TBMM Genel Kurulu'nda, anayasa değişiklik teklifinin 2. turunda birinci maddenin görüşmelerine başlandı.

Oylama öncesinde maddeye ilişkin önerge işlemleri yapıldı.

TBMM Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı, maddenin görüşmelerinin tamamlandığını, gizli oylamaya geçileceğini belirterek, milletvekillerine salonda karışıklık yaşanmaması ve herkesin yerini muhafaza etmesi konusunda uyarıda bulundu.

1. madde 345 kabul

Daha sonra anayasa değişiklik teklifinin 2'nci turunda 1'inci maddenin gizli oylamasına geçildi. 486 vekil sandık başına gitti. Sandıktan 345 kabul, 140 ret ve 1 oy ise boş çıktı.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin 1'inci maddesine göre, anayasanın "yargı yetkisi" başlığında değişikliğe gidilecek.

Buna göre, yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişecek.

2. madde 342 kabul

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin ikinci maddesi 342 oyla kabul edildi, 139 ret kararı çıktı. Genel Kuruldaki gizli oylamaya 485 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 139 ret oyu kullanıldı, 4 boş oy çıktı. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin ikinci maddesi ile milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak. Oylama sırasında bazı CHP milletvekilleri, gizli oylama kurallarına uyulmadığı ve oyların kabinlere girilmeden verildiği gerekçesiyle tepki gösterdi.

3. madde 342 kabul

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin üçüncü maddesi 342 oyla kabul edildi. 137 ret oyu verildi. Genel Kuruldaki gizli oylamaya 485 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 137 ret oyu kullanıldı, 3 oy geçersiz, 3 boş oy çıktı. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin ücüncü maddesine göre, milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek. "Askerlikle ilişiği olanlar" milletvekili adaylığına başvuramayacak.

4. madde 342 kabul

İkinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin dördüncü maddesi 342 oyla kabul edildi. 138 ret oyu çıktı. Genel Kuruldaki gizli oylamaya 486 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 138 ret oyu kullanıldı; 1 oy geçersiz, 4 boş oy, 1 oy çekimser çıktı. Maddeyle, Anayasa'nın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değişiyor. Buna göre TBMM seçimleri 4 yılda değil, 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçimleri de TBMM seçimleri gibi 5 yılda bir olacak ve seçmenler iki seçim için aynı gün sandığa gidecek. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilecek. Cumhurbaşkanı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak.

5. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa  değişikliği teklifinin beşinci maddesi 342 oyla kabul edildi.

Beşinci maddede TBMM'nin görev ve yetkileri, "kanun koymak,  değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve  kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası  andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5'te 3  çoğunluğunun kararıyla genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer  maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek" şeklinde  sıralanıyor.

Teklifin 6'ıncı maddesi 

Anayasanın, TBMM'nin bilgi edinme ve denetim yollarına ilişkin maddesindeki değişiklik ile yasamanın belli bir konuda Meclis Araştırması yapması, Genel Görüşme açarak Genel Kurulda görüşmesi ve milletvekillerinin, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanların cevaplaması istemiyle yazılı soru sorması yeniden düzenleniyor.

Buna göre, TBMM, "Meclis Araştırması", "Genel Görüşme", "Meclis Soruşturması" ve "Yazılı Soru" yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. "Gensoru", denetleme yetkisinden çıkarılacak.

"Meclis Araştırması", belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak.

"Genel Görüşme", toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek.

"Meclis Soruşturması", cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlar hakkında, anayasanın teklifle değiştirilen 106'ncı maddesinin 5, 6 ve 7'nci fıkraları uyarınca yapılan soruşturmadan ibaret olacak.

"Yazılı Soru", en geç 15 gün içinde cevaplanacak. Milletvekilleri, yazılı soruları bakanların yanı sıra cumhurbaşkanı yardımcılarına da yöneltebilecek.

"Meclis Araştırması", "Genel Görüşme" ve "Yazılı Soru" önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenecek.

7'nci maddeyle getirilen düzenlemeler

  Maddeyle, cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiğinin  kesilmesine yönelik düzenleme kaldırılıyor.

Böylelikle doğrudan halk tarafından seçilen ve siyasal bir kişilik  olan cumhurbaşkanının partisiyle ilişkisinin kesilmesine dair hükmü yürürlükten  kaldıran ilga normunun, halk oylamasında kabulü akabinde yürürlüğe girmesi anında  bir siyasi partiyle ilişki kurması mümkün hale getiriliyor.

 Anayasanın, cumhurbaşkanının nitelikleri ve tarafsızlığına ilişkin  maddesi ile seçimine yönelik maddeleri, "adaylık ve seçim" başlığı altında  birleştiriliyor.

Cumhurbaşkanı; 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili  seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından  seçilecek.

Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla iki kez  cumhurbaşkanı seçilebilecek.

  Mevcut Anayasadaki, cumhurbaşkanlığına aday gösterilmede 20  milletvekilinin yazılı teklifini arayan hüküm kaldırılıyor.

Ayrıca en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar  toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10'u geçen siyasi partilerin ortak aday  gösterebilmesi hükmü de değiştiriliyor. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti  grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya  birlikte en az yüzde 5'ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday  gösterebilecek.

  Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği ise sona  erecek.

Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan  aday cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı  izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en  çok oy alan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday  cumhurbaşkanı seçilecek.

İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan biri herhangi nedenle  seçime katılmazsa, ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya  göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak.

İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum  şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde  cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması  halinde TBMM seçimi yapılmayacak, sadece cumhurbaşkanı seçimi yenilenecek.

Seçimlerin tamamlanamaması durumunda yenisi göreve başlayıncaya kadar  mevcut cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin  diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenecek.