rekabetin artması, iki Rusya"ya ile müzakere edecek, fiyat rekabetini güçlendirecek farklı aktörlerin gelişmesi lazım. Hem üreticiler, hem de tüketiciler bu gider kalemleri üzerinde çok hoşnut değil, dünyada böyle oluyor. Bunun altında bir dram var. Elektrik, doğalgaz parası kimsenin ödemeyi istemediği bir konudur. Ancak bunlar refah seviyemizi geliştirmek açısından önemli girdilerdir. 2011 yılı açısından en önemli gelişmelerden bir tanesi bu olacak. Bu 6 milyar metreküplük kontrat devrinin özel sektöre ve piyasaya rahatlık getireceğine inanıyoruz.”