Bugün gizli kalmış askeri tünelleri gezen Aydın protokolü gördükleri karşısında şaşkınlıklarını gizleyemezken, askeri tünellerin bir an önce turizme kazandırılması için çalışma başlatma kararı aldılar.
Tralleis Antik Kenti Kazı Başkanı Doç. Dr. Rafet Dinç"in davetlisi olarak antik kente giden Aydın Valisi Hüseyin Avni Coş, ADÜ Rektörü Prof. Dr. Mustafa Birincioğlu, İl Kültür ve Turizm Müdürü Nuri Aktakka, daire müdürleri, Aydın Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birlik Başkanı Hulisi Akşit ve davetliler önce 2010 yılında yapılan kazı çalışmalarını inceledi. Ardından ise bugüne kadar çok az insanın içine girebildiği askeri tünellere gezdiler. Gazetecilerle birlikte tünelleri gezen davetliler tünellerdeki planlamayı hayran kaldılar.
"ASKERİ TÜNELLER ZAMANIN ÖNEMLİ YERLERİNE ÇIKIYOR"
Tralleis Antik Kenti"nin günümüze kadar ulaşmış en büyük bölümlerinden birisi olan Arsenal"in bir bölümü 1990"lı yıllarda restore edilerek turizme hazır hale getirilmişti. Fakat bugüne kadar gerek definecilerin gerekse doğal olayların yol açtığı tahribat nedeniyle korunamayan Arsenal"ın duvarları bu yıl gönderilen ödeneklerle tekrar gezilebilecek duruma geldi. Işıklandırmanın yetersiz olmasından dert yanan kazı başkanı Rafet Dinç askeri tüneller hakkında çeşitli bilgiler verdi. Tralleis Antik Kenti"ndeki Gymnasium"un 300 metre kuzeyinde Antik Tralles-Efes yoluna açılan bir vadinin kuzey yamacına yapılan Arsenal"in, çağlar boyu askeri garnizon kenti olan Tralles"in önemli bir askeri yapısı olduğunu belirten Dinç, “Üç katlı yapının birinci katı Helenistik dönemde yapılmış, sonraki dönemlerde ikinci ve üçüncü katlar da eklenerek yapı anıtsal boyutlar kazanmış. Arsenal yapısının girişinde yer alan girişler, tünellerle şehrin önemli merkezlerine, akropole ve askeri yapılara bağlanmış. Tünel yükseklikleri ihtiyaca göre belirlenmiş olup, bazı yerlerde 9 metre, bazı yerlerde 4 metre olarak değişiyor. Tüneller kendi içinde bir labirenti andırıyor. Bu tünellerde belirli aralıklarla kapılar ve savunma setleri mevcut durumda. Hava sirkülasyonunun sağlanması için belirli aralıklarla havalandırma bacaları açılmış. Bazı yerlerde tüneller iki katlı olup, gidişli gelişli olarak kullanılmış. Arsenal olarak tanımlanan yapıya bağlı tünellerden yaklaşık bin metrelik bir bölüm açılmış olup, şimdiki Aydın ilinin kent merkezinin altına kadar ilerlemektedir. Geri kalan bölüm henüz açığa çıkarılamadı” dedi.
ARSENAL İÇİN ÜZERİMİZE DÜŞEN TARİHİ SORUMLULUĞU YERİNE GETİRMELİYİZ
Seyyar ışıklandırma yapılarak gezilebilen Arsenal tünellerini gezen Vali Coş, zamanın planlamasına hayran kalmamanın elde olmadığını dikkat çekerek, bugün gördüklerinin herkes tarafından görülmesi gerektiğini belirtti. Tünellerin tarihi dokusunu koruduğunu dikkat çeken Vali Hüseyin Avni Coş, “İl genelimizde bulunan 21 antik şehirden sadece biri bile insanı büyülemeye yetiyor. Buranın bir an önce turizme kazandırılması gerekiyor. Bunun için herkese iş düşüyor. Burası için üzerimize düşen tarihi sorumluluğu yerine getirmemiz gerekiyor. Burayı en kısa sürede insanlığın hizmetini sunmamız gerekiyor. Bunun için yerel yönetimlerimiz, üniversitemiz, sivil toplum örgütlerimiz el ele vermemiz gerekiyor. Kısacası burayı turizme kazandırabilmemiz için herkesin desteğine ihtiyacımız var” dedi.